vrijdag 9 oktober 2015

Witold Gombrowicz -- 10 oktober 1962

Witold Gombrowicz (1904-1969) was een Poolse schrijver. Zijn Dagboek 1953-1969 is door Paul Beers in het Nederlands vertaald.

1O.X.DINSDAG
Madariaga, Silone, Weidié, Dos Passos, Spender, Butor, Robbe-Griïlet etc. - ze zijn allemaal in Buenos Aires, uitgenodigd door de landelijke PEN-club. De zittingen duurden vijf dagen en het was een oeverloos gepraat over de onderwerpen: het Woord, de Schrijver, de Cultuur, de Geest enz., zoals altijd. Tevergeefs wachtte men op het moment dat er eindelijk iets zou gebeuren, nog geen vlieg ging op iemands kale kop zitten. Weliswaar begon de zitting soms tekenen van leven te geven, en het leek al alsof ze om zich heen zou gaan trappen, maar meteen zakte alles weer weg in gebazel.
Ik weet het uit verhalen, ik ben er niet bij geweest - waarom? De Argentijnse PEN-club had me niet uitgenodigd - e-e-en waarom, waarom?!!! Ha! Waarom? Omdat ze in plaats van 'een beetje, een beetje veel, een heleboel van me te houden'-helemaal niet van me houden! En waarom? Ha, ha! Personen die deelnemen aan de verkiezing van leden van de Academie van de Wiadomości zullen het gemakkelijk raden: ik had op zere tenen getrapt. In het bijzonder door bepaalde opmerkingen over de Argentijnse literatuur die onlangs in Quadernos te lezen waren. Overigens, als ze me wel hadden uitgenodigd, zou ik ook niet verschenen zijn. Ik ben niet zo gek om met een taxi naar zo'n congres te gaan, of met de tram - als ze me, net als die andere heren, een retourbiljet op een oceaanstomer en een verblijf in een eersteklashotel hadden aangeboden, was het wat anders geweest. Maar omdat ik in Buenos Aires woon, zes huizenblokken van de congreszaal verwijderd, kan ik niet verlangen door een oceaanschip te worden opgehaald, al was het alleen maar om de vreemde indruk die het zou maken als ik direct van de stoomboot door een raam van de eerste verdieping naar binnen zou stappen.
Maar misschien... misschien gaat het je niet om de oceaanstomer, maar om je eergevoel?
M'n eergevoel? Ik weet het niet. Ik garandeer het niet. Ik wil me niet vastleggen.
Vorig jaar had de universiteit van Berlijn me uitgenodigd voor een vergelijkbaar congres, alleen met een wat ander programma. Elk van de uitgenodigde personen zou namelijk in zijn eigen taal een fragment uit een van zijn boeken voorlezen, en de in de zaal aanwezige vertaler zou dat meteen in het Duits omzetten. Vijf minuten voor de auteur - vijf minuten voor de vertaler - weer vijf minuten de auteur, en opnieuw de vertaler... Toen ik hoorde dat ik tienduizend kilometer zou moeten vliegen om een Duits publiek in het Pools een stukje uit Pornografie voor te lezen, was ik verbijsterd. En ik nam het vliegtuig niet. Misschien vooral vanwege de immense en diepe wateren, maar toch ook een beetje uit schaamte... geestelijke... maar ook fysieke... want nu ja, Duitsers iets in het Pools voorlezen kun je moeilijk geestelijk verkeer noemen. En als het niet geestelijk is, dan... hm... hm... is het lichamelijk... Op mijn leeftijd! Ik schaamde me, ik nam het vliegtuig niet. De laatste dagen deed het mij, uit schaamte, eveneens pijn mijn collega's in een situatie te zien... O ja, ik ben kwaad op ze omdat ze deze situatie niet hebben vermeden, noch behoorlijk hebben weten op te lossen! Ik beschouwde ze als verstandige mensen... en van een verstandig mens mag je een meer dan gemiddelde handelingsbekwaamheid verwachten... als je dus ziet dat deze mensen zich dom gedragen, dan doet dat pijn. Al die discussies over de roeping van de schrijver om te strijden tegen de leugen, over zijn rol als ontmaskeraar - terwijl ze heel goed weten dat ze maar wat kletsen in ruil voor de reis die hun is aangeboden. En ze weten dat iedereen weet dat ze het weten! Een courtisane heeft eens tegen me gezegd: 'Iedereen verkoopt wat. Ik verkoop mijn lichaam.' Maar zij hield tenminste geen referaat over de Authenticiteit als Fundament van de Ontwikkelingsperspectieven van de Cultuur.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten