Kees Kokke -- 5 september 1944

• Kees Kokke (1915-1985) was in de oorlog gemeentearchivaris van Venlo. Hij hield in die jaren een dagboek bij.

Dinsdag 5 september 1944 (Dolle Dinsdag)
Gedurende het grootste deel van de nacht en de gehele morgen nog sterke doortocht van gemotoriseerde troepen (rupsvrachtauto’s, pantserwagens en tanks), waarschijnlijk een gemotoriseerde divisie. De wagens zijn afgedekt met groene takken en twijgen, of op andere wijze gecamoufleerd, om ze te onttrekken aan het spiedend oog van de Engelse jagertjes, die af en toe over de colonnes vliegen en vooral op de grote wegen buiten de steden de voorbijtrekkende troepen mitrailleren. De Duitse soldaten zijn zenuwachtig en down.
Het bombardement van het vliegveld is blijkbaar zo doeltreffend geweest, dat er, althans in deze paniekomstandigheden, geen herstellen meer aan is. Het veld is gewoon doorploegd. De Duitsers hebben derhalve besloten om het vliegveld op te geven en de nog bruikbare installaties te verwoesten of onklaar te maken. Vannacht zijn er nog 18 jagertjes in westelijke richting opgestegen vanaf de enige nog bruikbare startbaan, terwijl vanmorgen de laatste vliegtuigen het vliegveld verlieten.
Tegen 9 uur waren verschillende ontploffingen hoorbaar, terwijl in de verte rookwolken te zien waren.
Er hebben vanzelfsprekend geen vorderingen meer voor het vliegveld plaats gehad, doch de meeste mannen weten dit nog niet en blijven maar binnen, om geen gevaar te lopen opgepikt te worden.
Bijna het gehele bedrijf en openbare leven ligt stil. Fabrieken, werkplaatsen en kantoren zijn gesloten. Het gemeentepersoneel is thuis gebleven. Alleen de burgemeester en een aantal ambtenaren is op het stadhuis aanwezig.

21.00 uur
De berichten over de val van Breda zijn bevestigd. De geallieerde troepen zouden oprukken in de richting van Holland. Elkeen is nog steeds in afwachting van een spoedige bevrijding.
Deze dag werd nog geheel en al beheerst door het terugtrekken van de Duitse troepen. Er is echter weer volledige orde.
Van de N.S.B.-ers bemerkt men weinig. De kringleider van de N.S.B. van Venlo, C. Hermans, is gisteren vertrokken. Wethouder Kuypers (N.S.B.-er) heeft het portret van Mussert, dat op zijn kamer hing, kapot geslagen. De scherven liggen in de torenkamer van de raadzaal. Daaronder de twee over elkaar gevouwen handen van Mussert. De commissaris der provincie Limburg, M. graaf de Marchant et d’Ansembourg (N.S.B.-er) kwam heden om 5 uur op het raadhuis. Hij had in Duitsland vertoefd wegens hartziekte en trachtte nu een auto te krijgen om naar Maastricht te gaan. De Beauftragte dr. Schmidt, is nu in Kerkrade.
Veel huizen van N.S.B.-ers , Rijksduitsers en Wehrmachtinstanties staan op het ogenblik leeg en worden door het Venlose gepeupel geplunderd. Bij Bervoets werden lappen stof gestolen. In Genooi uit een Wehrmachtlager matrassen, lampen, buffetten, tafels, stoelen, et cetera.
Om 7 uur werden zware vernietigingsontploffingen op het vliegveld verwacht. Niet geschied.
Bevel om om 8 uur binnen te zijn.
Burgemeester kreeg vanmorgen bevel om op het Deutsches Haus te komen. Aldaar werd door H.J. Temmler Obergefolgschaftsführer medegedeeld, dat hij belast was met organisatie en uitvoering van standrecht.
Om de goede functionering van de brandweer en luchtbeschermingsdienst te verzekeren moeten alle auto’s van die diensten te Tegelen geconcentreerd worden. Daar de autoriteit en bevoegdheden van Temmler nogal geheimzinnig en onduidelijk zijn, worden slechts twee auto’s gestuurd. In de namiddag blijkt nu, dat deze auto’s door Temmler ter beschikking worden gesteld om Rijksduitsers en N.S.B.-ers naar de grens te brengen. Deze vordering is dus een foef geweest om aan auto’s te komen. Conclusie: auto’s moeten kost wat kost terug. Drie chauffeurs duiken met auto en benzine en al onder, terwijl andere nog worden weggebracht.
Couperus moet op het Deutsches Haus blijven, evenals de burgemeester. Deze laatste doet het echter niet. De Venlose politie wordt eveneens door Temmler ontwapend, waarna hij vertrok. Deze ontwapening is ongehoord, daar nu elke misdadiger vrij spel kan hebben.
Wie is Temmler en welke zijn zijn bevoegdheden?