• Cees Nooteboom (1933) is een Nederlandse schrijver. Reisjournalen van zijn hand zijn verschenen in Waar je gevallen bent, blijf je.
SERRA DO MARAO [Augustus 1966]
Wie zal zeggen waarom sommige namen van plaatsen zo'n aantrekkingskracht hebben? Isfahan is er zo een voor mij, en Guadalajara, en de Hebriden, en het was hetzelfde met Bragança. De ligging heeft ermee te maken — in het noord-oosten van Portugal, aan wegen die niet aanlokkelijk zijn, buiten elke normale route. En dan de klank: Brá-gán-zá. Vijf keer ben ik in Portugal geweest, en ik heb het nooit gehaald. Vandaar toch iets van spanning nu ik er — door wat [reisgidsenschrijver] Van Egeraat een maanlandschap noemt — naartoe rijd. Langs de weg karren met wielen zonder spaken — dichte stukken hout. De wagens maken allemaal een hoog en snerpend geluid. Het loopt tegen de avond, er komen mensen uit het maanlandschap met primitieve instrumenten, dus op grote verrassingen hoeven de maanreizigers niet te rekenen, tenzij ze er niet op voorbereid zijn dat er op de maan landbouw is en dat er olijfbomen groeien. Waarom is het — zo dicht bij de grens nog — nu al zo anders dan Spanje? Is de grens dan inderdaad een waterscheiding, waarbij de hoofden zich twee verschillende kanten opdraaien: naar Lissabon, naar Madrid? De mensen zijn anders gekleed, somberder. En het is er stil, in Bragarwa, de stilte van het verleden dat niets meer terugzegt. Ik draai een aantal nauwe bochten naar het oer-kasteel van de roemloos verdwenen Bragano-dynastie, en ook uit het kasteel is alle leven weggesmolten. Het staat nog steeds zeer dreigend op een heuvel, grijze muren met kantelen, metersdik, maar het is een lege huls, binnenin groeit gras, staan wat krotten en spelen kinderen die zodra ze ons zien om bomboms komen vragen. Een verdoemde ezel draait een eeuwige ronde in een tredwatermolen, en dat is dat.
[...]
donderdag 21 augustus 2025
woensdag 20 augustus 2025
W.N.P. Barbellion • 21 augustus 1911
• W.N.P. Barbellion (1889-1919) was het pseudoniem van Bruce Frederick Cummings, een Britse natuurvorser. Hij kreeg op jonge leeftijd multiple sclerose, en zou op 30-jarige leeftijd overlijden aan deze ziekte. Zijn dagboeken worden nog steeds gelezen. Het boek is in het Nederlands vertaald (door Harry Oltheten) als Dagboek van een teleurgesteld man.
21 augustus
Sommige mensen zien gewoon niets. (Kijk maar naar kapitein M’Whirr in Typhoon van Conrad.) Zo onnozel als baby’s leven zij vlak naast genie en tragedie; er zijn hopen mensen die op een berg, zelfs een vulkaan, leven zonder het te weten. Als de sterren uit de hemel vielen en de maan bloedrood werd zou iemand hen daarop attent moeten maken... Misschien zijn de meest voor de hand liggende dingen uiteindelijk het moeilijkst te zien. Wij erkennen nu allemaal het genie van Keats, maar veronderstel eens dat hij ‘de jongen van de buren’ was – waarom zou ik dan zijn verzen lezen?
27 augustus
Het prepareren van een slangenschedel
De schedel van de ringslang geprepareerd. Ik had het gevoel dat het uitlepelen van de ogen mij opvallend veel plezier verschafte – althans symbolisch, alsof ik uit naam van de rest van de lijdende mensheid met het beest de rekening vereffende voor zijn gedrag in de Hof van Eden. 199-2017>
21 augustus
Sommige mensen zien gewoon niets. (Kijk maar naar kapitein M’Whirr in Typhoon van Conrad.) Zo onnozel als baby’s leven zij vlak naast genie en tragedie; er zijn hopen mensen die op een berg, zelfs een vulkaan, leven zonder het te weten. Als de sterren uit de hemel vielen en de maan bloedrood werd zou iemand hen daarop attent moeten maken... Misschien zijn de meest voor de hand liggende dingen uiteindelijk het moeilijkst te zien. Wij erkennen nu allemaal het genie van Keats, maar veronderstel eens dat hij ‘de jongen van de buren’ was – waarom zou ik dan zijn verzen lezen?
27 augustus
Het prepareren van een slangenschedel
De schedel van de ringslang geprepareerd. Ik had het gevoel dat het uitlepelen van de ogen mij opvallend veel plezier verschafte – althans symbolisch, alsof ik uit naam van de rest van de lijdende mensheid met het beest de rekening vereffende voor zijn gedrag in de Hof van Eden. 199-2017>
woensdag 13 augustus 2025
Ernesto Che Guevara • 14 augustus 1967
• Ernesto Guevara (1928-1967) hield tijdens de laatste elf maanden van zijn leven een dagboek bij. Het is in het Nederlands gepubliceerd als Boliviaans dagboek (Vertaling: Tineke Hillegers-Zijlmans en Frieda Kleinjan-van Braam).
13.8.67
Miguel, Urbano, León en Camba hebben hun kamp opgeslagen bij het water dat Benigno ontdekt heeft en vervolgen van daaruit hun weg. Ze hebben voor drie dagen eten meegenomen, d.w.z. stukken vlees van het paard van Pacho, dat we vandaag opgeofferd hebben. Er zijn nu nog vier beesten over en alles wijst erop dat we er nog wel een zullen moeten slachten voordat we ergens voedsel kunnen vinden. Als alles goed gaat moeten Coco en Aniceto hier morgen aankomen. Arturo heeft twee pauwen geschoten die mij zijn toebedeeld omdat er bijna geen mais meer is. Chapaco vertoont steeds duidelijker tekenen van onevenwichtigheid, Pacho gaat steeds goed vooruit en mijn astma wordt sinds gisteren weer erger. Ik neem nu drie tabletten per dag. Mijn voet is bijna genezen.
14.8.67
Een zwarte dag. Grijs wat betreft de activiteiten. Geen nieuws, maar tegen de avond hoorden we over de nieuwsdienst dat de bergplaats waarheen onze mannen op weg waren is bezet; men geeft zoveel details dat er geen twijfel mogelijk is. Het veranderlijke weer van vandaag is erg slecht voor m'n astma. Ook hebben ze allerlei documenten en foto's in handen gekregen. Dit is de hardste slag die ze ons hebben toegebracht. Iemand moet gepraat hebben. Wie? Dat is het mysterie.295-2018>
13.8.67
Miguel, Urbano, León en Camba hebben hun kamp opgeslagen bij het water dat Benigno ontdekt heeft en vervolgen van daaruit hun weg. Ze hebben voor drie dagen eten meegenomen, d.w.z. stukken vlees van het paard van Pacho, dat we vandaag opgeofferd hebben. Er zijn nu nog vier beesten over en alles wijst erop dat we er nog wel een zullen moeten slachten voordat we ergens voedsel kunnen vinden. Als alles goed gaat moeten Coco en Aniceto hier morgen aankomen. Arturo heeft twee pauwen geschoten die mij zijn toebedeeld omdat er bijna geen mais meer is. Chapaco vertoont steeds duidelijker tekenen van onevenwichtigheid, Pacho gaat steeds goed vooruit en mijn astma wordt sinds gisteren weer erger. Ik neem nu drie tabletten per dag. Mijn voet is bijna genezen.
14.8.67
Een zwarte dag. Grijs wat betreft de activiteiten. Geen nieuws, maar tegen de avond hoorden we over de nieuwsdienst dat de bergplaats waarheen onze mannen op weg waren is bezet; men geeft zoveel details dat er geen twijfel mogelijk is. Het veranderlijke weer van vandaag is erg slecht voor m'n astma. Ook hebben ze allerlei documenten en foto's in handen gekregen. Dit is de hardste slag die ze ons hebben toegebracht. Iemand moet gepraat hebben. Wie? Dat is het mysterie.295-2018>
dinsdag 12 augustus 2025
Georg Christoph Lichtenberg • 13 augustus 1773
• De Duitse fysicus, sterrenkundige en denker Georg Christoph Lichtenberg (1742-1799) is vooral bekend vanwege zijn zogenoemde Sudelbücher (‘kladboeken’) vol briljant geformuleerde invallen, observaties en overpeinzingen over zaken “zo onbeduidend dat ze door de meesterdenkers uit zijn tijd over het hoofd werden gezien”. Als ‘kind van de Verlichting’ was hij nieuwsgierig en onderzoekend, en zo komt hij ook naar voren in zijn brieven, die zijn vertaald als Gekleurde Schaduwen. Vertaald door Marion Offermans.
Stade, 13 augustus 1773
Ik moet toegeven dat ik niet had gedacht dat er in Duitsland een plaats was [Hamburg] waar je zo’n volledig idee kunt krijgen van wat Londen en Amsterdam groots maakt als deze stad. Aan de haven ligt een gebouw dat het ‘Boomhuis’ wordt genoemd, met een galerij boven op het dak waar je volgens de unanieme getuigenis van alle reizigers beslist een van de mooiste uitzichten in Duitsland hebt. Ik denk dat een fijngevoelige inwoner van Darmstadt die je er geblinddoekt naar toe zou brengen en op dat dak de ogen zou openen, stuiptrekkingen zou krijgen […]. Het is me onmogelijk een beschrijving van dit uitzicht te geven. Ik noem alleen maar dit ene feit, dat je honderden driemasters, waarvan er één al voldoende is om iemand versteld te doen staan, in één keer overziet. Daar ligt het lichte elegante Engelse schip met de scherpe kiel, waar je de snelheid vanaf kunt zien, naast de ronde en zware Hollander die, om meer kaas te kunnen laden, liever wat zwaarder zeilt, en dan komt er een schip dat enkele dagen geleden terugkwam van de walvisvangst, als een kerk log en zwaar, met gelapte zeilen, van onder tot boven onder het vuil, er liggen Spanjaarden en Portugezen en Russen, en in het touwwerk, dat vanuit de verte lijkt op een spinnenweb, klimmen de mensen als spinnen. Alles leeft en wemelt, er wordt gerepareerd, gebouwd, in- en uitgepakt, en alles wat wakker is is druk in de weer.243-2018>
Stade, 13 augustus 1773
Ik moet toegeven dat ik niet had gedacht dat er in Duitsland een plaats was [Hamburg] waar je zo’n volledig idee kunt krijgen van wat Londen en Amsterdam groots maakt als deze stad. Aan de haven ligt een gebouw dat het ‘Boomhuis’ wordt genoemd, met een galerij boven op het dak waar je volgens de unanieme getuigenis van alle reizigers beslist een van de mooiste uitzichten in Duitsland hebt. Ik denk dat een fijngevoelige inwoner van Darmstadt die je er geblinddoekt naar toe zou brengen en op dat dak de ogen zou openen, stuiptrekkingen zou krijgen […]. Het is me onmogelijk een beschrijving van dit uitzicht te geven. Ik noem alleen maar dit ene feit, dat je honderden driemasters, waarvan er één al voldoende is om iemand versteld te doen staan, in één keer overziet. Daar ligt het lichte elegante Engelse schip met de scherpe kiel, waar je de snelheid vanaf kunt zien, naast de ronde en zware Hollander die, om meer kaas te kunnen laden, liever wat zwaarder zeilt, en dan komt er een schip dat enkele dagen geleden terugkwam van de walvisvangst, als een kerk log en zwaar, met gelapte zeilen, van onder tot boven onder het vuil, er liggen Spanjaarden en Portugezen en Russen, en in het touwwerk, dat vanuit de verte lijkt op een spinnenweb, klimmen de mensen als spinnen. Alles leeft en wemelt, er wordt gerepareerd, gebouwd, in- en uitgepakt, en alles wat wakker is is druk in de weer.243-2018>
maandag 11 augustus 2025
Richtje Reinsma • 12 augustus 2013
• Samen met Roosmarijn Schoonewelle maakte Richtje Reinsma een kijkdooskunstwerk voor Lowlands. Titel: Bloedje. Ze schreef er een dagboek over. Voor wat er gebeurde vanaf dat Bloedje werd geïnstalleerd, zie hieronder. Voor wat eraan vooraf ging zie hier.
11 augustus
Vanochtend de rand van het littekenpaneel afgemaakt, zone rond het verse litteken uitgewasemd en voorzien van een ring van witte flonkerstipjes rond de rode plek. Alle tekeningen uitgeknipt en gefixeerd. 4 bussen over de tekeningen leeggespoten, 2 voor de delen met oliekrijt en 2 voor de delen met pastelkrijt en houtskool.
Om 15.00 uur arriveerde Roosmarijn. Alles opgerold met zuurvrij patroonpapier ertussen, en daarna in bubbeltjesplastic in de auto gelegd.
