Bertus Koot • 30 januari 1945

• Bertus Koot (1926-2009) zat in 1945 enige maanden ondergedoken in zijn ouderlijk huis om inzet in het Duitse leger te ontlopen. Hij hield in die tijd een dagboek bij, dat online staat bij Traces of War.

Woensdag 24 januari 1945
Dat muizen ook te lijden hebben van de Duitse hongerblokkade blijkt wel uit het feit dat er bij ons en ook bij anderen ontelbare muizen ronddolen die al wat eetbaar is wegkapen, brood, kaas, peulvruchten, gort en dergelijke. Dat ook in ’t muizenrijk de nood hoog is kun je merken, want ze snoepen zelfs van zout en koffiesurrogaat. [...] Vanmorgen om 6 uur zijn mijn vader en broer (Jan, red) voor de bik naar Oldenbroek (Oldebroek Gld, red.) vertrokken. We wensen ze een goede reis en veel succes: EEN WAGEN VOL......

Donderdag 25 januari 1945
De dag gaat zonder stoornis voorbij, alleen is het buitengewoon koud, het vriest – 10 graden Celsius.

Vrijdag 26 januari 1945
Het is vandaag de koudste dag van ’t jaar, het vriest -15 graden. De kachel, die ondanks de kolennood, brandt als de "Hel" kan de kamer nauwelijks verwarmen. De hele dag tobben we met koude voeten die, wat we ook doen, niet warm willen worden.
Bonnennieuws:
Het is weer vrijdag en "Bonnendag". In de hoop dat er eindelijk verhoging komt van de zo karige rantsoenen, vliegen we naar de deur zo gauw de courant door de bus gegooid wordt. Maar... we komen van een koude kermis thuis.
Het broodrantsoen is verminderd van 1000 gram tot 500 gram per week. Dit is, let wel: 1 dun sneetje per dag!
Verdere bonnen: 1 kg aardappelen voor 1 week, 1 1⁄4 rantsoen vlees (125 gram), 180 gram olie voor onbepaalde tijd. Meer krijgen we niet. De buikriem aansnoeren, mensen. Uit Amsterdam meldt men: dat aldaar 1 aardappel in zout gekookt 50 cent kost en 1 aardappel zonder zout gekookt 40-45 cent. Van Katholieke en Protestantse zijde worden kinderen en moeders met kinderen geëvacueerd, dit alles vanwege de honger. [...]

Zaterdag 27 januari 1945
Evacuatie week uitgesteld.
De evacuatie van de kinderen is een week uitgesteld vanwege de sneeuw. Er ligt op het moment ongeveer 1⁄2 meter sneeuw en terwijl ik dit schrijf wordt de laag nog steeds hoger. De sneeuw valt gestadig neer..... Hoeveel zouden we nog krijgen?
Vanmorgen hadden we een reuze bof. We kregen een briefkaart dat er voor ons bij van Gend en Loos een pakje stond van 4 1⁄2 kg. Wij natuurlijk allerlei gissingen gemaakt. Moeder zei "spek", Corrie: "een roggenbrood". Laatstgenoemde ging als een haas op weg, want we brandden van nieuwsgierigheid en onze verwachtingen zijn niet teleurgesteld. Er zaten een roggenbrood en een stukje spek in. Het was een uitkomst in de nood, want we hadden geen aardappelen meer.

Zondag 28 januari 1945
Vanmiddag kregen we bericht dat vader hoopte vanavond thuis te zijn, maar we hebben geen mens gezien.

Maandag 29 januari 1945
Om 4 uur kwam iemand vertellen dat mijn vader en Jan op de Koningsweg liepen met een slee en dat iemand ze tegemoet moest gaan, want ze konden niet meer. Als de drommel ben ik ze tegemoet gegaan en we zijn veilig thuisgekomen. Doodmoe en ellendig, maar met: 1 1⁄2 mud aardappelen, 10 kg rogge, 48 eieren, 25 kg witte bonen, een zak duivenbonenmeel. Een mooi resultaat, maar wat een lijdensweg. Onderweg heeft een wagenmaker van ’t wagentje ’n slee gemaakt.

Dinsdag 30 januari 1945
De boer op geweest en 2 flessen melk en 11⁄2 pond spek opgelopen. Geen brood te krijgen. HONGER.

Overgenomen met toestemming. © C. van Hees