C.L.M. Bijl de Vroe • 10 december 1917

• Cornelis Lucien Marie Bijl de Vroe (1879-1945) vertrok eind 1914 met vrouw en kind naar Indië om hoveling te worden aan het hof van de Grote Heer te Buitenzorg. In mei 1919 keerde hij terug naar Nederland. Hij hield in zijn Indische periode een dagboek bij dat is uitgegeven als Rondom de Buitenzorgse troon. "Juist in de onopzettelijkhied van dit dagboek komen mentaliteit en sfeer van deze zeer karakteristieke kant van de Indische samenleving sterk naar voren."

4 december
Des avonds diner ter eere van den kroonprins van Djocjakarta die benoemd is tot luitenant kolonel adjudant, in buitengewonen dienst van Z.E. den Gouverneur Generaal. Hij logeert ten paleize en is vergezeld van den controleur Bousquet. De kroonprins luistert naar den veelzeggenden naam 'Pangeran Adipati Anom Amang-koenegora Soedibio Rodjopoetro Narendhro Mataram' en heeft 75 broers en zusters gehad van wie er nog 52 leven. Hij zelf is 38 jaar en zijn oudste broer 68, welke echter van een bijwijf afkomstig is. De kroonprins op zijn beurt heeft 27 kinderen waarvan er 13 schoolgaan. De oude Sultan is 82 jaar en zoo tegen alle moderne begrippen dat de kroonprins zijn auto niet binnen de kraton mag stallen, terwijl des Sultans dochters nooit iets mochten leeren als zijnde dat eene hooge geboorte onwaardig. Onze kroonprins kan beter meegaan met de nieuwerwetsche opvattingen. Hij bekleedt den rang van kroonprins reeds een 5-tal jaren, eene bijzonderheid daar de vorige kroonprins vergiftigd werd door eerzuchtige pretendenten. Zoo ver ging dat, dat de regeering den Sultan dreigde dat er geen nieuwe troonopvolger zou worden benoemd als ook deze vergiftigd werd terwijl de pretendenten zouden worden verbannen. Aan het diner zat hij ter linker zijde van mevr. v. Stirum; geen prettige buurman daar hij geen Hollandsch spreekt en slechts weinig verstaat. De Gouverneur Generaal noemde hem dan ook 'buitengewoon vervelend', ten onrechte want in Maleisch gesprek is de kroonprins zeer vlot en opgewekt. Zeer ontwikkeld is hij natuurlijk niet door onvoldoende opleiding terwijl hij tot voor eenige jaren de kraton niet mocht verlaten.

7-17 december
Verblijf te Weltevreden ten paleize Rijswijk. Veel diners en bezoeken. Toch vond ik nog een middag om snippen te schieten in de sawahs en ook des ochtends van den vertrekdag van 6 tot 9U30. Beiden malen bracht ik er 12 mede. 't Is een aardig Sawah terrein bij Pesing, een halfuur fietsen, 't Terrein is zwaar, dikwijls tot de knieën in water en modder maar de jacht is heel aardig. Ik zie er niet uit in mijn bemodderd khaki pakje. De G.G. [Gouverneur Generaal] en mevr. v. Stirum waardeeren een snipje zeer. De G.G. en mevr. ontbijten en lunchen alléén in het paleis Koningsplein; avondmaaltijd altijd samen met de hofhouding. Wij ontbijten en lunchen alle gezamenlijk paleis Rijswijk.