Padre António Vieira • 23 mei 1689

• In Een natte hel. Brieven en preken van een Portugese jezuïet (vertaald door Harrie Lemmens) zijn brieven en preken verzameld van Padre António Vieira (1608-1697), de Portugese jezuïet die Hollanders haatte. Fernando Pessoa noemde hem de keizer van de Portugese taal, zijn biograaf, Lúcio de Azevedo, de Hercules van het woord.

Brief aan de graaf van Ericeira

Bahia, 23 mei 1689
Aan de vooravond van Sint-Jan, toen el-rei in Alcântara was, zei ik tegen Zijne Majesteit dat er een feest moest worden georganiseerd om op grootse wijze de avond van zijn patroonheilige te vieren. En toen hij mij vroeg hoe, antwoordde ik: met negenendertig vuren, want zoveel karvelen had ik geteld toen ik van de Cais da Pedra naar Alcântara voer. ‘De karvelen, Heer, zijn scholen die onze zeelieden opleiden tot lafaards, hen leren om bij het eerste schot de lading uit Brazilië over te laten aan de vijand en het hazenpad te kiezen. Laat Uwe Majesteit de karvelen verbieden en gelasten dat de Portugezen in plaats daarvan op grote, met zwaar geschut uitgeruste schepen varen, die precies andersom de scholen zullen zijn waardoor de krijgsmacht van Uwe Majesteit ter zee even dappere soldaten zal krijgen als te land.’ Of deze raad of zaak van tafel verdween of niet, kan men thans goed beoordelen hier in de haven van Bahia, waar het konvooi bestaat uit één klein fregat en dertig koopvaarders, die bijna allemaal groter zijn en de escorte hebben gevormd voor hetzelfde fregat en de twee schepen uit Indië.