Cor Inja -- 1 april 1925

• Cor Inja (1903-1989) weigerde dienst op principiële gronden, en moest daarvoor de gevangenis in. Tijdens zijn opsluiting hield hij een dagboek bij, dat is gepubliceerd als Geen cel ketent deze dromen.

1 april
Een week zit ik hier nu. Vandaag nogal afwisseling. Na het luchten 's morgens het gewone werkprogramma afgemaakt. Toen kreeg ik ds. Nauta op bezoek. Hij maakte ons doopsgezinden uit voor anarchisten met een stralenkrans om. In dat geval was Jezus ook anarchist. Overigens wel een woord om over door te denken. Ik vraag me dan ook af: vertrouwt die ds. Nauta nu op God, of niet?
Wel zette hij me weer voor het probleem waar ik nog niet precies de weg mee wist. Hij begon weer over de overheid die het zwaard niet tevergeefs droeg. Ik had me daar [in] niet ingewerkt, maar wist na het gesprek met F. Kuiper wel een goed antwoord te geven. Ik zei dat het in zo'n geval toch zeker was, dat God boven de overheid ging en dat ik het met Frits Kuiper had besproken. Ergerlijk vond ik het feit dat hij dit aan de kapitein zou melden, opdat deze me niet langer tegen de staat zou opzetten. Waarom een dergelijke waakzaamheid. Dacht ds. Nauta nu werkelijk dat ik me niet in dit probleem zou gaan inwerken? Waarom mag zo'n zaak alleen van één kant worden bezien?
Wij konden het dan ook niet eens worden. Ik moet de Romeinen 13 toch wel eens goed gaan onderzoeken. De punten werden bij de punten [gezet], de komma's waar zij hoorden. Alles werd uitgezocht en gewogen.
Na al het gepraat met de dominee, dacht ik terug aan een onbezorgde jeugd, aan het spel dat we vaak speelden op het z.g. blauwe zand; en toch ook wel aan de middagen dat de jongens vergeefs zochten en ik heerlijk lag te staren naar een blauwe lucht aan het kanaal, tussen het riet. Ik weet nog hoe ik genoot van de stilte, van het gekabbel van de golfjes. Dromen, ja, ik was, geloof ik, wel een dromer. Dat leven lijkt me nu zorgeloos toe en ver - heel ver weg denk ik alleen over wat mooi is. Wel komt dan mijn klasseonderwijzer, die me onverwachts door elkaar schudt en me dringend zei, dat ik moest ophouden met dat gedroom. Maar ik zie de jongens: onze klas heeft gewonnen met het voetballen, groot feest, gejuich.
Natuurlijk zijn er zorgen geweest in je jeugd, maar besef je dat wel?
'Afdeling halt!' stoort me in dit gedroom. Ik denk aan een lied van De Génestet:

Hij stoort me soms in 't zaligst uur.
Bij lust, en feest en lied.
Als in de weelde der natuur
mijn dromend hart geniet.

Hij baart mij strijd, hij geeft mij rust
In zorg of zweet verdiend;
Hij is mijn last, hij is mijn lust
mijn plaag en toch, mijn vriend.

Want volg ik hem, dan rondom mij
Schept hij in mij vrede en licht.
En stemt mijn hart ruim, zo vrij.
Hoe is zijn naam: de Plicht.

Buiten riep de officier: 'Afdeling halt.' Hij leerde de jongens hun plicht pal te staan op zijn bevel voor 't Vaderland. Diezelfde plicht gebood mij andere dingen. Diezelfde plicht gebood dat de officier commissaris mijn zaak naar de krijgsraad zal verwijzen. Morgen moet ik voorkomen bij de officier-commissaris.

Lady Bird Johnson -- 31 maart 1968

• Claudia Alta Taylor (Lady Bird) Johnson (1912-2007) was de echtgenote van de voormalige Amerikaanse president Lyndon B. Johnson. Tijdens het presidentschap van haar man hield ze een dagboek bij. 31 mei 1968 was een belangrijke dag, omdat de impopulaire Johnson op die dag bekendmaakte dat hij zich niet herkiesbaar zou stellen.

Sunday, March 31, 1968
This day began early because Lynda [Bird Johnson] was coming in on "the red-eye special" from California, about 7am, having kissed Chuck [Robb, Lynda's husband] good-bye at Camp Pendelton last night as he departed for Vietnam.

I wanted to be right there at the door with open arms to meet her, but I begged Lyndon not to get up. "No, I want to," he insisted. So the operator called us in what seemed the gray early morning and both of us were downstairs at the entrance to the Diplomatic Reception Room at 7 when she stepped out of the car. She looked like a ghost - pale, tall and drooping. We both hugged her and then we all went upstairs. I took her into her room, helped get her clothes off, and put her to bed. She'd had a sedative on the plane, slept a little, not much - and it was, I think partly emotion and partly the sedative that made her look so detached, like a wraith from another world.

She said, "Mother, they were awful - they kept on pushing and shoving to get to us, and they almost ran over a child. And there were lots of other wives there, saying good-bye to their husbands!" She meant the press.

When I went back to Lyndon's room, his face was sagging and there was such pain in his eyes as I had not seen since his mother died. But he didn't have time for grief. Today was a crescendo of a day. At 9 in the evening, Lyndon was to make his talk to the nation about the war. The speech was not yet firm. There were still revisions to be made and people to see. But he began to put on his clothes and got ready to go to church with Luci and Pat, something he does more and more often.

And I, exhausted, went back to bed, where I half-slept for a couple of hours.

On the way from church, Lyndon stopped to see the Vice President at his apartment. Hubert and Muriel [Humphrey] are leaving for Mexico, for a ceremony, sometime during the day. It was a day of coming and going - and it's hard to remember when what happened. Sometime during the morning Buzz [Horace Busby - Presidential aide] came in, took up his place in the Treaty Room, and began to work on the speech. I had spent a good part of Saturday and part of Friday making suggestions on it myself. I read it over again for what was the umpteenth time, and then (I believe I was in his bedroom), Lyndon said to Arthur and Mathilde Krim [Arthur Krim, movie executive and Democratic National Committee treasurer] and me, "What do you think about this? This is what I'm going to put at the end of the speech." And he read a beautifully written statement which ended, "Accordingly, I shall not seek and I will not accept the nomination of my party for another term as your President."

The four of us had talked about this over and over, and hour after hour, but somehow we all acted and felt stunned. Maybe it was the calm finality in Lyndon's voice, and maybe we believed him for the first time. Arthur said something like, "You can't mean this!" And Mathilde exclaimed in an excited way, "Oh no, no!" Then we all began to discuss the reasons why, and why not, over and over again.

Buzz came in now and again with another page for the main part of the speech. Finally, a little after 2 o'clock Lyndon and I, and Luci and Pat, and Mathilde and Arthur went to the table for lunch. It was Lyndon who thought to call Buzz in from the Treaty Room to have something to eat.

Mathilde's eyes were full of tears, and Luci had obviously been crying forthrightly. Lyndon seemed to be congealing into a calm, quiet state of mind, out of reach. And I, what did I feel? … so uncertain of the future that I would not dare to try to persuade him one way or the other. There was much in me that cried out to go on, to call on every friend we have, to give and work, to spend and fight, right up to the last. And if we lost, well and good - we were free! But if we didn't run, we could be free without all this draining of our friends. I think what was uppermost - what was going over and over in Lyndon's mind - was what I've heard him say increasingly these last months: "I do not believe I can unite this country."

Buzz made a poetic little explanation of the statement saying Lyndon would not run. Lyndon, indeed, was the architect and the planner, but I think it was Buzz who had cloaked it in its final words.

Sometime during the afternoon - the time is very hazy on this day - I think it was around 3 o'clock, Lyndon went to his office, and I talked to Lynda and to Luci. Both of them were emotional, crying and distraught. What does this do to our servicemen? They will think - What have I been sent out here for? - Was it all wrong? - Can I believe in what I've been fighting for? Lynda and Luci seemed to feel that Lyndon has been the champion of the soldiers, and his getting out would be a blow to them. Lynda said, with an edge of bitterness, "Chuck will hear this on his way to Vietnam."

Later in the afternoon, I talked to Lyndon about what the girls had said. He said, "I called in General Westmoreland last year about that, about how it would affect the morale of the men. He thinks it will not matter appreciably." I felt that Lynda and Luci were looking at it from closer range as the wives of two young soldiers, and pointed that out to him. He looked at me rather distantly and said, "I think General Westmoreland knows more about it than they do." …

I went over with Clark [Clifford] and Buzz a few minutes before 9 and Lynda joined us. And there we were in the familiar oval office of the President, the floor a jungle of cables, under the brilliant glare of TV lights. What a stage setting!

Lyndon, very quiet, sat at his desk. The lines in his face were deep, but there was a marvelous sort of repose over-all. And the seconds ticked away.

I went to him and said quietly, "Remember - pacing and drama." It was a great speech and I wanted him to get the greatest out of it - and I did not know what the end would be.

The speech was magnificently delivered. He's best, I think, in the worst of times, calm and strong - those who love him must have loved him more. And those who hate him must at least have thought: "Here is a man."

Then came the end of the speech.

"What we won when all of our people united just must not now be lost in suspicion, distrust, selfishness, and politics among any of our people. Believing this as I do, I have concluded that I should not permit the Presidency to become involved in the partisan divisions that are developing in this political year" - and so on…

"I do not believe that I should devote an hour or a day of my time to any personal partisan causes or to any duties other than the awesome duties of this office - the Presidency of your country. Accordingly, I shall not seek, and I will not accept, the nomination of my party for another term as your President."

Lynda and I had been sitting down, behind us Luci and Pat standing. Luci threw her arms around Lyndon. She was obviously holding back tears, but just barely. Lynda kissed him, and Pat shook hands.

Then there was great blur of confusion, and we walked out of the President's office and went back to the second floor… Nearly everybody just looked staggered and struck silent - and then the phones began to ring.

I went immediately and called Liz [Carpenter, long-time aide and friend], who was in a state of near shock. I was going to call Bess, when I was called to the phone by Abigail McCarthy, who said, "Bird, Bird, you know what I've always thought of you." And then she said, "When he made the announcement, I could only think of you standing in front of the Wilson portrait…" And she didn't have to go on. I know what I always think in front of the Wilson portrait. In that face you see the toll the office and the times extracted. Its message to me is, "A President should have his portrait painted reasonably early in the office."…

About 11, Tom Johnson came over, bringing thirty-five reporters, and Lyndon went into the Yellow Room with them, looking as if a great load had been taken off his shoulders. I believe he made it quite clear to them that his decision was final, and that any talk of a draft was foolishness.

Liz' request to me from the reporters had been, "How would I sum it up?" - what kind of a statement - and I told her, "We have done a lot; there's a lot left to do in the remaining months; maybe this is the only way to get it done."

It must have been one o'clock or later when the last guest left and Lyndon went to bed. And I, too, feeling immeasurably lighter. At last the decision had been irrevocably stated, and as well as any human can, we knew our future!

Lyndon's speech had been, I believe, nobly done, and in its way almost as dramatic as our entrance to this job - although the actual exit is still nine months away, if the Lord lets us live. And to these nine months I'm going to bring the best I possibly can.

I went to sleep planning.

Johann Peter Eckermann -- 30 maart 1831

• Johann Peter Eckermann (1792-1854) was een Duitse dichter, en daarnaast medewerker en vriend van Johann Wolfgang von Goethe. Eckermann is vooral bekend geworden door zijn opgetekende en uitgegeven gesprekken met Goethe.

Woensdag, 30 maart 1831
We spreken weer over het demonische.
'Het hecht zich graag aan belangrijke persoonlijkheden,' zei Goethe, 'en ook kiest het graag ietwat donkere tijden uit. In een lichte, prozaïsche stad als Berlijn zou het nauwelijks gelegenheid vinden zich te manifesteren.'
Goethe sprak hiermee uit wat ik enkele dagen geleden al had bedacht, wat ik erg aangenaam vond, zoals het altijd plezierig is om je gedachten bevestigd te zien.
Gisteren en vanochtend las ik in het derde deel van zijn biografie, waarbij het me te moede was als bij een vreemde taal waarin we, nadat we er vorderingen in hebben gemaakt, een boek opnieuw lezen dat we vroeger meenden te begrijpen maar dat ons pas nu in al zijn details en nuances wordt geopenbaard.
'Het zijn louter de vruchten van mijn leven,' zei Goethe, 'en de verschillende feiten dienen er alleen maar toe om een algemeen inzicht, een hogere waarheid, te bevestigen.'
'Wat u onder andere over Basedow schrijft,' zei ik, 'hoe hij namelijk omwille van hogere doeleinden de mensen nodig heeft en hun gunst probeert te verwerven, maar niet bedenkt dat hij met iedereen in de problemen komt wanneer hij zo zonder enige terughoudendheid zijn afstotende religieuze overtuigingen uitspreekt en de mensen wantrouwig maakt tegenover alles waaraan ze met liefde hangen; zulke zaken schijnen me van grote betekenis te zijn.'
'Ik dacht,' zei Goethe, 'dat daarin enkele symbolen van het menselijk leven voorkomen. Ik noemde het boek Wahrheit und Dichtung omdat het zich boven het niveau van een lagere realiteit uit tot iets hogers verheft. Jean Paul heeft nu, in zijn behoefte tot tegenspraak, zijn leven als waarheid beschreven! Alsof de waarheid in het leven van zo'n man iets anders kan zijn dan dat de auteur een kleinburger is geweest! Maar de Duitsers weten niet zo goed wat ze met iets ongewoons moeten beginnen en het hogere gaat aan hen voorbij zonder dat ze het gewaarworden. In ons leven is een feit niet iets waard omdat het waar zou zijn, maar omdat het iets te betekenen heeft.'

Jeane Zwinkels -- 29 maart 1941

• Jeane Zwinkels (1910-1984) woonde in Naaldwijk en hield van 1939-1945 een oorlogsdagboek bij.

Zaterdag 29 Mrt '41.
Deze week is een week van een grote gebeurtenis. Duitsland heeft W oensdag met Joego Slavië een pact getekend, dat hij vrij door J. Slavië kan binnentrekken en bezetten, vreselijk was het, zal nu Turkije er ook nog bijkomen. Daar komt met Donderdagmiddag door de radio. Prins Paul Regent gevlucht, de beide ministers achter slot en grendel, en de kleine Koning Peter aan het hoofd van de militaire, het verdrag is teniet gedaan. Prachtig wat een omkeer. Die kleine koning Peter, die wij de grote koning zullen noemen heeft gezegd, de oorlog in de Balka is voor Hitler verloren. Over de D.s zender wordt er niets van gezegd, zoo'n vreselijke nederlaag. Juist was dezer dagen de Japanse gezant in Berlijn, die is vandaag weggegaan en zal Maandag bij Musolini op bezoek komen.
Het is die dag 1 April zei vanavond de E. zender. Hitler zou Japan dwingen aan de oorlog te gaan deelnemen voor Amerika er is. J. Slavië krijgt nu ook wapens van Amerika. In Albanië zijn sinds 16 Mrt. 25000 man gewond of gedood. Italië heeft 3 dagen rust verzocht om de doden te begraven. In Abasinië is zoveel en zulke belangrijke punten veroverd dat er nu E. troepen vrijkomen. Verleden week zijn de D. uit Poeldijk, Kwintsheul en W ateringen vertrokken. W ij krijgen nu brood met gerst erin.

Wim Ubachs -- 28 maart 2013

Wim Ubachs (1956) is een Nederlandse natuurkundige. Op verzoek van NRC Handelsblad hield hij in 2013 een 'Hollands dagboek' bij.

Donderdag [28 maart]
Stipt 12.00 uur ’s nachts opgehaald door Andrea, die ons vanaf de residencia naar de 300 meter hoger gelegen controlekamer rijdt. Lichten gedoofd; de wetenschappers die er nu werken willen geen strooilicht in hun telescoop. Spannend ritje.
De waarnemingen in deze eerste nacht verlopen vlotjes, gelukkig geen sprake van wind en de twinkeling in de atmosfeer is 0.8 boogseconde, zodat we de spleet van de spectrometer minimaal kunnen houden. Mooi, dat geeft hoge resolutie, daar hebben we wat aan. Bij de laatste observatie in de ochtenduren toch even weggedommeld, maar Julija heeft volledige controle. Drie lange belichtingen voltooid, ijkspectra van asteroïden waargenomen, twee keer Juno en twee keer Flora. Daarna gauw het bed in.
Die wandeling van gisteren was iets te veel van het goede. Ik word wakker met twee gloeiende armen. Even langs de dokter, die me een verkoelend zalfje geeft. Rustig aan vandaag. Twee uur werken aan artikel van promovendus over lichtverstrooiing in atmosfeer.

Vrijdag [29 maart]
Om middernacht opgehaald door Andrea. Stress: de jodiumcel blijft tijdens een ijking halverwege steken, daarmee het lichtbundelpad blokkerend. Als experimenteel fysicus ben ik dan geneigd zelf in de dome te klimmen en die cel eruit te halen, maar dat kan natuurlijk niet. We blijven in de controlekamer en verhelpen het euvel via de softwarebesturing. Pff, bijna een nacht verloren gegaan. De waarnemingen lopen gelukkig verder op rolletjes.
Lang overleg met de decaan van de faculteit, over de commotie naar aanleiding van berichten in de N RC over problemen met het bestuur en de organisatie bij de VU. Hopelijk brengt dit de voorgenomen fusie met de UvA-bèta’s tot een Amsterdam Faculty of Science niet in gevaar.

Wim Schermerhorn -- 26 maart 1947

• Wim Schermerhorn (1894-1977) was een Nederlandse politicus. Hij speelde een rol bij de onderhandelingen voor het Akkoord van Linggadjati (over de onafhankelijkheid van Indonesië, dat op 25 maart werd ondertekend) en hield over deze periode een dagboek bij.

Woensdag 26 Maart 1947, 22 uur
De dag van gisteren is voortreffelijk verloopen. De geheele voorbereiding klopte als een bus. Precies om 5.30 uur kwamen de beide delegaties op door den achteringang van de troonzaal en namen plaats aan één zijde van de lange tafel, die voor den troon was opgesteld. Wij begonnen met het plaatsen onzer handteekeningen en daarna werden de toespraken gehouden. Die van Sjahrir werd met de meeste verve van de drie uitgesproken en is ook door de radio het best doorgekomen, waarschijnlijk ook omdat hij recht voor de microfoon stond.

Na afloop was er om half zeven een groote receptie in het paleis Koningsplein bij Van Mook. Het Aanvankelijke plan om de beide delegaties gezamenlijk te laten recipieeren, hadden de Indonesiërs - met het oog op onze actie bij Soerabaja - afgewezen, maar zij zouden graag op de receptie van den landvoogd aanwezig zijn. Dat is geschied en niet alleen de delegatie, maar een zeer groot aantal Indonesiërs van allerlei aard met hun dames zijn op deze receptie geweest. Er waren ongeveer 300 menschen in totaal uitgenoodigd. maar er zijn er tusschen de 6 en 7 honderd geweest. De belangstelling was dus enorm en de stemming was eigenlijk voortreffelijk. Ik had den indruk, dat die hier belangrijk beter was dan tijdens het debat in de Tweede Kamer, dat ongeveer gelijktijdig begon en waarvan ik uit de verte een uiterst matten indruk heb gekregen.

Het was alles met elkander hier in Batavia eigenlijk een prachtige dag. Antara moge dan al gezegd hebben, dat het voor de republiek, met het oog op Modjokerto, onmogelijk een feest kon zijn: de Indonesische bevolking van Batavia heeft zich van deze zure opmerking niet veel aangetrokken. Groote aantallen menschen stonden gisteravond voor het paleis en waren getuige van het vuurwerk, een vuurwerk, dat een zoo oorverdoovend lawaai maakte, dat het aan Van Mook de opmerking ontlokte: ‘Men gebruikt blijkbaar de munitie, die wij nu toch niet meer noodig hebben’.

Vanmorgen heeft Sjahrir een toespraak gehouden tot het Indonesische volk van Batavia voor het republikeinsche stadhuis. Toen wij uit den kerkdienst kwamen, stroomde het daar vandaan en ik had den indruk, dat er duizenden naar hebben geluisterda.. Talloozen onder deze menschen hadden kennelijk hun Zondagsche plunje aan en profiteerden van den vrijen morgen, die gegeven was op alle departementen en kantoren.

In de kerk was een gebedsure voor de toekomstige samenwerking tusschen Nederland en Indonesië. In onzen dienst ging een Indonesisch predikant en daarna Ds. Schouten voor. Laatstgenoemde sprak naar aanleiding van Psalm 127: ‘Als de Heer het huis niet bouwt, tevergeefs werken de bouwers’. Het was een uitstekende toespraak in een geest, dien wij in dit land onder onze menschen noodig hebben.

Uit de kerk thuisgekomen, vernam ik van Samkalden dat Posthuma gisteren een persoonlijk telegram aan Lieftinck had willen sturen, waarin informaties werden gegeven over de lading van de Martin Behrman. Hij had daar per eigen gelegenheid maar een CG telegram van gemaakt, hoewel ik dat achteraf eigenlijk een beetje verkeerd vond, want de commissie-generaal correspondeert alleen met Jonkman. Net toen ik met deze discussie bezig was, kwam Posthuma binnen en wilde mij graag spreken. Wie schetst mijn stomme verbazing, toen Posthuma den wensch te kennen gaf om de vergadering met de Indonesische delegatie vanmiddag bij te wonen. Ik heb hem ronduit gezegd dat de voorzitter van de commissie-generaal en ook Van Poll hiertegen overwegende bezwaren hebben en dat wij mee-nen, dat hiervoor geen termen aanwezig zijn. Ik herhaalde, hetgeen ik in een vergadering heb gezegd over den status van de heeren, nl. dat ik zonder opdracht van de regeering in Den Haag niet bereid ben hen verder als leden van de commissie-generaal te behandelen. Hij vroeg daarvan een schriftelijke bevestiging, die ik hem heb beloofd. Hij motiveerde zijn verzoek met de overweging, dat Lieftinck hem had verzocht om de financieele zaken voorloopig te blijven waarnemen. en dat er in de besprekingen met de Indonesische delegatie afspraken zouden kunnen worden gemaakt, die op de financieele positie van Nederland van invloed zouden kunnen zijn. Ik heb hem toegezegd in mijn brief mijn weigering te zullen moti-veeren. Op dit laatste kwam het volgens hem niet aan, het ging er alleen maar om, dat onze weigering werd vastgelegd. Ik moet eerlijk zeggen, dat ik tegen deze opvatting van den heer Posthuma eenig wantrouwen koester. Ik vermoed, dat deze heer met mijn brief op een of andere wijze wil manoeuvreeren.

In ditzelfde gesprek heb ik ook nog eens gewezen op de onmogelijke positie, die er ontstaat, indien één van de leden der commissie-generaal kortsluiting maakt met een bepaald ministerie, in dit geval financiën. De zaak van de Martin Behrman wordt uitvoerig behandeld tusschen O.G. en Buitenlandsche Zaken. Daar had Lieftinck zich dus om informaties moeten vervoegen en niet bij iemand van de commissie-generaal. Indien iedere minister zulks gaat doen, wordt het voor overzeesche gebiedsdeelen een onhanteerbare geschiedenis. Als ik op de stoel van Jonkman zat, zou ik hier de grootst mogelijke bezwaren tegen inbrengen. Bovendien bestaat er, naar het schijnt, op het oogenblik een soort coördinatie-commissie voor de fmancieel-economische problemen ten aanzien van Indonesië, zoo-dat het dan in ieder geval logisch zou zijn geweest, indien men dit college via overzeesche gebiedsdeelen een mond geeft, die spreken kan tegenover de commissie-generaal en de Nederlandsch-Indische regeering.

Josep Pla -- 25 maart 1919

• Josep Pla i Casadevall (1897-1981) was een Spaanse schrijver en journalist. Zijn dagboeken over de jaren 1918-1920 zijn in het Nederlands vertaald door Adri Boon, en uitgegeven onder de titel Het grijze schrift.

25 maart. In de stad is alles nog hetzelfde. De bezetting door de militairen heeft zich-te oordelen naar de troepenbeweging uitgebreid. Bevel uit het buitenland. De kanonnen en het Rode Kruis nemen een groot deel van plaça de Catalunya in beslag. Vanaf het balkon van het pension zie ik groepen bewapende niet-militairen: de burgerwacht. Soldaten in de straten. De soldaten houden de voorbijgangers aan, dezen doen hun handen omhoog, waarna zij gefouilleerd worden. Bij het donker worden, weinig mensen op straat. Zeer schaars licht - hoewel misschien iets meer dan gisteren. De pensionhoudster zegt 's avonds: en wat moeten we morgen nu eten? De generaal heeft verordend dat morgen de winkels open moeten gaan.

Conxita, de oudste dochter van de pensionhoudster heeft zich vandaag van kant willen maken door zich uit het raam van de luchtkoker te werpen. Ik liep juist door de gang toen ik iemand het raam hoorde opendoen. Ik draaide mij om en zag Conxita die half door het venster naar buiten hing... Ik snelde eropaf en was nog op tijd om haar aan haar benen naar binnen te trekken. Weinig ervaring met het zich uit ramen werpen. Dat doe je anders. Diepe bleekheid van het meisje - half bewusteloos-leunend tegen de wand. Maar misschien is zij mij er in haar hart dankbaar voor. Het schijnt dat het te maken heeft met liefdesperikelen, met haar verloofde - die naar ik heb horen zeggen agent is - en die twijfels over haar blijft houden. In het pension is met totale onverschilligheid op het voorval gereageerd.

Een prachtige nacht. Vanaf het balkon aan de straatkant zie ik een hemel afgeladen met sterren. Nu er vandaag geen licht brandt, zijn de sterren te zien. Patrouilles trekken traag door de straten. Om de zoveel tijd een troep bereden agenten van de guardia civil. Geluid van hoefijzers op de klinkers. Zo nu en dan passeert een automobiel vol gas onder het maken van een enorm, opmerkelijk kabaal - dat je anders niet erg vaak hoort. Van de kant van de serre bereikt mij de hese nasaliteit van een zotte fonograaf.

William Morris -- 24 maart 1887

• William Morris (1834–1896) was een Engelse stofontwerper, schrijver en socialist. Zijn Socialist Diary is hier te lezen.

Thursday 24th - fifty-three years old today - no use grumbling at that. The frost broke on Monday-Tuesday and we have now got reasonable weather. Monday afternoon Mahon called from Newcastle where he has been carrying on a campaign chiefly amongst the miners on strike: he reports well of it: only as he had to work with J. Williams and Hunter Watts (of the SDF) he will hardly be able to form a branch of the League, and thinks that he had better invite them to form a separate body independent of League and SDF: this is awkward but perhaps can't be helped.

Council-meeting short and confused: the two parties rather bitter but not inclined to do much since the Conference comes off so soon: settled now for Whitsunday. Lane gave notice of resolution for next Monday pledging the Council to leave the whole matter of tactics alone at present: I shall support that. I am certainly feeling discouraged about the League: between them they will break it up I fear, and then the SDF will be the only practical body here; which I don't like the idea of as its advertising tactics make it somewhat ridiculous. I shall move at the conference that the question of parliament or non-parliament be deferred for a year. The Fabians by the way have issued their parliamentary League manifesto: I don't mind this if they like to try it. But the S[ocialist] L[eague] going parliamentary would be a misfortune.

Tuesday 22nd. I gave my 'Feudal England' at Hammersmith Radical Club: nine people for audience! The fact is this is a slack time for lectures.

Josep Pla -- 23 maart 1919

• Josep Pla i Casadevall (1897-1981) was een Spaanse schrijver en journalist. Zijn dagboeken over de jaren 1918-1920 zijn in het Nederlands vertaald door Adri Boon, en uitgegeven onder de titel Het grijze schrift.

23 maart. Zondag. Xavier Güell nodigt mij uit om bij hem thuis te komen eten. Appartement aan passeig de Gracià, stil, enigszins drukkend, temerig. Smakelijke maaltijd. De familie wekt de indruk dat er menige scheve schaats gereden is. De vader is de heer Tarragona, gezet, blond klein, kaal, met een bril. Hij komt over aJs een keiharde man met een geringe verbeelding. Er is een verloren zoon, een avonturier die in Amerika rondzwerft. De dochter is een meisje met een overweldigende levenslust, een schitterende Diana. Over mevrouw, lang, blond, teer, ligt een waas van misnoegen. Over het geheel genomen is de sfeer er gereserveerd en kil. Het lijkt of zij voortdurend om zich heen loeren met de gedachte redden wie zich redden kan. Burgerfamilie.

24 maart. Algemene staking. Barcelona biedt een spectaculaire aanblik.
Naar verluidt schijnt de situatie te zijn ontstaan als gevolg van het niet uitvoeren van de kant van de werkgevers van de eisen die een einde hebben gemaakt aan de staking van La Canadenca.
Gedurende de morgen blijf ik thuis; 's middags ga ik de straat op. Iedereen praat zachter dan normaal; op de Rambla maakt de stilte dat het gekwetter van de mussen schril klinkt. Tegen de avond is de duisternis compleet. In het Ateneu branden kaarsen. Overal is men zeer afwachtend, overbodig te zeggen op het Ateneu. Lopend door de straten hoor je bij de deuren van de winkels mensen zich het hoofd breken of zij wel of niet een lichtje in de etalage moeten zetten. Veel middenstanders krabben zich in de nek. Ik ga naar Drassanes. De Rambla en de zijstraten krioelen in het donker van de mensen. Escudellers biedt letterlijk de aanblik vaneen wolvemuil en is zo duister dat de voorbijgangers er elkaar ruw opzij duwen. De stad lijkt een immense, donkere, onontwarbare kluwen. Je hoort echter, zonder dat je precies kan zeggen waarvandaan, het melodietje dat de blinde op zijn viool speelt of de dreun van de bedelaar die tegen de muur staat. Op plaça del Teatre is de liefdesmarkt afgeladen. Het gebrek aan licht werkt als een afrodisiacum. Op de tast keer ik naar het kosthuis terug. Vanaf Canaletes dunt de dichte mensenmenigte uit. Enorme verbazing dat er geen licht is in huis. Stille avond; het lijkt of Barcelona mediteert. Maar misschien slaapt men gewoon.

Nadine Finsterbusch -- 22 maart 1994

In 1994 was Nadine Finsterbusch 14 jaar en verliefd op Mark Owen van Take That. Bij Der Spiegel zijn een paar dagboekfragmenten van haar te lezen.

22. März 1994
Ich bin keine von denen, die ihn nur gut findet, weil er Mark Owen von Take That ist! Wenn es doch mit seiner Fußballkarriere geklappt hätte, hätte ich ihn garantiert auch gesehen. Als Mark bei "Wetten, dass...?" war, wollte ich eigentlich in den Fernseher springen. Ich kann mir gar nicht mehr vorstellen, einen normalen Jungen als Freund zu haben.

11. April 1994
Ich glaub, langsam bin ich richtig verknallt in Mark. Ich denke nur an ihn, aber ich kenne ihn ja gar nicht! Vielleicht ist er ja gar nicht so cool. Aber die Presse hat recht: er ist der Kleinste, aber der Größte. Ich würde gern mit ihm auf einen Star-Ball gehen. Vertreten sind dann da alle möglichen Stars wie Bon Jovi, Haddaway, Bryan Adams, Die Toten Hosen und noch viele mehr und natürlich darf Take That nicht fehlen.

Mark Antony Patrick Owen, the nicest man all over the world!

Jacob David Mees -- 20 maart 1873

• Jacob David Mees (1852-1875) was een bankierszoon en rechtenstudent. Hij hield van 1872-1874 een dagboek bij.

19 Maart [1873]
Naar Leiden terug. Daar propaedeutis van Schel. Tot algemeene, maar niet tot mijn verwondering krijgt hij een één. Ook hoor [ik] op deze dag dat ik ben benoemd voor almanakcommissie met De Waard, Buikje, Van der Vlugt en van Meurs. 's Avonds tocht naar Amsterdam, bezoeken café chantants, een min café chantant waar knecht tevens komiek was, was vrij interessant. Daar kasten zoo als gewoonlijk, zit met Française die zeer vuil praat, Fabius tegenover mij. Vreemd en amusant. Daarna in Houten Verdommenis, triestige, lege gelegenheid met 3 jonge leelijke meiden. Dan eten in Oesterhuis, niet zeer smakelijk. Toen met Tobias en Schel slapen in Café Français. Verder blijven nog Modderman, De Waard, Dutilh, Karseboom en Buikje. Alleen Boerlage en W. van der Loeff vertrekken.

20 Maart [1873]
Laat opstaan. In koffijhuizen zitten. Eten in Keizerskroon. Loopen met Fabius, erg redeneeren en doorslaan. Met laatste trein terug met Baëza, Buikje en Fabius, andere blijven.

21 Maart [1873]
Kroegjool in Delft bijgewoond en feestje van Vrije Oefening.

22 Maart [1873]
Eenige dagen later examen van Fockema en Wichers, op jool daarna onaangenaamheden met Fabius, wat later weer bijgelegd.

Zondag, 23 Maart [1873]
Na examen van Fockema eten bij familie Bousquet, kom te laat aan trein te Leiden, doch alles weer goed in orde. 's Avonds kaartspelen, naar Rotterdam terug.

24 Maart [1873]
Weer naar Leiden, 's Avonds partijtje bij Professor Goudsmit, wel vervelend doch niet zo erg als ik mij had voorgesteld, zit met Polano, Moltzer, Vos en juffrouwen Pijnappel en Thomas aan tafeltje. Leef verdere dagen in Leiden, zeer lui, meestal 3 of 4 naar bed, dan over 12 op. Mooi weer, drink veel porter, amuseer mij vrij wel.

2 April [1873] Geloof ik. Inauguratie van Almanak, valt mij ook mee.

A.F.Th. van der Heijden -- 19 maart 1973

• A.F.Th. van der Heijden (1951) is een Nederlandse schrijver. In Engelenplaque. Notities van alledag publiceerde hij dagboekfragmenten uit de periode 1966-2003.

Maandag 19 maart 1973. Nijmegen. Op een liefdadigheidsfeest laatst heb ik me laten verleiden tot het bezoeken van eenzame oude mensen. Ik heb mijn handtekening gezet, stom genoeg, en vanavond is het zover. Bejaard echtpaar gezelschap houden.
Rond negen uur mijn nest uit. Ontbijt met beschuitbollen en zachtgekookte eitjes. Dan: Sportfondsenbad-Oost. Schoolkinderen krijgen er zwemles. Gezwommen van kwart voor tien tot kwart voor elf. Met een natte kop op de fiets terug naar Hoogeveldt. Lees het hoofdstuk over Descartes in Russells History...
Marianne op bezoek. ze brengt een puddinkje voor me mee. Te weinig tijd om te vrijen. Begeleid haar naar Schoevers. Koop op de terugweg fruit en brood. In de tijd die me rest tot aan het college Logica neem ik een bandje met muziek voor M. op. Na het eerste uur ‘verzamelingenleer’ houd ik het voor gezien. Het snoertje van de tv in de keuken is kapot, maar huismeester Van den Bergh heeft geen nieuw. Hutspot met mijn ganggenoten. Koffie toe.
Het bejaarde echtpaar snapt niet goed wat ik kom doen. Vitale oudere mensen, die de hele avond gezellige aanloop hebben van kinderen, kleinkinderen, buren ook. Flessen jonge klare en cognac staan de hele avond op tafel. ‘Och, Lieske, schenk die jongen nog eens in. Studenten hebben het toch al niet makkelijk.’ Ik word verwend, met hapjes ook, alsof ik in geen weken een maaltijd heb gezien. Ze horen me, enigszins meewarig, uit over het studerende bestaan. Ze vinden het maar een eenzaam gedoe, zo ver van mijn familie.
Als ik op de terugweg bij een stoplicht sta te wachten, voel ik iets kouds tegen mijn dij. Ik steek mijn hand in de jaszak: een pakje diepvrieskroketten, daar door de sterk vereenzaamde dame in gestoken. In de andere jaszak een builtje zoute krakelingen. Half een thuis. Laat me niet verleiden tot de kroeg. Half twee onder de wol.

Cor Sala -- 18 maart 1943

• Cornelis Johannes Sala was bakker en broodbezorger in Naaldwijk. Zijn oorlogsdagboek is hier te lezen.

18. Donderdag. 's Middags hoort men alom het ontstellende bericht dat Maassluis door Engelsche vliegers is gebombardeerd, o.m. zou geraakt zijn de Noorderkerk, Touwfabriek, spoorbrug en verschillende woonhuizen, dit zijn echter de eerste berichten.

19. Vrijdag. Jannie naar Maassluis gefietst, zij mocht niet verder dan de Weverskade, dat was echter ver genoeg, want bij Krijna waren Opoe, Opa, Dien, Siem, Co, Adri, Els, Aai, Gerri en Adri. Want er lagen tijdbommen, vandaar dat heel het stort ontruimd moest worden. Vermelden de eerste berichten reeds groote schade. Toen Jannie de familie had gesproken bleek het dat de schade enorm veel grooter was, ongeveer 200 huizen werden vernield. De Noorderkerk één puinhoop. Ook de Herv. Kerk zwaar beschadigd. Terwijl Vrijdagavond reeds 28 dooden te betreuren waren.

21. Zondag. Weer de heele dag in huis geweest wegens griep en spierpijn.

Ernst Jünger -- 17 maart 1944

• Ernst Jünger (1895-1998) was een Duitse schrijver. Zijn Parijs dagboek 1943-1944 is verschenen in de Privé Domein-reeks.

Parijs, 15 maart 1944. - De jaren lijken in hun beweging op een centrifuge die door haar draaiende kracht een elite van geesten van hoger ruimtelijk vermogen, grotere ruimtelijke capaciteit naar buiten slingert. Op die manier ontstaat een klein college van Europese, van wereld-autoriteit.

Parijs, 17 maart 1944.- De griep houdt nog steeds aan. Ze is chronisch geworden doordat ik de genezende slaap heb onderbroken. Tussen de middag met Heller en Velut in een café aan de Champs-Elysées. We zaten daar in de warme zon van de eerste lentedag en proostten elkaar toe met rode wijn. Velut houdt zich bezig met een vertaling van de Arbeiter. We praatten over het woord 'style', waarmee hij 'Gestalt' wil weergeven. Alleen al daaruit blijkt hoe moeilijk deze onderneming is. Nauwkeurige positivistische intellectueel.

Parijs, 23 maart 1944.-De griep trekt geleidelijk weg, de hoest neemt af, de temperatuur wordt weer normaal. Ik merk dat aan de telefoonhoorn die tijdens gesprekken droog blijft.
Bij de post een brief van Kubin, waarin hij schrijft over zijn tekeningen bij Myrdun, dat Benno Ziegler van plan is uit te geven.
Gisteren heb ik de uitwerking van mijn Siciliaanse dagboek uit 1929 afgesloten; ik heb het de titel Die goldene Muschel gegeven. De tekst is daarbij aanzienlijk uitgebreid. De korte notities van zulke reisboekjes ontvouwen zich bij revisie als theebloemen. Ze geven structuur aan de herinnering.
Verder gelezen in Paulus. In Kolossenzen 2:17 de fraaie passage: '...die slechts een schaduw zijn van hetgeen komen moest.' Deze woorden bevatten een verheven bloesem van Griekse wijsheid. Ook wij zijn schaduwen, die ons eigenlijk lichaam werpt. Eens zal dat naar voren treden.

J. Chr. van Postel -- 16 maart 1786

• Joannes Chrysostomus van Postel (1743-1800) was onderpastoor en later pastoor te Venlo. Hij schreef een Dagboek, getiteld Het Nieuws binnen en omtrent de stad Venlo voorgevallen, lopende van 1781 tot eind Juni 1798.

Maart.
1. was het gereformeerde biddag, maar niemand heeft ons iets komen aanzeggen.
6. was de lijkdienst van den heer Wouters, alwaar zeer veel volk tegenwoordig was; het was bitter koud want den 7. 's morgens zat de Maas vast.
15. is een soldaat van Bade verdronken, bezig zijnde met eene vaart in het ijs te kappen om van de stad rechtuit met een schuit naar de Staai te kunnen varen.
16. omtrent 10 uur voormiddag brak de Maas los, 't was zoel weder met eenen warmen regen.
20. sneeuwde het van 's morgens 8 zonder ophouden tot na 12 uur 's nachts; de sneeuw lag 's morgens bij twee voeten dik.

Meta Morris Grimball -- 15 maart 1861

• Meta Morris Grimball (1810-1881) was een Amerikaanse plantersvrouw uit South Carolina. Van 1860 tot 1866 hield ze een dagboek bij.

March 15
There seems to be every prospect of a peaceful arrangement of the difficulties between the North & the South. The Forts will be given up, and we will go on as usual. I have been reading some old letters for the last week, and they interest me so very much, they are from my Grandmother Manigault to my Mother, and there are also letters from some of her Sisters to her, they commence in 1807, about which time my Mother was married, and end in 1822 in which year, the 22 of September, she died, being crushed in the fall of the house they lived in, on Sulivan's Island, during the storm of that year. It is the history of a whole family, contained in these letters, and the lesson, the shortness of life. These letters give an insight into the domestic life of very accomplished people, and the charm which elegant tastes surround life with, are very perceptible. My Grandmother's style is very fine, so simple, & so clever, & she describes the events daily passing around her, in a fascinating manner. My Grandfather lived in South Carolina and determined to move to Philadelphia where he died soon after the purchase of an estate in the country, of Apaplexy , brought on by anxiety of mind, & worry. In 1815 Emma died of consumption, in 1817 Caroline died, in 1818 Charlotte died, the tome of these letters, the gradual change from full happiness to the sad desolation of being nearly alone, just Ella & I with her, is very painful, the effort to be cheerful, the yearning for Mama's society. She died 2 years after. It was not usual then for people to express themselves on religious subjects as they do now, and therefore it is not proper to judge of my Grandmother's feelings on this subject by what she does not say. -

In the first place, her husband, who was a most devoted one, died when they had been married 22 years. My Mother died when she had been married 16 years. This March we have been married 31 years, is this not a cause for thankfulness. Here is a man cultivated, very much in love with his old wife of 51 years and, although not in robust health, getting on, more amiable than he was, more easy in his means and my children, such as ought to satisfy any woman, - but I wish they, the elder ones, could be settled, married well, it is for the happiness of a woman & for that of a man. I could wish that Elizabeth was well married and Berkley & Lewis; William might wait a little longer but if anyone very desirable should offer I would not object. I cannot alter this, and I think it better so, than married in an unsuitable way. -

Elizabeth went to pay a visit to Mrs Vanderhorst, we expect them back to day . -

The pledge Lewis gave his Father the last Spring in March he faithfully kept, and when it expired, he said he would not take another until he found it necessary. - He seems so unsettled, so restless, I am truly sorry for him, and I pray for him. -

Ernest Claes -- 14 maart 1968

• Ernest Claes (1885-1968) was een Belgische schrijver. Gedeelten uit zijn dagboeken werden gepubliceerd in Uit de dagboeken van Ernest Claes en Uit de dagboeken van Ernest Claes: het afscheid. De overdenking van 14 maart is het allerlaatste wat hij in zijn dagboek schreef. Hij overleed een halfjaar later, op 2 september.

25.2.68 : Vandaag is Stétje 84. Geen mens zou het van haar denken. Altijd even opgeruimd en actief. Geve God, dat ze nog lang moge leven. Gisterenavond kwam Eric ons bezoeken, juist toen dokter Wautelet wegging. Hij ziet er flink uit, onze goede jongen, en Renée en Paula zijn goed en gezond.

14.3.68 : Ik schrijf niets meer in mijn dagboek. Er gebeurt ook niets. ïk zit de ganse dag in mijn zetel bij het raam, schrijf een paar brieven en lees romannetjes, even gauw vergeten als gelezen. Dr. Wautelet komt nog altijd twee maal in de week om me iets in de aderen te spuiten, maar mijn toestand betert er niet op, ondanks alle pillen die ik slikken moet. , Schrijven gaat niet meer en dat maakt mijn leven zo leeg. Ik zie niets meer voor me.

Dr. Ernest Claes overleed te Brussel op 2.9.1968. Stefanie, zijn vrouw, overleed op 9.10.1974.

Hermann Hesse -- 13 maart 1955

• Hermann Hesse (1877-1962) was een Zwitserse schrijver. In zijn gepubliceerde verspreide geschriften zijn ook wat dagboekbladen opgenomen.

