Maarten 't Hart • 2 augustus 1969

• In 1969-1970 hield de Nederlandse schrijver Maarten 't Hart (1944) een onregelmatig dagboek bij.

2 aug. De poëzie van Annette von Droste-Hülshoff. Ze heeft een ongewoon groot vermogen om rijmende regels te schrijven. Ook in metrisch opzicht voldoen haar gedichten aan alle eisen. Maar wat een lange gedichten! Hoe kom je ooit door de strijd bij de Ludwinergruft heen. Misschien ging het dichten haar wel te gemakkelijk af, misschien wist ze ook niet van ophouden als ze eenmaal begon.
Neem bijvoorbeeld het gedicht Das Hirtenfeuer, het begint prachtig:

Dunkel, Dunkel im Moor,
Über der haide Nacht,
Nur das rieselnde Rohr
Neben der Mühle wacht,
Und an des Rades Speichen
Schwellende Tropfen schleichen.

Unke kauert im Sumpf,
Igel im Grase duckt,
In dem modernden Stumpf
Schlafend die Kröte zuckt,
Und am sandigen Hange
Rollt sich fester die Schlange.

Daar had ze het bij moeten laten maar er volgen nog 8 strofen. De laatste is eenvoudigweg niet meer te genieten. Het bijzondere van die eerste twee strofen is dat ze er slechts een opsomming in geeft, meer niet. O, o, waarom moesten daar nu toch zingende herders op volgen?
In het algemeen is zij op haar best als ze gedichten schrijft over de natuur en haast altijd bestaan haar goede regels uit een opsomming. Zodra de dichteres in de natuur een soort aanknopingspunt ontdekt met haar eigen leven is die steeds zo suggestief opgeroepen sfeer plotseling weg. Maar soms kan ze opeens leven en natuur verknopen tot een zeldzaam mooi gedicht. Zo bijvoorbeeld in Im Grase. Dat is geen poëzie meer, dat is muziek.

Süsse Ruh, süsser Taumel im Gras,
Von des Krautes Arome umhaucht,
Tiefe Flut, tief tief trunkne Flut,
Wenn die Wolk am Azure verraucht,
Wenn aufs müde, schwimmende Haupt
Süsses Lachen gaukelt herab,
Liebe Stimme säuselt und träuft
Wie die Lindenblut auf ein Grab.

Ook de drie andere strofen ongehoord mooi en je weet bovendien dat je voortaan, als je een bloeiende lindenboom zult zien, altijd aan die laatste regel uit de eerste strofe zult moeten terugdenken. Vooral dankzij de ritmiek blijft dit gedicht je bij. Het doet je enigszins aan Manley Hopkins denken.

Wat is er verder veel kaf onder dit koren! Misschien dat je alles bij elkaar net twintig meesterlijke gedichten uit dit reuzen-oeuvre kunt halen. En haar slechte gedichten zijn ook wel heel slecht, anders dan bij Emily Dickinson die eigenlijk nooit oninteressant is. Annette von Droste-Hülshoff is dat wel. In haar oeuvre maakt spaarzaam groot licht de schaduwen wel erg diep.