Piet van Els -- 1 oktober 1944

• Het dagboek van Piet van Els (1897-1958) beschrijft gebeurtenissen gedurende de laatste oorlogsjaren 1944-1945 in Wanssum, waar hij directeur van Landbouwbelang was. Het was een periode waarin Noord-Limburg te maken kreeg met evacuaties, oorlogsgeweld en deportatie van mannen naar Duitsland om daar tewerkgesteld te worden. Het dagboek is uitgegeven als Dorp aan de frontlinie.

1 oktober 1944
Des zondagsavond, toen wij ons reeds te ruste hadden begeven, werd door Jan Wijnhoven op de vensters geklopt. Hij deelde ons mede, dat uit Maashees (dit dorp moest evacueren) een groot aantal mensen naar Wanssum moest evacueren. In mijn pakhuis moest ik ± 300 mensen onderdak verschaffen. Direct werd dit pakhuis in orde gebracht, stro aangevoerd enz. Te één uur middernacht ging ik in de richting van Maashees en al spoedig ontmoette ik de eerste vluchtelingen. Het regende vrij sterk. Het was een treurige aanblik, deze uittocht van vluchtelingen. Allen hadden zoveel mogelijk bagage, geladen op kruiwagens, fietsen, melkwagens, karren enz. Allen werden liefderijk opgenomen. De grootste massa zou echter eerst de volgende dag arriveren. Zodoende kreeg ons pakhuis nog geen bezetting van evacuees.

Nadat ik omstreeks 3 uur ‘s nachts mij wederom te ruste had begeven, werden wij nogmaals gewekt door Duitse Feldwebels. Deze legden beslag op ons pakhuis, één kamer, de achterkamer en autogarage. In de vroege maandagochtend arriveerde de gehele compagnie. De soldaten namen hun intrek in het pakhuis, de ‘spies’ met zijn keukenstaf en inventaris nam de achterkeuken en garage in beslag. In de beste kamer vestigde zich het compagniesbureau, de ‘Schreibstube’.