13. März
Heut ist Sonntag, vor den Fenstern kämpft die Sonne mit steigenden und wirbelnden Nebelschwaden, ich habe gut geschlafen und bin doch todmüde und schwindlig, mußte zum Frühstück Herztropfen nehmen. Dann fiel mir ein: im Rundfunk wurde heut morgen ein Kapitel aus dem «Klingsor» gesendet, von einem guten Schauspieler gesprochen. Mir war es recht, es enthob mich für eine halbe Stunde aller Entschlüsse und Beschäftigungen. Ninon kam, und ich legte mich in der Bibliothek aufs Sofa. Der Sprecher konnte viel, er machte es gut. Er las den «Kareno-Tag» aus dem «Klingsor», ich paßte anfangs nicht besonders auf, aber es zog mich dann doch völlig in die Erzählung hinein, die ich nur sehr fragmentarisch im Gedachtnis hatte. Und da kam denn beides herauf aus den Abgründen der Vergangenheit und des Vergessens: die Klingsor-dichtung samt der Zeit ihrer Entstehung, dem brennenden Sommer 1919, dem ersten nach dem Krieg, dem ersten meines Tessiner Lebens. Mit Staunen hörte ich zu und nahm die sich drängenden, glühenden, flackernden Bilder in mich auf, es war eine schöne und spannende Dichtung, atemlos scheinbar und doch durchaus wohlproportioniert und in sich ruhig, und ich sah mich wahrend der ganzen Vorlesung doppelt, sah mich als den, der den Klingsor-Sommer und Kareno-Tag erlebt, und sah mich als den andern, der ihn, beinah gleichzeitig, geschrieben hatte. Das waren zwei wunderbar lebendige, sprühende, funkelnde Burschen, der Erlebende und der Dichtende, es schien ihnen nichts zu kühn, nichts zu schwierig, nichts zu ausgefallen und närrisch, sie wurden mit allem fertig. Aus einer ungeheuren Ferne, aber überdeutlich in allen Zügen, sah ich den Zaubertag sich abspielen, bewunderte den Maler, wie er wandern, lieben, beobachten, genießen, trinken, plaudern konnte, ein Hundertstel davon würde mich umbringen, und wie ihm die Einfälle zuströmten, immer gleich ein paar aufs Mal, und wie er mit innen fertig wurde und sie zu formulieren und hinzustreuen wußte, scheinbar verantwortungslos, aber durchaus bewußt und beherrscht, ebenso glühend wie kühl, ebenso naiv wie artistisch. Mit geschlossenen Augen, immer ein wenig vom Schwindel belauert, hörte ich dem Vorleser zu, der mir mich selbst auf der Höhe des Lebens vorführte und dazu die Gestalten jener sommerlich berauschten Freundesrunde, von denen beinah alle längst in Grabern ruhen und vergessen sind, und die andern haben sich verloren und haben jenen Tag und jenen Sommer und all das vergessen, was mir beim Zuhören heute das Herz so schmerzlich schön bewegt. Wunderbarer Zauber, glühend trauriger Zauber der Verganglichkeit! Und noch wunderbarer das Nicht-vergangensein, Nichterloschensein des Gewesenen, sein geheimes Fortleben, seine geheime Ewigkeit, seine Erweckbarkeit in der Erinnerung, sein Lebendigbegrabensein im stets wieder zu beschwörenden Wort! Und wer ist es, der auf dem Sofa liegt, leicht vom Schwindel gewiegt und entzückt vom Erzahler und seiner Geschichte, ein erloschener Alter, viel weniger wirklich als sein aus der Zeitentiefe zurückbeschworenes Selbstbildnis? ...

Philip Mechanicus -- 12 maart 1974

• Philip Mechanicus (1936-2005) was een Nederlandse fotograaf en publicist. In 1974 hield hij voor NRC Handelsblad een 'Hollands Dagboek' bij.

Dinsdag
De foto's weer opgehaald bij Balans. Even valt er niets te melden. Met een paar broodjes in de hand rij ik naar Kees Hin. Met zijn auto verder naar Bolsward voor alweer een opname van een koor. We rijden door de nieuwe IJsselmeerpolders. Het is een klein beetje mistig, waardoor land over gaat in water en de vele fazanten langs de rand van de weg juist nog mooier uitkomen. Kees weet zoals altijd precies wat hij wil en aan het eind van de dag zou blijken dat alles ook zo gegaan is.
In Bolsward korrigeren we met z'n allen (inclusief de koster) de kerk. Prachtig zijn de koorbanken uit de vijftiende eeuw. De koster vertelt over de Beeldenstorm. Dat blijkt niet zo'n storm geweest te zijn. Nee, zeer verfijnd zijn van alle beelden, tot zelfs de allerkleinste de neus afgesneden. De dirigent is zeer vurig bezig en velerlei soort Friezinnen zingen. Het is allemaal weer erg mooi. Tussen de bedrijven door pik ik een slokje avondmaalswijn. Het blijkt de bekende zoete Spaanse kruidenierswijn te zijn. Iedereen is een beetje moe. Een lange tocht volgt nog over de Afsluitdijk. Dichte mist, geen fazanten, morgen is het woensdag.

Robert Long -- 10 maart 1980

Robert Long (1943-2006) was een Nederlandse zanger en cabaretier. In 1980 hield hij op verzoek van NRC Handelsblad een 'Hollands Dagboek' bij.

Maandag
Negen uur op. K. moest even naar de dokter en ik had nog een aantal klusjes in en aan het huis te doen. Eerst even de naaimachine ter hand genomen voor enige herstelwerkzaamheden (ben reuze handig op dat ding; een P.M.C., ooit, ik denk tien jaar geleden, eens gekocht op Albert Heijnzegels).
Daarna was in de machine gestopt, nog wat post beantwoord, gewassen en aangekleed, want om half twee moest ik bij de notaris zijn omdat men kennelijk verder moet kijken dan zijn leven lang is. Men dient te allen tijde te voorkomen dat de nabestaanden zich krijsend op vaasjes, brieven of gouden platen (geschatte waarde 75 gulden per stuk) zullen storten, en daarom meldde men de notaris dat J. dit, L. dat en K. de rest krijgt.
K. moest om 12 uur met de bus naar school en stond om half drie weer voor mijn neus omdat hij vrij was. Twee uur voor Jan Joker in de bus, geen excuses van enige leraar; gewoon weer terug naar huis. Bestaat die vakbond voor scholieren al? Samen nog even een boodschapje gedaan, een hapje in de stad gegeten en ik daarna met L. naar Tilburg. Een lekker idee dat zelfs op maandag de tent volzit. Of zou dat door de staking komen? Nee, 't was vorige week al uitverkocht.
Lekkere voorstelling. Bijna elke keer realiseer ik me weer wat een fantastische groep we hebben; twee fijne jongens voor de techniek en een puik combo. Na de show een klein hapje gegeten en ons hotel opgezocht. Om twee uur naar bed met de HP. Morgen Roermond. Zou ie in de zaal zitten?

Henri Knap -- 9 maart 1981

• Henri Knap (1911-1986) was een Nederlandse journalist en schrijver. Op verzoek van NRC Handelsblad hield hij in 1981 een 'Hollands Dagboek' bij.

Maandag
Ik had gisteren gelijk. De radio zei om zeven uur dat het in Brabant en Limburg veertien graden wordt.
Bij de post een knipseltje over mijn Boekenweekgeschenk-1981, 'De Ronde van '43'. Toen Wim Hazeu, nog bij Elsevier, dat de 'Boekenweekbeurt' had, mij vertelde dat de CPNB mijn boek had aanvaard was ik trots en blij. Welke auteur verkneukelt zich niet om een oplaag van 386.000? Hij voegde er aan toe: '...maar bereid je wèl voor op pisserige stukken.' Uiteraard! In de wereld van de kunst hoopt menige Piet dat Jan doodvalt. Dat een recensent buiten elke context om en zonder enige verklaring drie zinnen uit een boek citeert om te bewijzen hoezeer de auteur is ontspoord, is dan ook heel gewoon.
Het systeem laat zich aardig kwalificeren. Ik citeer: 'Zij drukte zich tegen hem aan. Haar ogen vol tranen schroeiden als vlammen ótif der golven; haar boezem hijgde in snelle teugen naar adem; nooit had hij haar zo liefgehad; het ging zo ver, dat hij zijn kop verloor en tegen haar zei: "Wat moet er gebeuren? Wat wil je?" "Neem me mee," riep zij uit. "Ontvoer me! Of ik bid je er om!"
En zij zocht haastig zijn mond als om er de onverwachte toestemming af te grissen, die er in de vorm van een kus uit opwelde.'
Ach - uit een kasteelroman! Theatraal! Drakerig!!!
Jawel - maar ik citeer uit Gustave Flauberts 'Madame Bovary', een hoogtepunt van de Europese romancultuur.
Fouquier Tinville, de openbare aanklager van de Franse Revolutie heeft gezegd: 'Geef mij één regel schrift van iemand - en ik zal hem onder de guillotine brengen.' De schrijver geeft meer dan een regel. Hij geeft een heel boek.
Om 'menige Piet' geen stok te geven: ik voel mij geen Flaubert. Hij was een meester. Ik bij lange na niet.

Simon Vinkenoog -- 8 maart 1965

• Simon Vinkenoog (1928-2009) was dichter en schrijver. In Tegen de wet hield hij een dagboek bij van de periode dat hij de cel in moest vanwege het bezit van drugs. Hieronder het verslag van zijn eerste dag.

8 maart 1965
De gewapende schrijver. Ik behield mijn pen, sigaretten, aansteker, scheerapparaat, notitieboekjes. En Willem. Willem houdt me in leven, in de identiteit die ik niet verlies door het afstand doen van mijn kleren, het verkrijgen van een registernummer & soortnaam, het dragen van een rijks-maskeradepak — maar die ik behoud, van geboorte tot dood, en verder, en die in dit leven geboekstaafd staat als Simon Vinkenoog, geboren 18 juli 1928 te Amsterdam, Nederland, enz.-een zeepbel van bestaan, een weerspiegeling van energie, een mij opgelegde rol voor het spelen waarvan ik een aantal kleine spelletjes heb leren spelen: the game of self, the social game - om te kunnen bestaan, Werkelijk, in the joyous unity beyond, waarvan dit ik de getuige is.
Drie uur in handen van het Rijk, weggebracht naar het Paleis van Justitie vanochtend om negen uur in de DS van L., met R. tot het allerlaatste ogenblik.
Mensen - 'geen mens is van hout' las ik in het voorbijrijden (in de donkerblauwe rijkspolitiewagen, zittende alleen op een van de twee tegenover elkaar geplaatste rijen houten banken, waarin een rijkschauffeur in burger en een rijkspolitiewacht-meester in uniform) in een godsdienstige Utrechtse etalage.
Nee, geen mens is van hout, al zijn we niet volmaakt.
De bruinebonensoep wordt binnengebracht.
De Officier van Justitie, die zijn waardigheid als een muur rond zich had opgetrokken en de wachtmeester aankeek terwijl hij tot mij sprak. Hij keek mij niet aan.
De drie anderen in de wachtkamer. Ik liet ze van alles de andere kant zien: twee arbeiders, van wie er een zijn 'vakantie' doorbetaald kreeg, de tweede wist met honderd gulden op een spaarbankboekje niet of zijn vrouw - in veertien dagen -sociale bijstand zou kunnen krijgen, de derde, werkend in het aardgas met twintig arbeiders onder zich.
- Je hebt van alles bij je, bandrecorder, schrijfmachine, boeken, papier, maar speelkaarten heb je niet.
Ik stelde voor wat te gaan bamzaaien, maar het ging - merkte ik - niet om het spel alleen (het tijd-doden), maar om de knikkers. Een hunner, donderdag opgeroepen zich maandag te melden, had zich drie dagen lang bedronken, twee hunner kregen een briefje thuis, éen kreeg politie op bezoek met het verzoek zich te melden, voor mij was een en ander telefonisch geregeld.
Dat ik al wist naar Utrecht te gaan, verdroot de status-be-wuste wachtmeester, in de auto naar Utrecht een zeer geschikt babbelaar, die in vijfentwintig jaar bij de Rijkspolitie nog geen enkele maal van zijn pistool gebruik gemaakt had, al was hij een goed schutter.
Met de wachtmeester in het Paleis van Justitie om half tien naar de Officier van Justitie, hij vroeg de weg: tweede kamer rechts. Hij durfde geen andere deur binnen te gaan, de tweede deur rechts stond open, er was niemand in de kamer. We wachtten in de gang, de man kwam aangehold, ging achter zijn bureau zitten, keek me even aan en deelde mede dat ik naar Utrecht ging. De wachtmeester verklikte aan het einde van het gesprek, dat ik al geweten had dat ik naar Utrecht zou gaan, hij werd op zijn nummer gezet in de trant van 'so what -dat is niet verboden.'
Ook ik heb heel wat barrières moeten omverstoten, voordat ik kon inzien dat het grote spel door God* geleid een broederschap van eenlingen is - genieën, simpelen, krankzinnigen, gelukkigen, liefhebbenden - verbonden in geloof, weten, vertrouwen - die me ook door deze 'beproeving' heen zullen brengen, zo waarlijk helpe mij God waarachtig.
Hoeveel zagen de kleurenfoto niet van de steigers, kranen, graafmachines en andere, soms huizenhoog opgetrokken ijzeren landbouw-, bouwnijverheid- en industriële werktuigen: glanzende staketsels van rood, oranje, geel, groen, blauw en zilver tegen de lichtgrijze, mistige achtergrond van de nederlandse hemel - op de weg naar Utrecht, vlak voor het binnenkomen van de stad, op een Jaarbeursplein?
Adembenemend van schoonheid, abstrakt en levend, profiel van een imposant, stoer en fijngesneden décor*, een Klee-achtig samenspel, Calder, Mondriaan.
Keek een fotograaf? Zien niet-fotografen wat een unieke kleurenfoto kan zijn - als een fotograaf het niet voor ze uitkiest? De grootst mogelijke werkelijkheid kies ik als de mijne en alles wat ik weet (voorbij het spel van woorden en betrekkingen, ruimte, tijd en oordelen, voorbij ook de taal) noem ik God, liefde, vrijheid, schoonheid en geluk - overal aanwezig waar een mens communiceert met zichzelf en de wereld. Een liefdevolle bewustwording. Een verplichting en een voorrecht, even vanzelfsprekend te aanvaarden en te genieten als dit schijnbestaan hier, waarin ik luciditeit en objectiviteit wil vooropstellen.
Ik voel mij geen slaaf, of gevangene. De geest, eenmaal bevrijd, is vrij - ik ben niet gevangen, het is slechts dit lichaam met mijn naam, dat zich onderwerpt aan routine en discipline. Een gedwongen onthouding.
De vrijheid is het hoogste goed, meegegeven bij de geboorte om er een goddelijk gebruik van te maken.
Ik schrijf de waarheid, altans wat ik van die waarheid weet.




*God - de zoveelste definitie. 'In Pantheism 'God' is man's name for the Guiding Field or Cosmic Imagination by means of which undif-rentiated energy isfocused in nodal points in space-time, subsequently to evolve under the influence of guiding fields on higher levels.' (Oliver Reiser: The Integration of Human Knowledge, 1959, pagina's 35/36.)

George Orwell -- 7 maart 1936

• George Orwell (1903-1950) was een Britse schrijver en journalist. Zijn dagboeken zijn gepubliceerd als Diaries. gedeeltes eruit zijn hier te lezen.

3.7.36: Staving till next Wed. with M[arjorie] and H[umphrey] at 21 Est-court Avenue, Headingley. Conscious all the while of difference in atmosphere between middle-class home even of this kind and working-class home. The essential difference is that here there is elbow-room, in spite of there being 5 adults and 3 children, besides animals, at present in the house. The children make peace and quiet difficult, but if you definitely want to be alone you can be so - in a working-class house never, either by night or day.
One of the kinds of discomfort inseparable from a working-man's iife is waiting about. If you receive a salary it is paid into your bank and you draw it out when you want it. If you receive wages, you have to go and get them in somebody else's time and are probably kept hanging about and probably expected to behave as though being paid your wages at all was a favour. When Mr Hornby at Wigan went to the mine to draw his compensation, he had to go, for some reason I did not understand, on two separate days each week, and was kept waiting in the cold for about an hour before he was paid. In addition the four tram journeys to and from the mine cost him l/-, reducing his compensation from 29/-weekly to 28/-. He took this for granted, of course. The result of long training in this kind of thing is that whereas the bourgeois goes through life expecting to get what he wants, within limits, the working-man always feels himself the slave of a more or less mysterious authority. I was impressed by the fact that when I went to Sheffield Town Hall to ask for certain statistics, both Brown and Searle - both of them people of miich more ibrcible charaoter than myself were ncrvous, would not: come into the office with me, and assumed that the Town Clerk would refuse information. They said, "He might give it to you, but he wouldn't to us " Actually the Town Clerk was snooty and I did not get all the information I asked for. But the point was that I assumed my questions would be answered, and the other two assumed the contrary.
It is for this reason that in countries where the class hierarchy exists, people of the higher class always tend to come to the front in times of stress, though not really more gifted than the others. That they will do so seems to be taken for granted always and every where. NB. to look up the passage in Lissagaray's History of the Commune describing the shootings after the Commune had been suppressed. They were shooting the ringleaders without trial, and as they did not know who the ringleaders were, they were picking them out on the principle that those of better class than the others would be the ringleaders. One man was shot because he was wearing a watch, another because he 'had an intelligent face.' NB. to look up this passage.
Yesterday with H. and M. to Hawarth Parsonage, home of the Bron-tes and now a museum. Was chiefly impressed by a pair of Charlotte Bronte's cloth-topped boots, very small, with square toes and lacing up at the sides.

Jan Wolkers -- 6 maart 1970

• Jan Wolkers (1925-2007) was een Nederlandse schrijver en kunstenaar. Gedeelten uit zijn dagboek van 1970 zijn te lezen bij Google Books.

Vrijdag 6 maart 1970
Niets ingenomen.
Gijsbert Versluys drie uur.
Een heel dun laagje sneeuw. Word voor de wekker afloopt wakker omdat ik mijn aars dicht moet knijpen, anders loopt de blubber eruit. Ik heb gisteren twee diarreeverwekkende vermageringspillen geslikt na de opening van de tentoonstelling. En ook nog stiekem in de keuken een blikje schelvislever opgesmikkeld.
Als ik mijn hoofd even buiten het raam steek is er een heerlijke frisse lucht. De zon schijnt koud en feloranje net over een dakrand met priemende stralen over het dunne laagje sneeuw tussen de rozenstruiken. De mussen gaan tekeer en er vallen druppels van de dakgoot.
Alle boodschappen voor weekend in Beethovenstraat. Vertaling H.T. en ander werk naar Almar Tjepkema die het aan Girodias wil laten lezen.
Om drie uur precies komt Willem Bloemena zuchtend binnen omdat Stibbe zelfmoord heeft gepleegd. Hij zegt dat hij dat heeft gedaan omdat zijn vriend Eddy Hoornik dood is. Hij blijft maar zuchtend door het atelier lopen, zegt dat niets meer zin heeft en dat hij het liefst weg zou willen. Maar als even later Gijsbert Versluys komt - een aardige jongeman, ik had een soort grijzende geldschieter verwacht - is hij alles als bij toverslag vergeten. Dan zit hij over geld te babbelen, over contract zus en zo. En als de stemming dan erg vriendelijk geworden is maakt hij er misbruik van door mij te bewegen achthonderd gebonden Rozen van Vlees die ze nog hebben in de boekenclub te stoppen. Die Versluys is een jongen die het boek erg goed gelezen heeft. Ik heb er wel vertrouwen in. We komen tot een afspraak met Paul Verhoeven a.s. woensdag.
's Avonds gaan we naar 'Le clan des Siciliens' omdat Versluys gezegd heeft dat daar een meisje in voorkomt dat een goed type zou zijn voor Turks Fruit.
Na de film even langs Maria om duizend gulden voor maart te brengen. Over roken. Dat als de mensen haar er steeds maar attent op maken dat ze minder moet roken...

Honoré Blijdenstijn -- 5 maart 1941

• Op vrijdag 10 mei 1940 begon de 57-jarige directeur van de Rijkskweekschool in Amersfoort, Honoré Blijdenstijn, in een eenvoudig schriftje, dagelijks te noteren wat hem bezighield. Vijf jaar en 23 schriftjes later hield hij daar mee op.

5 maart 1941 (woensdag)
Een brief van Linneweber, een rector, verbonden aan ’t Dept. v. Opv. W. en C. en inspirator voor Duitse ideeën „an höchster Stelle”. Gerard had hem over mij gesproken als man die van de opleiding wat af wist. Ik had G. gezegd, dat ik graag eens met hem zou willen spreken. Nu kondigt hij mij zijn komst aan of, juister gezegd, vraagt mij mij in de Kweekschool te kunnen bezoeken tussen 10 en 15 Maart „Besuch rein privater Art und daher Bedenken politischer Art so gut wie ausgeschlössen”.

Natuurlijk is zo iets nooit mijn bedoeling geweest. Bij de tegenwoordige stemming tegen de Duitsers, die door de gebeurtenissen te Amsterdam tot kookhitte is gestegen, kan men een bezoek van een Duitser niet goed praten; in mijn functie zou ik in ieders ogen een landverrader zijn.

Evenwel er is nog een andere reden, die de kennismaking belet. De Secretaris-generaal V Dam heeft een paar weken geleden zijn reorganisatie - plan der Kweekscholen bekend gemaakt. Ik mag nu alleen nog in ambtelijk verband handelen. Ik heb Linneweber in dien geest geschreven; ik hoop, dat hij het inziet. Wij leven snel; 3 maanden geleden was loyale samenwerking nog iets, waarover gesproken kon worden.

Albert en Greet Polak komen bridgen. Zij vertellen: „De Kattenburgers in Amsterdam voegden de Duitsers toe: Wat jullie met je eigen joden doet, moet je zelf weten, maar van onze smousjes blijf je af.” Dat tekent de gevoelens van ’t ogenblik; als men er maar niet uit concludeert, dat de Amsterdammers thans pro-semiet zijn!

Robert Falcon Scott -- 4 maart 1912

• Robert Falcon Scott (1868–1912) was een Brits marineofficier en ontdekkingsreiziger, die beroemd is geworden als leider van twee expedities naar Antarctica. Tijdens zijn tweede expeditie kwam hij samen met zijn vier metgezellen om het leven. Het onderstaande fragment komt uit zijn expeditiedagboek.

Sunday, March 4.--Lunch. Things looking very black indeed. As usual we forgot our trouble last night, got into our bags, slept splendidly on good hoosh, woke and had another, and started marching. Sun shining brightly, tracks clear, but surface covered with sandy frostrime. All the morning we had to pull with all our strength, and in 4 1/2 hours we covered 3 1/2 miles. Last night it was overcast and thick, surface bad; this morning sun shining and surface as bad as ever. One has little to hope for except perhaps strong dry wind--an unlikely contingency at this time of year. Under the immediate surface crystals is a hard sustrugi surface, which must have been excellent for pulling a week or two ago. We are about 42 miles from the next depot and have a week's food, but only about 3 to 4 days' fuel--we are as economical of the latter as one can possibly be, and we cannot afford to save food and pull as we are pulling. We are in a very tight place indeed, but none of us despondent yet, or at least we preserve every semblance of good cheer, but one's heart sinks as the sledge stops dead at some sastrugi behind which the surface sand lies thickly heaped. For the moment the temperature is on the -20 deg.--an improvement which makes us much more comfortable, but a colder snap is bound to come again soon. I fear that Oates at least will weather such an event very poorly. Providence to our aid! We can expect little from man now except the possibility of extra food at the next depot. It will be real bad if we get there and find the same shortage of oil. Shall we get there? Such a short distance it would have appeared to us on the summit! I don't know what I should do if Wilson and Bowers weren't so determinedly cheerful over things.

Raphaël Waterschoot -- 2 maart 1916

Raphaël Waterschoot (1890-1962) was een Belgische architect. Tijdens WO 1 hield hij een oorlogsdagboek bij.

1 maart 1916 woensdag
We mogen 's avonds tot 10 uur B.T. uitblijven ; om 9 3/4 B.T. moeten alle cafés sluiten afficheeren de Duitschers.

2 maart 1916 donderdag
We mogen tot 10 uur B.T. in de cafés blijven en tot 11 uur B.T. op straat uitblijven afficheeren de Duitschers opnieuw.

3 maart 1916 vrijdag
De 19 de oorlogsmaand is ten einde; de 20ste oorlogsmaand begint vandaag en nog geene uitkomst te zien.
St Nikolaas is gestraft met en boete van 50 000 Mark, omdat er n'en krankzinnige zijne holleblokken door de vensters van den Kreischef (huis De Schepper, Statiestraat) had gegooid en daardoor het leven van den Kreischef in gevaar was, zoo zeggen de Duitschers.
We moeten in 't vervolg als straffe om 8 uur B.T.'s avonds binnen huis zijn, om 7 uur B.T. moeten all herbergen sluiten. Des zondags moeten alle herbergen sluiten. De Duitschers patrouilleeren in de straten.
Den helft der bezetting is op den middag naar 't front vertrokken. De kabienen aan de uiteinden der stad zijn zonder wachten, zoo weinig Duitschers zijn hier.

Thomas Mann-- 1 maart 1955

• Thomas Mann (1875-1955) was een Duitse schrijver. Hij hield zijn leven lang een dagboek bij. Gedeeltes daaruit zijn in het Nederlands vertaald (door Paul Beers) in Roem en verliefdheid. Dagboeken 1949-1955.

Fiesole, maandag 1 maart 1954
Eergisteren in de Uffizi, waar het koud was. Weerzien met de Botticelli's. [...] Gisteren, zondag, 's morgens bezoek van [uitgever] Alberto Mondadori met vrouw en zijn Duitstalige lector. 's Middags uitgenodigd op de prachtige bezitting van de 89-jarige Berendsohn. [...] Met de oude man over Goethes Werther, Napoleon. Vertelde hem in het Engels de anekdote van de Weense jezuïet die niet eens gelooft dat er géén God is. Verrukt ervan, heeft hij zich die in onze afwezigheid door Medi nogmaals laten vertellen. - Thuis na de thee las ik Medi op verzoek het hoofdstuk voor hoe Krull de liefde verdedigt. Zal in de N[eue] Rundschau verschijnen. Hirsch noemt het prachtig, Erika rekent het tot het beste wat ik geschreven [heb]. Het betoog is inderdaad origineel. - 's Avonds zeer moe. Moeilijkheden met het elektr. licht, die door een jonge buurman, het huisvrouwelijke deel van een erkend vriendenpaar, werden opgelost. Kan me in zulke heimelijkheden moeilijk verplaatsen, hoewel de cultus van het mannelijk lichaam in de Ital. kunst (David, Perseus, de jongelingen van Caravaggio) me verrukt. - Veranderde de brief van deelneming aan de paus en gaf hem Medi ter vertaling. Toegezegd inleiding te schrijven voor een Amerik. uitgave van Kleists verhalen, als honorarium van 1000 dollar akkoord is. - De bronchitis duurt in verminderde vorm voort. [...] Het verblijf hier in huis mengsel van liefdevolle verzorging en ongerief. Medi brengt ons 8 uur de koffie op bed. Onverschilligheid jegens de kinderen, die zeer begaafd zijn. Plezier in de honden en katten.
In het Bargello. De prachtige binnenplaats met trappen. De Donatello's, de heilige Joris, de Johannes-figuren van Cellini, de David van Verrocchio! Wat is er vervoerenders op de wereld dan deze jonge overwinnaar? Verbazend de onvermoeibare uitbeelding van jeugdige mannelijkheid die de renaissance van de Oudheid heeft overgenomen. Ik geloof dat er in het hele Bargello behalve een paar Madonna-reliëfs niets vrouwelijks te zien is. Verliefdheid en artistieke eerzucht gingen kennelijk naar de andere kant. [...]