22 oktober 1944 P. is negentien en de jongste hier. Hij heeft een fris gezicht, verlegen ogen en dik kastanjebruin haar. Hij zit ineengedoken in de leunstoel bij de kachel met zijn enorme laarzen in de witte as. Hij zorgt ervoor dat hij zijn ogen steeds op de grond gericht houdt, maar schijnt toch intens te luisteren naar alles om hem heen. Als iemand het woord tot hem richt kijkt hij glimlachend op, een en al verlegenheid. De oudere garde plaagt en koestert hem maar hij glimlacht alleen maar en zegt niets.
Aanvankelijk kreeg hij wachtdienst maar toen hij op een koude nacht ineengekruld en diep in slaap werd gevonden op de vloer van het wachthuisje kreeg hij achtentwintig dagen detentie en mocht toen hij terugkwam af en toe een gevangene escorteren.
Op een dag kreeg hij een brief van zijn moeder. Die was in een 'ijverig' kinderhandschrift en duidelijk meermalen herschreven. Ze had niets meer van hem gehoord en was bezorgd. De kapitein liet hem komen. Bleek en bang ging hij naar binnen en furieus blozend kwam hij even later naar buiten. Zijn anders zo gladde onschuldige gezicht bood een vreemde ruwe aanblik alsof diep in zijn binnenste iets heftigs was ontwaakt dat naar buiten wilde.
Hij is analfabeet. Het schijnt dat men hem op de een of andere manier bij lees- en schrijflessen over het hoofd heeft gezien. Op zijn veertiende ging hij werken in een staalfabriek waar hij metalen platen die uit een machine kwamen moest pakken en opstapelen. Later sneed hij met een brander schroot in nette stukken opdat ze opnieuw gesmolten konden worden. Zijn papieren zeggen 'zeer povere scholing' Een formulier (vertrouwelijk) meldt: 'Ontbeert intelligentie en opleiding. Kan niet lezen en schrijven. Heeft weinig talent.'
Officieel wordt zijn baantje in vredestijd benoemd als 'schrootjongen. Wat wordt er van schrootjongens in de nieuwe wereld? Kunnen ze omgesmolten worden tot een nuttig ingrediënt voor de Wiederaufbau?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten