Curzio Malaparte • 3 maart 1948

• Curzio Malaparte (1898-1957) was een Italiaanse schrijver. In 1947-1949 verbleef hij in Parijs. Zijn dagboek over die periode is verschenen als Dagboek van een vreemdeling in Parijs (vertaling Jan van der Haar).

3 maart, Chamonix. Op de top van de Brévent kwam ik Gaston Bergery tegen, de ski’s op de rug, zijn blonde ogen luikend in de honingschittering van de zon.
Terwijl hij zijn ski’s aandoet, begint hij over Rusland, dat hij goed kent, over zijn verblijf in Moskou als ambassadeur van Frankrijk (ik ben een vreemdeling, voor mij bestaat er slechts één Frankrijk, ondanks de kwaadwillenden die desinteresse in dit soort dingen niet toestaan), over de Europese situatie, de stemming van de Amerikanen.
Hij vertelt dat hij laatst heeft geluncht met enkele leden van de Amerikaanse ambassade in Parijs. Die Amerikanen waren niet mals in hun herinnering aan Roosevelt. Naar het schijnt beginnen de Amerikanen oog te krijgen voor het gruwelijke drama in Jalta. De gesprekken van die Amerikaanse diplomaten over Roosevelt zijn van dien aard dat Bergery op een gegeven moment zegt: ‘Alstublieft, u brengt me in verlegenheid.’
Wat er in Jalta is gebeurd, is echt ongelooflijk. Die zieke man, met de nacht al in zijn ogen, ingevallen wangen, bevende handen, is het middelpunt van dit gruwelijke drama waarin het lot van Europa in Russische handen wordt gelegd, zonder enige reden, zonder onderhandeling, zonder discussie: gewoonweg, lijkt het, omdat Roosevelt ziek was, of gek.
Ik bedenk altijd graag dat er grote waarschijnlijkheid bestaat dat een staatsman gek is. Het drama van Jalta zit hem in de waanzin van Roosevelt, in zijn onverwachte zwakte tegenover Stalin, in zijn onbegrijpelijk optimistische vertrouwen in communistisch Rusland. In Jalta heeft Roosevelt niet alleen Europa aan Rusland verkwanseld, maar ook Amerika verraden, hij heeft het in de situatie gebracht waarin het nu verkeert. Ik zeg Bergery dat ik van plan ben een blijspel te schrijven, De conferentie van Jalta.
Maar zal men het op de planken durven brengen? Roosevelt is in Jalta een shakespeariaans personage: een vorst die met voorbijgaan aan alle gebrachte offers om Europa te redden alles vergeet, Europa aan Rusland schenkt, Amerika verpandt, Europa verraadt.
Er bestaat een foto van Roosevelt in Jalta, zittend tussen Churchill en Stalin in maarschalksuniform in. Roosevelt draagt een zwarte jas, zijn witte, schrale hoofd steekt af tegen het zwart. Het is iets heel eigenaardigs en interessants, die ommekeer in de Amerikaanse publieke opinie ten aanzien van Roosevelt.