Vrijdag
Herman de Coninck is overleden. Ik heb een stuk gemaakt voor Het Parool. Daaruit een citaat: 'Gisterenavond belde mijn vader me met de mededeling dat hij op teletekst had gelezen dat de dichter Herman de Coninck in Lissabon op 53-jarige leeftijd is gestorven. Teletekst is betrouwbaar en mijn vader ook, dus het zal wei waar zijn. Maar ik kan het niet geloven. Het schijnt dat Herman samen met Hugo Claus en Anna Enquist aan het wandelen was - ze waren op weg naar een literaire avond - toen hij werd getroffen door een hartinfarct. En ook de leeuw Hugo Claus heeft Herman daarna niet kunnen redden. Triest, treurig en onvoorstelbaar, want Herman de Coninck was, in mijn ogen, geen man die tamelijk jong zou doodgaan.
Het is onwerkelijk: schrijven in de totale verleden tijd over Herman. Ja, natuurlijk, hij is dood. Maar ik kijk naar buiten en zie de takken bewegen in de wind. De zon is nog niet onder.
Herman de Coninck was de man van de geniale metaforen. Weliswaar waren zijn gedichten soms sentimenteel, maar uiteindelijk overheersten de taal, de beelden, de melancholie, de ironie en de werkelijke gevoelens ook in zijn mindere verzen. Men zegt dat een dichter geslaagd is als hij tien echt goede gedichten in zijn leven heeft geschreven. Ik durf te zweren dat Herman veel meer goede gedichten heeft gemaakt: twintig, dertig, misschien wel vijfendertig stuks. En daartussen zitten geniale dingen. Bijvoorbeeld de cyclus die hij over zijn moeder schreef in de bundel De hectaren van het geheugen, waarvoor hij in 1986 de Jan Campertprijs kreeg.
Ik herinner me de dichtregels van Herman nooit precies. Het is altijd ongeveer. Het was zo... Nee, anders, mooier. Ik kan beginnen met citeren uit zijn werk, bundels uit de kast pakken. Maar dan zal ik huilen. Ik huilde al soms om zijn werk toen hij nog leefde. Herman de Coninck gold als een cultuurpaus in België. En misschien was hij dat ook, hoewel hij altijd zei dat hij geen paus wilde zijn. Het ging hem nooit om macht, maar om de schoonheid van zijn vak. En die droeg hij uit. Met een klank van hobo, een bundel die nog door de oude Geert van Oorschot is uitgegeven, bevat een merkwaardig slotgedicht:
WRAAK
Ik sta geregistreerd. Geboorte, plaats, tijd.
Ik sta voor zowat één kilo papier:
geboorteakte, militie, verhuizen van daar naar hier,
politieke sympathieën, vakbondsaangehorigheid.
Daarom ben ik op zoek naar een plek op de
Grens van drie naties.
Daar wil ik dan sterven.
Want ik wil op mijn dood op z’n minst het
Plezier bederven
Van een stuk of twintig administraties.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten