dinsdag 31 december 2013

Edmond de Goncourt -- 31 december 1870

Paardevlees is het vlees van kwade dromen en nachtmerries. Sinds ik het eet, is het de ene slapeloze nacht na de andere.
In de straten van Parijs komt de dood de dood tegen, de vrachtwagen van de begrafenisondernemer kruist er de lijkkoets. Bij het hek van de Madeleine zag ik drie doodskisten, waar lange jassen van de mobiele garde overheen lagen met een krans van strobloemen erop.
Uit nieuwsgierigheid ging ik bij Roos binnen, de Engelse slager van de boulevard Haussmann. Ik zag er allerlei soorten eigenaardigde resten. Aan de muur hing op een ereplaats de gevilde slurf van de jonge Pollux, de olifant uit de dierentuin; en tussen allerlei onbekend vlees en zonderlinge horens, werden er door een jongen kameelnieren aangeboden.
De baas van de slagerij staat te midden van wat vrouwen zijn praatjes te houden: 'Filet en de slurf kosten veertig francs per pond... Ja, veertig francs... Vindt u dat veel? Maar u moet zich wel realiseren dat ik niet weet hoe ik het allemaal moet redden. Ik rekende op 3.000 pond en hij heeft maar 2.300 pond opgeleverd... Poot, u wilt de prijs van poot weten? Twintig francs... De rest, dat varieert van acht tot veertig francs... En ik beveel u in het bijzonder de bloedworst aan. Olifantenbloed, dat weet u toch wel, is het beste bloed dat er is. Zijn hart, wist u dat, woog vijfentwintig pond... En dames, er zit ui in mijn bloedworst.'
Ik stel me tevreden met twee leeuweriken, die ik meeneem voor mijn ochtendmaal van morgen.
Nieuwjaar in Parijs is dit jaar te vinden in een dozijn armoedige kraampjes hier en daar aan de boulevard, waar bibberende kooplui de verkleumde voorbijgangers een Bismarck aanbieden in de vorm van een karikaturale trekpop.
's Avonds kom ik bij Voisin de beroemde olifantenbloedworst weer tegen en ik bestel hem voor mijn diner.


Edmond de Goncourt (1822-1896), Franse schrijver, hield samen met zijn broer Jules (1830-1870) een beroemd geworden dagboek bij. Bovenstaand fragment gaat over de honger in Parijs, dat in 1870 door Pruisische troepen werd belegerd.

zondag 29 december 2013

Otto Folberth -- 30 december 1919

30. Dezember 1919
Fahrt von Dresden nach Leipzig. In der Eisenbahn mir gegenüber ein sozialistisch-künstlerisch angehauchter junger Mann. Die Bilder neben der Strecke lehren mich, daß ich in ein modernes Industrieland fahre. Dann Ankunft am großen, größten Bahnhof der Welt. In der Universität erfahre ich sofort die Adressen einiger Landsleute und kann sie wenige Stunen später auf einer Bude beisammen haben. Ich entledige mich meines politischen Auftrages, die ganze Blase hat nicht den Mut, vielleicht auch nicht die Einsicht zu unterzeichnen, außer einem einzigen. Wir debattieren lange und heftig. Schon bin ich aber im „Museum der bildenden Künste” vor Max Klinger’s farbig-marmornem Beethoven gestanden und vor der „blauen Stunde” und das alte Rathaus und andere prächtige Städtebilder söhnen mich bald mit Leipzig aus und die Oper „Bohème”, die ich vom dritten Rang aus, neben einer Professorsfrau sitzend, anhöre, läßt mich alles vergessen.


Otto Folberth (1896-1991) was een Duitse pedagoog, geschiedkundige en publicist. Zijn dagboeken 1911-1990 zijn online te lezen.

Boudewijn Büch -- 28 december 1998

Amsterdam, 28 december
De kerstdagen waren uiteraard vreselijk. Vlak voor de kerst kwam Panda met een soort boompje. Ik heb gezegd dat ik geen kerstrommel wil. Ze zei nog: 'Maar er zitten allemaal chocolaatjes in het boompje. Ik heb het zelf gemaakt.' Ze nam het toch maar weer mee terug naar huis. Ik heb mij de drie kerstdagen ('derde' kerstdag was een zondag) daar hondsberoerd door gevoeld. Waarom ben ik nou zo'n lul die zoiets weigert en die schat van een Panda wegstuur met haar spulletje? Had ik nou niet gewoon kunnen zeggen: 'Leuk, mooi, ik ben er erg blij mee .. .' Ik kan dat niet en daarna ben ik een bruut. Tweede kerstdag kwam Panda eten. Erg cosy, 's nachts Elvis-films en -muziek gedraaid.
Vandaag een paar bijzondere Lincoln-boeken gekocht.
Ook nog een eerste druk van Goethe besteld; die komt begin januari. Voel mij verder erg zwak. Weet ongeveer waaraan ik lijd. Ik word steeds banger voor de dood en de ouderdom. Ik denk er nu al honderd keer per dag aan. Zou nú in Weimar willen zijn.


Boudewijn Büch (1948-2002) was een Nederlandse schrijver en programmamaker. In 1998 hield hij een dagboek bij dat is verschenen als Een boekenkast op reis. Persoonlijke kroniek 1998

vrijdag 27 december 2013

André van Leusden -- 27 december 1949

Dinsdag 27 december 1949. het was een rustige dag, we zouden kleding en wapen inspectie krijgen, maar de vaandrig kwam niet opdagen en ging het niet door, maar ’s middags in de regen was het anders, want om 12 uur wilde korp Janssen en Herkes naar de overkant van de baai en toen werden ze tegengehouden de AP politie en dat lieten we er niet bij zitten, en we rukten met 6 man er op uit, ik met de bren, om even aan de overkant te komen hebben we de hulp van Mr Penn ingeroepen die had een motor bootje, en daarmee zijn we naar het midden van de kampong gevaren, dus stonden we er ineens midden in, dit is de dag van de Soevereiniteit overdracht, en was het vermoede dat daar de rood witte vlag zou worden gehesen, en dat mag niet op Nw-Guinea dat is nog steeds Nederland gebied, er vluchten nog wel enkele de rimboe in maar er was niets te vinden, maar het zat niet helemaal goed, geen goed teken.


André van Leusden was in 1949 soldaat in Nieuw Guinea.

Hariot Lady Dufferin -- 25 december 1880

Op berenjacht! Om zes uur opgestaan en om zeven uur vertrokken, in een trojka. Een donkere ochtend, maar gelukkig slechts vier graden vorst. D. en ik zaten samen in een slee, terwijl onze gastheer graaf Schouvaloff, de heer Nigra en generaal Werder ons volgden in een groot gesloten rijtuig.
We hebben eenmaal de paarden ververst, en om half tien bereikten we graaf Schouvaloffs buitenhuis. We ontbeten in een kamer die volstond met alle vogels en andere dieren die je hier in de omgeving kunt vinden, allemaal opgezet. Om tien uur vertrokken we weer, we reden nog 24 werst verder. Op ongeveer vijf werst van onze bestemming klom ieder van ons in een klein sleetje en volgde een hoogst vermakelijke rit. De stoere Finse pony's lopen reuze hard en aangezien de sporen door de sneeuw heel diep zijn, loop je voortdurend gevaar om te slaan, en nu eens steekt de koetsier een been uit en dan weer leunt hij opzij om een ramp te voorkomen.
Toen we aankwamen bij de drijvers werd iedereen stil en daarna trokken we het bos in. Het was reuze vermoeiend voor me, met m'n grote viltlaarzen en m'n lange zware overjas; maar toch kwam ik flink vooruit en D. en ik kregen de tweede plaats toegewezen, met een jager met een reusachtige speer, voor het geval de beer ons zou aanvallen.
We hadden een minuut of tien opgewonden naar de kreten van de drijvers geluisterd, toen we schoten hoorden, en een schreeuw waaruit we opmaakten dat de beer was geraakt - zonder dat we ook maar iets te zien hadden gekregen. We renden ernaar toe, en graaf Schouvaloff stond erop dat ik op het arme dier zou schieten, 'om hem af te maken' (hij was al morsdood), wat ik natuurlijk weigerde. Toen hebben we met z'n allen onze trofee bewonderd, een pracht van een beer, die ze me nadien cadeau hebben gedaan.
Toen we het bos weer moeizaam achter ons hadden gelaten, troffen we onze lunch aan die was klaargezet in de sneeuw, en wat denk je wat we te eten kregen? Eerst een Russisch vispasteitje, en daarna plumpudding en gevulde pasteitjes! Dit was ons Kerstfeest.


Hariot Lady Dufferin (1844-1936), woonde in 1880 in St. Petersburg als vrouw van de Britse ambassadeur.

maandag 23 december 2013

Søren Kierkegaard -- 24 december 1836

24 december
Het vierkant is de parodie van de cirkel, alle leven, alle denken enzovoort is een cirkel, maar de verstening van het leven mondt uit in kristallisatievormen die nooit cirkels worden. Daarom is het zo kenmerkend dat de Chinezen, bij wie alles verstening is, aannemen dat de aarde vierkant is en dat hun rijk het binnenste vierkant vormt — wat iets is voor vierkante koppen. -


Søren Kierkegaard (1813-1855) was een Deense filosoof. Dagboeken.

zondag 22 december 2013

Maria Callcott -- 23 december 1822

23d. — A few very slight shocks, felt as perceptibly on board as on shore. I went down to Quintero with my goods in the Lautaro's launch ; we were four hours and a half on the voyage. My arrival was a matter of some importance at Quintero. I had laughingly told my friends there, that 1 was determined we should have a plum- pudding on Christmas-day, and that I would return with sufficient materials, and in good time to make it. Accordingly, the first things thought of were raisins and sugar, spices and sweetmeats ; and I found that I had not been singular in remembering the promise, for I was greeted on my return with a gay little poem, by Mr. Jackson, on the subject; and to us, who never see a new book, or only by chance, when an American trader brings out the Philadelphia reprint of a new London or Edinburgh novel (the Pirate is the last we have seen), a new poem, even of a hundred or half a hundred lines, on any subject, is a literary treat, and is valued accordingly. At any rate, I am sure no birth-day ode, saving, perhaps, the celebrated probationary odes, ever gave the readers more pleasure than our pudding rhapsody ; and as the walls of Thebes arose to the sounds of Amphion's lyre, so my plums were picked and my pudding compounded to the rhymes of Mr. Jackson's verse. I can be delighted with every thing, now I am relieved from my anxiety and I have a prospect of seeing home once more.


Lady Maria Callcott (1785-1842) was een Engelse kinder en reisboekenschrijfster. Het bovenstaande fragment komt uit Journal of a residence in Chile, during the year 1822 : and a voyage from Chile to Brazil in 1823

Victor Hugo -- 22 december 1870

22 december
Gisteren was het een goede dag. De strijd gaat voort. Van oost tot west kanongebulder.
Kleine Jeanne begint lange zinnen te zeggen, met een prachtige intonatie. Maar er valt geen woord van te verstaan. Ze lacht.
Léopold heeft me twaalf verse eieren gestuurd, die ik kleine Georges en kleine Jeanne te eten zal geven.
Louis Blanc heeft 's avonds bij mij gegeten. Namens Edmond Adam, Louis Jourdan, Cernuschi en anderen kwam hij mij zeggen dat hij en ik Trochu de wacht moesten gaan aanzeggen: óf Parijs redden, of afstand doen van de macht. Ik heb geweigerd. Daarmee zou ik de indruk wekken dat ik de situatie in handen had, en bovendien een strijd doorkruisen die nog kans van slagen heeft. Louis Blanc was het met me eens, evenals Meurice, Vacquerie en mijn zonen, die ook bij mij aten.


Victor Hugo (1802–1885) was een Frans schrijver, dichter, essayist en staatsman. Vertaalde dagboekfragmenten van hem zijn gepubliceerd als Zelf gezien.

Benjamin Britten -- 21 december 1934

Friday 21 December [Lowestoft]
My neck's not really much better, so I stay in bed for breakfast. Practise pft, & viola, Gram. for rest of day. Bazil comes for a short walk, tea, & gram. & viola & pft. duetting. In evening listen to an E.M. Delafield play 'the Little Boy' which began well, but petered out rather badly. Also a contemporary concert of Hindemith - Concert Musik for Pft, Brass & Harps. (which contains some of the best Hindemith, & Mathias the Painter, a new symphony - hard to judge, thro' wireless, & because of a scratch performance. I get so sick of these shows without any precision or conviction - technically not bad, but that's all. (The work had some nice things but seemed to wander at times).


Benjamin Britten (1913–1976) was een Engelse componist, pianist en dirigent. Zijn dagboeken uit zijn jonge jaren (1928-1938) zijn gepubliceerd als Journeying Boy.

vrijdag 20 december 2013

Frederik van Eeden -- 20 december 1880

maandag 20 december
Iederen dag nieuwe punten van licht en geluk. Ik heb verdriet gehad, spanning, teweeg gebracht door haar eigenaardig karakter. Maar ik heb gezegevierd, zij is fijngevoelig en echt vrouwelijk. Haar oordeel verandert soms met haar stemming, maar de rustige achtergrond is altijd waarheid, edele/ reine waarheid.
Ik heb geleerd dat ik door goedheid moet heerschen. Ik behoef nooit te schromen, verstandig te zijn, al moest ik vreezen haar poëtisch gevoel of haar eigenliefde te kwetsen. Ik kan haar oprecht alles zeggen, wat in mij opwelt. Want alles wat ik dan zeg spruit voort uit mijn groote liefde. Het valt mij nu zoo licht en het is zoo heerlijk goed te zijn. ▫ Die tinteling, als plotseling de gedachte mij door het hoofd gaat, zoo ben je goed, jongen! ▫ Nu maar uit één stuk blijven en oprecht zijn. Nooit twee tongen, nooit twee aangezichten, al is het ook uit vrees iemand te mishagen.
Amazone! Kunst! Weer een nieuw leven voor mij geopend. Het is mijn wensch/ mijn ideaal, ik ben er goddank vatbaar voor. Altijd leven daarin! heerlijk.


Frederik van Eeden (1860-1932) was schrijver en psychiater. Hij hield een groot deel van zijn leven een dagboek bij.

woensdag 18 december 2013

Harry S. Truman -- 19 december 1947

December 19:
Sent to Congress the European Recovery Plan (Marshall Plan).

No Presidential Message in my tenure has had the same careful consideration.

Had the Dep[artmen]t of Interior survey our assets, the Dep[artmen]t of Commerce survey the impact on our economy after a survey had been made by the Council of Economic Advisors [sic].

Had the Treasury look into the financing.

And finally had State, Defence [sic] and the White House Secretariat, headed by John Steelman, Cabinet Secretary and Clark Clifford, Special Council[,] prepare a draft of a message. After seven or eight trials one came up, on which all could finally agree.

It is a good message and a historical State Document.

Congress adjourned. We obtained the Interim Aid Plan & the money-part of it. But Congress tore its pants on the economic situation. They gave us a perfectly assinine [sic] bill-thanks to Taft.


Harry S. Truman (1884-1972) was de 33ste president van de Verenigde Staten (1945-1953). In 1947 hield hij een dagboek bij.

dinsdag 17 december 2013

Adam Tas -- 18 december 1705

Vrijdag den 18de. S'morgens warm weer. Op dato zijn onse slaven nevens de Hottentots weder bezig geweest met coorn te snijden. Desen voormiddag is mij vertelt als dat den anderen drinkeling Lambert Besemboutie gisteren zoude opgespoeld zijn, en gevonden op dezelve plaats daar Arij is gevonden, denselven was meede soo men zeijde wijnig beschadigt; de Gecommitte: zijn met den Secretaris aan 't strand geweest om hem te bezigtigen. Des namiddags heeft Christoffel Hazewinkel hier gezonden om een ½ aam wijn, 't welk met een zijner slave hebben laaten volge. Op dato is broer Harmanus weder van hier na zijn buijten post vertrokken.


Adam Tas (1668–1722) was een Afrikaanse boer die een belangrijke rol speelde in een conflict tussen de Kaapse gouverneur Willem Adriaan van der Stel en de "vryburgers" van die Kaap die Goeie Hoop. Zijn dagboek is gepubliceerd bij de DBNL.

maandag 16 december 2013

John Adams -- 17 december 1773

1773. DECR. 17TH. Last Night 3 Cargoes of Bohea Tea were emptied into the Sea. This Morning a Man of War sails.
This is the most magnificent Movement of all. There is a Dignity, a Majesty, a Sublimity, in this last Effort of the Patriots, that I greatly admire. The People should never rise, without doing something to be remembered -- something notable And striking. This Destruction of the Tea is so bold, so daring, so firm, intrepid and inflexible, and it must have so important Consequences, and so lasting, that I cant but consider it as an Epocha in History.
This however is but an Attack upon Property. Another similar Exertion of popular Power, may produce the destruction of Lives. Many Persons wish, that as many dead Carcasses were floating in the Harbour, as there are Chests of Tea: -- a much less Number of Lives however would remove the Causes of all our Calamities.
The malicious Pleasure with which Hutchinson the Governor, the Consignees of the Tea, and the officers of the Customs, have stood and looked upon the distresses of the People, and their Struggles to get the Tea back to London, and at last the destruction of it, is amazing. Tis hard to believe Persons so hardened and abandoned.
What Measures will the Ministry take, in Consequence of this? Will they resent it? will they dare to resent it? will they punish Us? How? By quartering Troops upon Us? -- by annulling our Charter? -- by laying on more duties? By restraining our Trade? By Sacrifice of Individuals, or how.
The Question is whether the Destruction of this Tea was necessary? I apprehend it was absolutely and indispensably so. -- They could not send it back, the Governor, Admiral and Collector and Comptroller would not suffer it. It was in their Power to have saved it - but in no other. It could not get by the Castle, the Men of War &c. Then there was no other Alternative but to destroy it or let it be landed. To let it be landed, would be giving up the Principle of Taxation by Parliamentary Authority, against which the Continent have struggled for 10 years, it was loosing all our labour for 10 years and subjecting ourselves and our Posterity forever to Egyptian Taskmasters -- to Burthens, Indignities, to Ignominy, Reproach and Contempt, to Desolation and Oppression, to Poverty and Servitude.
But it will be said it might have been left in the Care of a Committee of the Town, or in Castle William. To this many Objections may be made.
Deacon Palmer and Mr. Is. Smith dined with me, and Mr. Trumble came in. They say, the Tories blame the Consignees, as much as the Whiggs do -- and say that the Governor will loose his Place, by for not taking the Tea into his Protection before, by Means of the Ships of War, I suppose, and the Troops at the Castle.
I saw him this Morning pass my Window in a Chariot with the Secretary. And by the Marching and Countermarching of Councillors, I suppose they have been framing a Proclamation, offering a Reward to discover the Persons, their Aiders, Abettors, Counsellors and Consorters, who were concerned in the Riot last Night.
Spent the Evening with Cushing, Pemberton and Swift at Wheelwrights. Cushing gave us an Account of Bollans Letters -- of the Quantity of Tea the East India Company had on Hand -- 40,00000 weight, that is Seven Years Consumption -- two Millions Weight in America.

John Adams (1735-1826) was een Amerikaanse staatsman en de tweede president van de VS. Hij hield gedurende een groot deel van zijn leven een dagboek bij.

zondag 15 december 2013

Jens Gerdes -- 16 december 1992

16.12.1992
Jetzt geht es langsam auf Weihnachten zu, bloß bei mir stellt sich noch kein Weihnachtsgefühl ein. Aber Ferien brauche ich ganz dringend. Den ganzen Tag über hänge ich nur schlapp 'rum (Schule) oder schlafe den ganzen Nachmittag. Nicht einmal mehr für Arbeiten zu üben, schaffe ich noch. Gestern Erdkunde, heute Franze, total verhauen, beide! Die Hausaufgaben schaffe ich noch mit Mühe und Not, ich bin total am Ende. Und jetzt schreiben wir auch noch am letzten Schultag 'ne Mathearbeit. Irgendwie ist mir alles nur noch scheißegal.

Am Freitag war ich bei Matze König. Wir haben kaum was getrunken, aber ich bin total abgestürzt. Der Vater hat mich nach Hause gebracht. Ich weiß von gar nichts mehr, nur noch, dass ich morgens im Bett aufgewacht bin und mich an nichts erinnern konnte. Schade, Matze, Denni, Stefan und Co. werden es sich ab jetzt wohl zweimal überlegen, ob ich so schnell wieder mitsaufe. Scheiße!

Hier sind zur Zeit fast alle rechts, hab ich das Gefühl (na ja, halt alle, die wichtig sind). Meine Klasse geht mir auch mittlerweile tierisch auf den Geist. Hoffentlich komme ich bald in die Elfte!

Mit Miezen läuft zur Zeit gar nichts, und das ist auch gut so. So bleibt das auch erst mal.

Wenn ich nicht bald Ferien bekomme, werde ich wahnsinnig. Naja, nur noch vier Tage (ungefähr). Ich habe keine Lust mehr zu gar nichts! Alles scheißegal!


Jens Gerdes was in 1992 15 jaar. Fragmenten uit zijn dagboek van toen zijn opgenomen in een Duitse bloemlezing van dagboekfragmenten van jongeren.

Abraham Rutgers van der Loeff -- 15 december 1841

woensdag 15 december 1841
Zeer laat stond ik 's morgens op zoodat de familie reeds aan 't ontbijt zat. Jan Boon was er ook met wien dus de zaak omtrent Thijs kon vereffend worden. Te 12 uur ging ik in de Winschoter schuit naar Zuidbroek en vond daar bij Adriani mijne vrouw, met wie ik afgesproken had, dat zij mij bij Tinga zou wachten. Deze echter was niet thuis geweest. Hier bij Adriani kwam Tinga te 7 uur ook nog en te half 9 ging ik onder slecht weder met R[omelia] weer huiswaarts. Ik was braaf hongerig, daar ik dien dag nog niet gegeten had.

donderdag 16 december 1841
'S morgens gewerkt, naar den zieke geweest, die niet alleen nog leefde maar ook zelfs iets beter was. Daarop naar Bodisco, 's namiddags gekatechezeerd en daarna S. Berghuis bij mij gehad; die mij kwam raadplegen over zijn voorgenomene verandering van kostwinning. Ik had diep medelijden met den man en raadde hem ten beste. Zeer laat ging hij heen.


Abraham Rutgers van der Loeff (1808-1881) was predikant te Noordbroek, Zutphen en Leiden. Zijn dagboeken staan hier online.

