9 October 1930
Dezer dagen kwam dit oude dagboek weer eens tevoorschijn. Ik vond het zoo leuk om het nog eens door te lezen, maar zou nu niet graag meer al de harde algemeenheid en afweegingen en napraaterijen onderschrijven. Maar zoo dachten en praatten er toen zooveel. Wij allen hadden de wijsheid in pacht en wie begrijpt er iets van de groote wereld waltz, die over ons allen elk op zijn beurt heen rolt. En wie kan het helpen.
Als je boeken leest als: In Westen nichts Neues. Of liever nog: Eine Compagnie Soldaten in der Hölle vor Verdun, dan zie het dit alles toch anders in, of het lijden, in wat voor vorm ook, met ons menschekken samenhangt. Datgene waar het op aan komt is niet datgene wat ons overkomt, maar de wijze waarop we het dragen. En waar dat onnoemelijke lijden voor dient dat we elkanders (schijnbaar?) aandoen dat zullen we in dit leven nooit begrijpen.
Er tegenop tornen helpt niet zeker een lang menschen leven bevatten om te leren de grootste smaad en lijden zonder bitterheid te dragen. En in de moeilijkste oogenblikken zijn de menschen het grootst, maar moeilijk is het geduldig lang vol te houden. Ach ja we weten immers dit alles allemaal wel. Arme Duitschers, arme Franschen en wie zal er nu aan de beurt zijn, om met dezelfde valsche leuzen de misere ingezonden te worden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten