Leo Vroman • 9 juli 1942

• De in de VS woonachtige dichter/schrijver/wetenschapper Leo Vroman (1915-2014) verzamelde tijdens zijn verblijf in diverse Japanse krijgsgevangenkampen een groot aantal documenten, notities en curiosa in drie plakboeken. Een paar dagboekbladen zijn te lezen bij de DBNL.

9 juli:
Er waren 3 dagen vlaggen. Nu niet meer. Geen havencorvee vandaag. Alles schoonmaken met caporiet. Buikpatiënten bijeen. Ziekenhuis vol tot buiten en in schuilkelders. Na lunch plotseling bevel: zingen, pyama dragen o.k., spelen, slapen ook tussen 7.30 & 6 uur o.k. Jap zegt: vanavond komt er een goed bericht. Oud gerucht was: 11e, 12e en 13e vrijlating. Verbazing. Feestdag? 5.30 verplicht luisteren naar muziek. (Eten kwartier uitgesteld!) Jappen luisteren onbewogen en applaudisseren niet. Twee harmonica's, klarinet, viool (Phil de Boer), zanger. Daarna zegt de jap. commandant via de tolk: ‘Tot acht uur kunnen jullie op je kamer pretmaken. Daarbij moeten jullie ook eens denken aan je gezinnen.’ In de avond bekendmaking van luit. Weisz, had gesprek met Jap. commandant: ‘Boeken moeten worden ingeleverd.’ Weisz: ‘Ook bijbels?’ Comm.: ‘Nooit van gehoord.’ Weisz: ‘God?’ Comm. ‘Ook niet. Wel Keizer.’ Weisz: ‘Bijbel is het boek dat ons met het hoogste verbindt.’ Comm.: ‘Ze zullen worden teruggegeven wanneer ik gezien heb dat er geen verkeerde plaatjes in staan. Verder moeten de ziekten ophouden. Ernstige patiënten moeten sterven. Zeep wordt niet gegeven, zolang die ongelijk verdeeld is.’ Over het boek ‘Parijs bij nacht’ zei de commandant: ‘Mag je dochter van 14 jaar het lezen?’ Weisz: ‘Nee.’ Commandant: ‘Dan jullie ook niet.’ Verder: ‘Dit feest was zoals de japanse soldaten ook zo nu en dan krijgen, omdat 't nodig is; ze moeten daarbij in hun gedachten wat hun het dierbaarst is omhelzen. Het ‘schavot’ (waarvan wij dachten: voor toespraken) is om misdadigers in de houding te zetten.’ - Besmette sofa weggesleept.