7 december 1939
Ik moet beginnen orde op zaken te stellen in mijn ideeën over de ethiek.
Het eerste vraagstuk: de ethiek is het systeem van de doeleinden. Op welk doel moet de menselijke existentie in haar handelen gericht zijn? Het enig mogelijke antwoord: dat doel is zij zelf. Geen ander doel kan zich aan haar aandienen. Laten we allereerst vaststellen dat een doel alleen gesteld kan worden door een wezen dat zijn eigen mogelijkheden is, dat wil zeggen dat zich ont-werpt op die mogelijkheden in de toekomst. Want een doel kan noch helemaal transcendent zijn aan degene die het als doel stelt, noch helemaal immanent. Als het transcendent was, zou het niet zijn eigen mogelijke zijn. Als het immanent was, zou het gedroomd zijn maar niet gewild. De verbinding van het handelend subject met zijn doel veronderstelt dus een bepaalde band die wordt gekenmerkt door 'het zijn-in-de-wereld', dat wil zeggen een menselijke existentie. Het ethische vraagstuk is specifiek menselijk. Het veronderstelt een begrensde wil – daarbuiten, bij het animale of in de goddelijke geest, heeft het geen zin. Maar bovendien heeft dat doel een heel eigen existentiële aard: het zou geen kant en klaar bestaand wezen kunnen zijn, anders zou het meteen ophouden doel te zijn.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten