Woensdag, 15 Januari 1947, 7 uur
De reis terug naar Batavia heeft weinig bijzonderheden opgeleverd. Meer dan op vorige vliegtochten heb ik gelezen en wel dit keer in het Indisch Memorandum van Du Perron. Met welk een critischen blik heeft deze schrijver de Indische samenleving bezien. Voor hen, die thans nog propageeren dat het koloniale tijdperk al vóór 1940 voorbij was, is het lezen van dit werk uitermate nuttig. Het toont hoe zelfs de blanke samenleving heeft geleden, meestal zonder het zelf te beseffen, onder de cultuurloosheid van een koloniale wereld. Ik ben er een beetje door teruggekomen van mijn bittere opmerking aan het adres van den oud-procureur-generaal Vonk. Een gesprek met De Boer bevestigde mij dat. Immers, het vooroorlogsche regime in Indië was er op berekend dat men liever voorkwam dan genas, d.w.z. elk nationalistisch grassprietje, dat men zag opkomen, werd uit den dorren grond getrokken, alvorens het kon opschieten en zaad voortbrengen. Het is duidelijk, dat men zulk een stelsel alleen consequent kan toepassen en nooit op gematigde of verlichte wijze. Of men oefent exorbitante rechten uit, óf men schaft ze af. Daar tusschenin woont eigenlijk geen volk. In zooverre moet ik ook een man als Vonk verontschuldigen. Hij is slechts de armzalige exponent van een stelsel geweest. Van het standpunt van vandaag uit gezien, vertegenwoordigt hij een stem van over het graf.
Buitengewoon treffend is in dit boek de brief aan Sjahrir, waarin hij zijn terugkeer naar Nederland rechtvaardigt. Dezer dagen vroeg ik aan Sjahrir of hij Du Perron persoonlijk kende. Dit bleek niet het geval te zijn, omdat Sjahrir in dien tijd in de verbanning leefde. Deze brief is verschenen in het blad Kritiek en Opbouw.
Het eenige politieke moment werd ons op deze reis bezorgd door een uitnoodiging van Killearn om een dag in Singapore te blijven en dus een vliegtuig over te slaan. Wij kregen deze uitnoodiging telegrafisch in Bangkok ... [lees verder]
* Het dagboek van Schermerhorn
* Wim Schermerhorn (1894-1977)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten