Nederlandse soldaat in Indonesië • 30 oktober 1946

• Journalist (en verzetsman) H.M. van Randwijk (1909-1966) schreef over "De Nederlands-Indonesische tragedie". Hij citeerde daarin ook een dagboek: "Maar bladerend in oude papieren kwam mij een dagboek in handen van een eenvoudige Hollandse soldaat in Indië. Zijn naam ben ik vergeten [...] Hij was een doodgewone jongen, van christelijke huize, een tuinderszoon, die gedwongen werd de beschaving in deze verre contreien te verdedigen. Hij gaf mij zijn dagboek. [...] Ik citeer er enkele gedeelten uit die spelen in de winter van 1946/47. Er was een wapenstilstand gesloten, er werd onderhandeld en er was afgesproken dat de troepen binnen bepaalde grenzen zouden blijven."

Zondag, 6.10.1946
Vannacht werd er alarm geblazen. De C.P. kwam binnen en meldde dat buiten om Tjikalong gefloten werd. Dat zouden dan seinen zijn geweest. De C.P. heeft vanmiddag een gevangene gemaakt, ‘Pelopportje’, naar men zegt. Het is een ventje van naar schatting 16 jaar. Ze hebben hem vanavond voor de officiershut aan een paal gebonden. Het deed me denken aan de Indianen...
De C.P. heeft zich eerst over de gevangene ontfermd. Zijn gezicht droeg duidelijk sporen van mishandeling. Vannacht heeft hij op een stoel gezeten voor de paal met een ketting om zijn nek vast...

Woensdag, 30.10.1946
Opnieuw zijn er gevangenen gemaakt, vier stuks. Zij zouden Europeanen hebben doodgeschoten. Ik vraag me af of het waar is en of het bewezen kan worden. Als dat niet kan, dan zullen zij ze wel stiekem wegwerken. De I.D. zei tegen de C. ‘neem ze mee terug, werk ze weg en vermeld er niets van in de rapporten’, dat was het laatste bescheid. Vanavond werden ze bij ons aan een paal vastgebonden. Er was een klein jongetje bij. Het kind zou voor ordonnans gespeeld hebben.

Donderdag, 31.10.1946
Lt.T. durft de verantwoordelijkheid niet op zich te nemen en heeft de gevangenen weer teruggestuurd naar de I.D. Het doet me denken aan Jezus, die van Pilatus naar Herodes gestuurd werd en omgekeerd. Waarom niet de rechte weg bewandeld? Waarom deze stiekeme, laffe manier? Het antwoord zal wel gelijk met de slachtoffers het graf in gaan.

Zaterdag, 2.11.1946
De gevangenen zijn door de I.D. weer naar ons teruggestuurd. S. had besloten om van de beste onder hen een contra-spion te maken. Hij liet hem bij Allah zweren. Toen de man op vrije voeten kwam nam hij de benen. Verontwaardigd over zoveel trouweloosheid nam S. direct zijn maatregelen en liet de overige twee, waaronder ook het kind, neerschieten. Zij liggen nu in de kali...