zaterdag 14 december 2013

Albigence Waldo -- 14 december 1777

December 14
Prisoners and Deserters are continually coming in. The Army which has been surprisingly healthy hitherto, now begins to grow sickly from the continued fatigues they have suffered this Campaign. Yet they still show a spirit of Alacrity and Contentment not to be expected from so young Troops. I am Sick - discontented - and out of humour. Poor food - hard lodging - Cold Weather - fatigue - Nasty Cloaths - nasty Cookery - Vomit half my time - smoak'd out my senses - the Devil's in't - I can't Endure it - Why are we sent here to starve and Freeze - What sweet Felicities have I left at home; A charming Wife - pretty Children - Good Beds - good food - good Cookery - all aggreable - all harmonious. Here all Confusion - smoke and Cold - hunger and filthyness - A pox on my bad luck. There comes a bowl of beef soup - full of burnt leaves and dirt, sickish enough to make a Hector spue - away with it Boys - I'll live like the Chameleon upon Air. Poh! Poh! crys Patience within me - you talk like a fool. Your being sick Covers you mind with a Melancholic Gloom, which makes every thing about you appear gloomy. See the poor Soldier, when in health - with what cheerfulness he meets his foes and encounters every hardship - if barefoot, he labours thro' the Mud and Cold with a Song in his mouth extolling War and Washington - if his food be bad, he eats it notwithstanding with seeming content - blesses God for a good Stomach and Whistles it into digestion. But harkee Patience, a moment - There comes a Soldier, his bare feet are seen thro' his worn out Shoes, his legs nearly naked from the tatter'd remains of an only pair of stockings, his Breeches not sufficient to cover his nakedness, his Shirt hanging in Strings, his hair dishevell'd, his face meagre; his whole appearance pictures a person forsaken and discouraged. He comes, and crys with an air of wretchedness and despair, I am Sick, my feet lame,my legs are sore, my body cover'd with this tormenting Itch - my Cloaths are worn out, my Constitution is broken, my former Activity is exhausted by fatigue, hunger and Cold, I fail fast I shall soon be no more! and all the reward I shall get will be - "Poor Will is dead." People who live at home in Luxury and Ease, quietly possessing their habitations, Enjoying their Wives and families in peace,have but a very faint Idea of the unpleasing sensations, and continual Anxiety the Man endures who is in Camp, and is the husband and parent of an aggreeable family. These same People are willing we should suffer every thing for their Benefit and advantage, and yet are the first to Condemn us for not doing more!!


Albigence Waldo was een chirurg in het leger van George Washington - From the diary of a Surgeon at Valley Forge 1777

donderdag 12 december 2013

William L. Shirer -- 13 december 1940

De hele dag beiden gedeprimeerd over het afscheid, want Ed en ik hebben hier de afgelopen drie bewogen jaren nauw samengewerkt. Er is een oprechte vriendschap tussen ons ontstaan, een die je maar een paar keer in je leven meemaakt, en je kunt het dwaas of sentimenteel noemen, maar op de een of andere manier hadden we het voorgevoel dat deze reünie door de oorlogsverwikkelingen, door wellicht maar een simpele kleine bom, ook onze laatste zou zijn. In de invallende duisternis Hepen we heen en weer over de kade, terwijl we wachtten tot het schip zou vertrekken. Op de kade was een kleine onoverdekte bar voor de stuwadoors, met een slonzige, spijkerharde Portugese blondine achter de tap. Ze praatte aan één stuk door en schonk voortdurend de glazen vol. Al snel was het donker en er werden aanstalten gemaakt om de loopplank naar binnen te halen. Ik ging aan boord en Ed verdween in de nacht.
Er hing een volle maan boven de Taag en het schip gleed naar zee terwijl de miljoenen lichtjes van Lissabon op de heuvel aan de overkant van de brede rivier helder twinkelden. Voor hoe lang nog? Achter Lissabon waren in bijna heel Europa de lichten gedoofd. Alleen op dit randje in de zuidwestelijke hoek van het continent brandden ze nog. De beschaving, wat ervan restte, was hier nog niet onder de nazilaars vertrapt. Maar de volgende week? De volgende maand? De maand daarna? Zouden Hitlers horden hier ook niet het laatste licht doven?
Nog vijf andere Amerikaanse correspondenten die huiswaarts keerden en de oorlog achter zich lieten, uit Frankrijk, Duitsland en Frankrijk, zaten in de kleine scheepsbar en dronken old-fashioneds. Het was een uitstekende methode om het afscheid te verzachten. Ik dronk ook een glas. Maar alcohol is niet altijd genoeg. Ik voelde me rusteloos, opgewonden. Ik ging aan dek.
Lange tijd stond ik aan de verschansing en keek ik naar de kleiner wordende lichtjes van Europa, waar ik vijftien volle jaren van mijn volwassen leven had doorgebracht, waar ik al mijn levenservaring en de weinige kennis die ik bezat had opgedaan.


William Lawrence Shirer (1904-1993) was een Amerikaanse journalist, geschiedkundige en schrijver. Van zijn jaren als correspondent in Europa hield hij een dagboek bij, dat is uitgegeven als Berlin Diary.

dinsdag 10 december 2013

Jos de Voogd -- 11 december 2012

Dinsdag 11 december
We rijden naar de kustplaats Sayda, ten zuiden van Beiroet. Voor het veldkantoor van Caritas staat zware bewaking. Binnen zit het tjokvol met vluchtelingen. Tot nu toe zijn hier 1040 families geregistreerd als vluchteling.
Hier verblijven 42 families en 150 kinderen in een grote flat in aanbouw. De families wonen onder tentzeilen en in kale betonnen vertrekken. De moeders komen met fotootjes van verloren familieleden en tonen de littekens door bomscherven van hun kroost.
“Veel kinderen plassen in hun broek door alles wat ze hebben gezien. En laatst was bij een kind al het haar uitgevallen, puur door de stress”, vertelt Fatme van Caritas. Zij voelt zich hulpeloos: “We geven psychosociale hulp en voedsel. Met een bus halen we op maandagen en woensdagen 30 kinderen op die dan voor 2 uur naar school kunnen. Maar we kunnen niks doen voor chronisch zieken als diabetici of voor kankerpatiënten.”
De familie Brahim woont gratis naast een vuilnisbelt en een leerfabriek, waar de stank vreselijk is. Overal hangen huiden te drogen. Direct onder het schuine golfplaten dak, woont de familie Brahim, vader, moeder en hun vier kindjes van 9, 6 en 4 jaar en 5 maanden.
De vader: “Sinds een jaar wonen we hier. Ik hoef geen huur te betalen, omdat ik in de fabriek werk.” Terwijl de wind door alle kieren en openingen waait, laat vader Brahim een filmpje op zijn mobiele telefoon zien uit Syrië; schokkerige beelden met rennende mensen, geluid van explosies, bloedende lichamen op straat.
Nu zijn ze veilig, maar het lukt hen amper om financieel rond te komen. ”Het leven in Libanon is zoveel duurder dan in Syrië. Gelukkig hebben we hulp van Caritas, voedsel en schoolgeld voor ons oudste kind”.


Samen met drie Nederlandse journalisten bezocht Cordaid-persvoorlichter Jos de Voogd in 2012 Syrische vluchtelingen in Libanon. Hij hield een dagboek bij.

Een Tilburger -- 10 december 1813

1813 - 10 december 's avonds kwam voor 10 uren passeerden nevens mijn huis de eerste patroeille kosakken; ongeveer 110, dewelke zich naar de groote Markt begaven, uitgenomen 5, die bleven op de weekmarkt bij het huis van Jan Dovion. Ik kwam er het eerste bij. Een van de vijf kosakken bood mij een flesch aan met jenever om te drinken, hetgeen ik deed. Intusschen komt er J. Gooyaars, dewelke met mij wird gedwongen om te drinken. Dit doende was hij zeer tevreden. Toen kwam den heer D. van Dooren met zijn zwager, iemand uit Verviers; die moesten ook drinken. Intussen komt iemand met 4 bosschen strooi dewelke moesten losgemaakt worden. Alsdan moest ik, benevens de schoolmeester H. Smulders met een kosak op gemeld strooi liggen, maar 't was maar voor een oogenblik, want een wagtmeester van de kosakken ziet ons liggen. Maar de kosak krijgt met een karwats op zijn rug, dat hij opstaat en ik en de meester ook en ik ging naar huis zonder mishandeling. En dat was alles al vóór 10 uur voorgevallen. Om 11 uur ging ik naar de groote markt alwaar de groote troep was. Ik heb mij tot 's nachts 1 uur ongestoord onder die menschen opgehouden alleen uit nieuwsgierigheid. Daar er zoolang over die menschen gesproken was, alsof zij nog erger en wreder waren als wilde dieren. Ik ben daar 's nachts ongestoord geweest. 's Morgens 11 dito zijn zij naar den kant van 's Bosch getrokken en zijn den 12e boven 's Bosch bij of in Balkom slaags geweest tegen omtrent 46 Fransche gendarmen. De kosakken hebben de Franschen geslagen. Er zijn eenigen gedood en 5 krijgsgevangenen gemaakt. Deze hebben zij denzelfden avond omtrent 7 uren in de herberg 't Zwaard' bij D. Tindrot gebracht. Ik heb ze gesproken en soep, vlees, brood en jenever gegeven. Een wachtmeester van de gendarmen is hier onder of in den toren overleden. Eenen van de vijf krijgsgevangenen was ook geblesseerd aan 't hoofd; hij was genaamd Grasein en zondags gestationeerd te Tilburg.
Gemelde Bataille duurde omtrent 7 minuten, zoo mij een andere gevangene zegt, n.l. een zoogenaamde Sluiters, wachtmeester der gendarmen. Zij hadden ook 2 paarden veroverd. Een kosak had bovengemelde soep bij mij laten klaarmaken van eenen haan die hij geplokken had medegebracht. Hij was goed voor de Fransche gevangenen bezorgd. Er wird op de vrijdagsche marktplein wel 50 vuuren gestookt.


Uit het Dagboek van een Tilburger 1774-1851 (Laurentius de Lelie en J.B. de Beer?).

zondag 8 december 2013

Jules en Edmond de Goncourt -- 9 december 1859

9 december
Toen wij twee dagen geleden naar het museum gingen om toestemming te vragen voor het graveren van Watteau's L'Assemblee des Musiciens chez Crozat, vertelde Chennevières dat het museum nu al een week lang in rep en roer was vanwege een tekening van Moreau, La Revue du Roi, die ze uit geldgebrek niet hadden kunnen kopen. Reiset wil ons met alle plezier het adres geven.
Wij snelden naar rue des Bourbonnais 13. Daar werden we in een klein kamertje gelaten, met een kachel die vóór een tafel stond, waar een kind op zat van een paar maanden oud, - een armoedig atelier waar grote hoeveelheden hemden werden gemaakt. Een vrouw zat bij een lamp te werken. Wij vroegen of wij de tekening mochten zien; van onder de tafel haalde de vrouw een map tevoorschijn, die in een doek was verpakt, en daar was de Moreau, de beroemde Moreau, La Revue du Roi, de beweging van de wind, het huis van de koning, de koning zelf, de Zwitserse artillerie, de rijtuigen, de eigenaardige figuren die met geweerkolven werden teruggedrongen, de microscopisch kleine soldaten, de lange rij bomen van de plaine des Sablons.
Wij vroegen naar de prijs: duizend frank. En op het museum hadden ze ons gezegd driehonderd! En toen wij dit laatste bedrag boden, ontnam een koel 'Laat de heren even uit', dat de vrouw tegen een klein meisje sprak, ons iedere hoop en deed ons met een droge keel, als na een grote emotie, de armoedige trap afdalen.
De volgende dag boden wij de echtgenoot, de man van het stel, vierhonderd frank, om onszelf het idee te geven dat we er alles aan hadden gedaan. 's Avonds kwamen de man, de vrouw, en zelfs het kind op de arm van de vrouw, ons de tekening brengen, waarop wij niet meer hadden gehoopt, en die wij 's avonds bleven bekijken, koortsachtig, als spelers die de hele nacht aan de speeltafel hebben doorgebracht.


Edmond de Goncourt(1822-1896) en Jules de Goncourt (1830-1870) waren Franse schrijvers en critici, en initiatiefnemers van de zeer prestigieuze Prix Goncourt. Ze hielden samen een (inmiddels zeer beroemd) dagboek bij, dat Edmond na de dood van Jules in zijn eentje voortzette.

Ets van Jacques-Philippe le Bas naar bovengenoemde tekening van Moreau (?).

zaterdag 7 december 2013

John Franklin -- 8 december 1820

December 8.
We set out on the lake with an excessively cold north-west wind and were frequently interrupted by large pieces of ice which had been thrown up by the violence of the waves during the progress of congelation, and at dusk we encamped on the Reindeer Islands.

The night was fine with a faint Aurora Borealis. Next day the wind was so keen that the men proposed conveying me in a sledge that I might be the less exposed, to which after some hesitation I consented. Accordingly a reindeer skin and a blanket were laid along the sledge and in these I was wrapped tight up to the chin and lashed to the vehicle, just leaving sufficient play for my head to perceive when I was about to be upset on some rough projecting piece of ice. Thus equipped we set off before the wind (a favourable circumstance on the lake) and went on very well until noon, when the ice, being driven up in ridges in such a manner as to obstruct us very much, I was released, and I confess not unwillingly though I had to walk the remainder of the day.

There are large openings in many parts where the ice had separated and, in attempting to cross one of them, the dogs fell into the water and were saved with difficulty. The poor animals suffered dreadfully from the cold and narrowly escaped being frozen to death. We had quickened our pace towards the close of the day but could not get sight of the land, and it was not till the sun had set that we perceived it about four miles to our left, which obliged us to turn back and head the wind. It was then so cold that two of the party were frozen almost immediately about the face and ears. I escaped from having the good fortune to possess a pair of gloves made of rabbits' skin with which I kept constantly chafing the places which began to be affected. At six P.M. we arrived at the fishing-huts near Stony Island and remained the night there. The Canadians were not a little surprised at seeing us whom they had already given up for lost—nor less so at the manner by which we had come—for they all affirmed that the lake near them was quite free from ice the day before.


John Franklin (1786-1847) was een Britse marineofficier en poolreiziger. In The Journey to the Polar Sea doet hij verslag van zijn eerste reizen naar het noordpoolgebied.

Jaap Burger -- 7 december 1940

Sint-Nicolaas is weer achter de rug. We hebben het gezellig gehad en op de bekende wijze elkander verrassingen gegeven en een genoeglijke avond doorgebracht. Bovendien valt er tegenwoordig altijd wel gezellig te roddelen en zelfs de meest bizarre verhalen schijnen waard verteld te worden. Zo bijvoorbeeld dat iemand als Liebesgabe een kaas naar Duitsland zond, voor de stevigheid geflankeerd door twee turven. Het bedankbriefje vermeldde dat de kaas heerlijk was, maar het brood al even slecht als in Duitsland.
Veertien dagen terug hebben we een storm gehad, de golven in het Hollands Diep rolden zo vervaarlijk dat het afweergeschut in werking kwam, voorgevende een duikboot ontdekt te hebben, hetwelk echter een roller van een golf bleek te zijn. Ja 't zijn wel waterkijkers.
De Joden hebben ontslag gekregen uit openbare functies. Een tragische en schandelijke geschiedenis. Ter gelegenheid van het ontslag van Prof. Meyers te Leiden heeft Prof. Cleveringa te Leiden een rede gehouden, waarvoor hij - naar men zegt - zijn koffertje met spullen voor gevangenschap meteen maar had medegenomen. Hij ontketende - naar men zegt - een enorm enthousiasme, maar werd vervolgens prompt ingerekend. De kranten zwegen in alle talen, de rede circuleert clandestien snel van hand tot hand.
Vannacht hoog water gehad, een twintig centimeter op het trottoir voor de deur, maar we hebben het buiten gehouden. Vervolgens enige bommen in de buurt van de gasfabriek, de gashouder lek en leeg, een dode en enige gewonden. Fantastische verhalen doen de ronde over uitzendingen van Radio Moskou, maar als ik het aanzet is er nooit anders dan wat muziek. Toch is het mensdom gemiddeld vrij optimistisch; men gelooft - waarom is niet erg duidelijk - dat de Duitse zaak er zeer slecht voor staat. Overigens komt de voedselvoorziening aardig in de klem. Hier geen melk, daar geen boter, slagerswinkels gesloten of met een queue ervoor. De boeren zijn obstinaat want zij moeten vijfentwintigduizend afstaan en één op de vijf koeien ter slacht aanbieden. Aldus ontvalt de NSB de bodem, waarop zij althans nog enige succeskans zou kunnen hebben.
Vanmiddag zat ik nog even in Ter Merwe, bordjes van 'verboden voor Joden', 'men gelieve zijn wapenen bij zich te houden' loop je maar voorbij om ergens aan een tafeltje te komen waar naar Duitse manier een willekeurig iemand naast je komt zitten. Met het gezelschap kan er dan wel gefluisterd worden, maar erg heimisch is het al met al voor Nederlanders niet.


Jaap Burger (1904-1986) was een Nederlandse advocaat en politicus. In de oorlogsjaren hield hij een dagboek bij.

woensdag 4 december 2013

Philip Mechanicus -- 5 december 1943

Zondag 5 december
In alle barakken in het kamp opgewekt Sinterklaas gevierd. Vond vanmorgen aan het hoofdeinde van mijn bed een pakje met een dikke m van amandelpers met chocoladestrooisel, vergezeld van rijmpjes en een tedere brief van mijn beste vriendin. Aandoenlijk van tederheid. In barak 85 (de Barnevelders), barak 73 (de gedoopten) en 67 (de gestraften) is Sinterklaas het best en drukst gevierd. In 85 deelde Sinterklaas mee, dat de reis dit jaar zeer zwaar was geweest, dat het moeilijk was geweest door de schoorsteen te komen en hij zei te vrezen, dat het nog moeilijker was eruit te komen. In 67 waren twee Zwarte Pieten. Sinterklaas stelde bij zijn rondgang langs de volwassenen de vraag: ‘Waarom ben je niet ondergedoken?’ (Het is er vol met ondergedokenen.) Geen kind, of het heeft een cadeautje gekregen. Kleinigheidjes, zelfgeprutste dingetjes vaak. Maar 't was Sinterklaas, de oude Sinterklaas. In mijn barak is een appel gestolen uit een schoentje, dat een kereltje voor de Sint had klaargezet, van een ander kind een sjaaltje met geborduurde dierenfiguurtjes.


Philip Mechanicus (1989-1944) was een Nederlandse journalist. Tijdens zijn gevangenschap in Westerbork hield hij een dagboek bij dat is gepubliceerd als In dépôt (1964).

dinsdag 3 december 2013

Alfred A. Cunningham -- 4 december 1917

Tuesday, December 4, 1917

Hotel de France, Pau, France

Got up at 6:30 and rushed to catch the train. After breakfast at the Ecole I looked through all the shops and buildings and watched the flying. Saw no serious accident, although I heard there were 2 at 1 of the fields. After dinner at the Circle de Officers I watched some good acrobatic flying by the chief pilot. They were taking movies of him. After visiting the hangar where the Wright Bros. made their first flight in France, I was driven to the acrobacy field and watched the pupils do the reinversements, "barrel" etc. for the first time. You could see from the ground they were nervous about it. Lieut. Simon then went up in "The Black Cat" and did the most wonderful stunts within 500 ft. of the ground. He is the best flyer in France and a very nice fellow. I like the Nieuport very much but it is certainly quick and nervous. There are an unusual number of Americans here learning to fly for the French Flying Corps. The French seem to be giving out of good material for aviators. Their students do not show up well. The sun shone all day but it was cold. I took a few kodak pictures. I received a package by mail here today which was forwarded from Phila, so there must certainly be some letters waiting for me in Paris. I can hardly wait to get there and hear from my little girl. It has been over a month now since I left and I have not heard a word from her. It seems an age and I will be happy and relieved if I find mail from her in Paris. I like Pau better than any place I have been in France. The scenery is beautiful and the people seem to be human. I have to get up early so had better turn in.


Alfred A. Cunningham (1881-1939) was een Amerikaanse legerpiloot. Hij hield in 1917/1918 een dagboek bij toen hij in Frankrijk gestationeerd was; het is verschenen onder de titel Marine flyer in France.

maandag 2 december 2013

Gottfried Keller -- 3 december 1847

Den 3. Dezember.
Heute Nacht träumte mir von einem Weih. Ich schaute in einem Hause zum Fenster hinaus, im Hofe standen die Nachbarn mit ihren Kindern, da flog ein großer, wunderschöner Gabelweih über den Dächern einher. Er schwebte eigentlich nur, denn seine Flügel waren dicht geschlossen und er schien vor Hunger krank und matt, indem er immer tiefer sank und sich mit Mühe wieder erheben konnte, aber nie so hoch, als er vorher gesunken war. Die Nachbarn mit ihren Kindern schrien und lärmten und warfen ungeduldig die Mützen nach ihm, um ihn ganz herabzuwerfen. Er sah mich an und schien, sich auf und nieder bewegend, mir sich nähern zu wollen. Da lief ich schnell weg in die Küche, um etwas Speise für ihn zu holen. Ich fand mit Mühe etwas, und als ich hastig damit wieder am Fenster erschien, lag er schon tot am Boden in den Händen eines kleinen lausigen Jungen, welcher die prächtigen Schwungfedern ausrupfte und umherwarf und endlich ermüdet den Vogel auf einen Misthaufen schleuderte. Die Nachbarn, welche ihn endlich mit einem Steine herabgeworfen hatten, waren unterdessen auseinander- und an ihre Geschäfte gegangen. Dieser Traum machte mich sehr traurig; hingegen ward ich wieder sehr vergnügt, als ein junges Mädchen kam und mir einen großen Strauß Nelken zum Kaufe anbot. Ich wunderte mich sehr, daß es im Dezember noch Nelken gebe, und handelte mit dem Kinde; sie verlangte drei Schillinge. Ich hatte aber bloß zwei in der Tasche und war in großer Verlegenheit; ich verlangte, sie sollte mir für zwei Schillinge von den Blumen absondern, indem nur so viel in meinem Champagnerglas, in welchem ich die Blumen gewöhnlich aufbewahre, Platz hätten. Da sagte sie: »Lassen Sie mal sehen, sie gehen schon hinein.« Nun stellte sie eine Nelke nach der andern bedächtig in das schlanke glänzende Glas, ich sah ihr zu und empfand jenes Behagen und Wohlgefühl, welches immer in einen kömmt, wenn jemand vor unsern Augen eine leichte Arbeit still, ruhig und zierlich vollbringt. Als sie aber die letzte Nelke untergebracht hatte, wurde es mir wieder angst. Da sah mich das Mädchen freundlich und schlau an und sagte: »Sehen Sie nun? Es sind aber auch nicht so viel, wie ich geglaubt habe, und sie kosten nur zwei Schillinge.« Es waren indessen doch keine eigentlichen Nelken, aber von einem brennenden Rot und der Geruch war außerordentlich angenehm und nelkenhaft.


Gottfried Keller (1819-1890) was een Duitse schrijver. Zijn Das Tagebuch und das Traumbuch is te lezen bij Gutenberg.

zondag 1 december 2013

Nelly Sweere -- 2 december 2008

Dinsdag 2 december 2008

Vrije val

Het gaat niet goed met me, ik breng nog steeds grotendeels op bed door bij gebrek aan energie en kracht. De hoestpartijen in de nacht en ochtend putten me uit en zorgen voor veel ongemak, pijn en benauwdheid. Pijnstillers zorgen ervoor dat de pijn in mijn lichaam draaglijk blijft en dat ik kan ontspannen na de uitputtingsslag. Het is moeilijk om te zeggen of de antibiotica heeft geholpen, wel heb ik veel rommel op kunnen hoesten. Toch brengt het geen vooruitgang in mijn algehele conditie en het lijkt er toch steeds meer op dat ik in een nieuwe fase ben aangeland. Het voelt een beetje als een 'vrije val' zo hard gaat het ineens. Het vraagt weer overgave, maar het kost me ook veel tranen. Diederik wijkt niet van mijn zijde en zorgt liefdevol voor me. Ik voel me veilig en geborgen bij hem en ik kan dit omdat hij altijd bij me en naast me is. Een grotere daad van liefde bestaat niet. Mijn wereldje wordt kleiner, maar mijn belangstelling voor de wereld om me heen niet. Dus ik zie nog meer meer uit naar jullie verhalen en belevenissen, schroom niet om te schrijven, ik geniet er nog steeds van. Praten gaat moeilijk, maar lezen doe ik nog steeds graag. Dank dat jullie er zijn,
liefs Nelly


Nelly Sweere (1960 - 2009) overleed precies een maand later aan de gevolgen van haar ziekte.