12 augustus
De maten van de kast kloppen niet. De bouwers van Lowlands hebben ze veranderd zonder ons in te lichten. De tekeningen zijn te groot voor de panelen. Jan en alleman geeft advies. ‘Snij de tekeningen bij!’, ‘Vouw de randen van de tekeningen om!’. Roosmarijn en ik zijn diep terneergeslagen.
Ook horen we dat het gespecialiseerde ‘art team’ dat de constructie voor onze kast heeft gemaakt €2500,- euro heeft gekregen voor de klus. Het kunstwerk kostte €500,-; het omhulsel is het vijfvoudige waard.
De tekeningen blijken lastig te hanteren. De tekening voor het plafond scheurt bij het bevestigen meteen uit in de hoek. Ik teken de door de scheuring zichtbaar geworden ondergrond bij op het hout van de binnenkast, zodat de beschadiging onzichtbaar is.
Uiteindelijk leidt een optelsom van truukjes tot een aanvaardbaar geheel. Het belangrijkste besluit is dat we het idee van de roze kieren tussen de tekeningen laten varen. Waar de tekeningen niet kunnen aansluiten, laten we ze overbloezen. Een aantal kaderranden wordt onzichtbaar, maar het geheel is mooi bont en uitzinnig.
17 augustus
Tweede dag van het festival. We lopen verdwaasd tussen de 55.000 bezoekers. Er worden stickers op het glas van onze kijkkast geplakt, die 's avonds door de organisatie verwijderd worden. Iemand schrijft met krijt commentaar op de muur, vindt ons werk obsceen.
Bloedje komt op tv. ‘Wat denk je dat het is?’ vraagt presentator Eric Corton aan rapper Willie Wartaal, die antwoordt: ‘Een oog of een vagina. Waarschijnlijk een oog-vagina.’ Mensen staan stil, nemen foto's. Een paar jongens leggen het werk uit aan een paar meisjes, grijpen de gelegenheid aan om seksuele toespelingen te maken. Een kennis vertelt dat ze een aantal mensen had gadegeslagen die elkaar voor Bloedje fotografeerden terwijl ze hun geboorte naspeelden, stuiptrekkend te voorschijn komend uit onze getekende wond.
18 augustus
Roosmarijn ontdekt dat er water in de kast is gelopen. Er moet regenwater naar binnen gelekt zijn, sporen van druppels lopen over de centrale tekening.
19 augustus
Afbouwen. Voor schaderapport voor de verzekering maken we filmpjes en foto's van de lekkage. Het is nog steeds regenachtig en het waait flink als we de tekeningen losmaken. We krijgen hulp van Wouter, Josine en Arnold die ons hamers en nijptangen aangeven en de tekeningen afschermen met een woest wapperend zeil.
21 augustus
Begroting maken voor de kosten van de restauratie. De middelste tekening is reddeloos verloren. We vullen €40,- per uur in voor een nieuw paneel. We troosten ons met de gedachte dat juist dit paneel ons het minst tevreden stemde, dat we het iets verfijnder hadden willen uitwerken. Over de tekening zijn stroompjes regendruppels naar beneden gespoeld. Waar het tekenmateriaal door de druppelsporen is verwaterd, lichten lange dunne strepen op. Langs dezelfde lijnen zijn ribbels in het papier ontstaan.
Vanochtend de rand van het littekenpaneel afgemaakt, zone rond het verse litteken uitgewasemd en voorzien van een ring van witte flonkerstipjes rond de rode plek. Alle tekeningen uitgeknipt en gefixeerd. 4 bussen over de tekeningen leeggespoten, 2 voor de delen met oliekrijt en 2 voor de delen met pastelkrijt en houtskool.
Om 15.00 uur arriveerde Roosmarijn. Alles opgerold met zuurvrij patroonpapier ertussen, en daarna in bubbeltjesplastic in de auto gelegd.
12 augustus
De maten van de kast kloppen niet. De bouwers van Lowlands hebben ze veranderd zonder ons in te lichten. De tekeningen zijn te groot voor de panelen. Jan en alleman geeft advies. ‘Snij de tekeningen bij!’, ‘Vouw de randen van de tekeningen om!’. Roosmarijn en ik zijn diep terneergeslagen.
Ook horen we dat het gespecialiseerde ‘art team’ dat de constructie voor onze kast heeft gemaakt €2500,- euro heeft gekregen voor de klus. Het kunstwerk kostte €500,-; het omhulsel is het vijfvoudige waard.
De tekeningen blijken lastig te hanteren. De tekening voor het plafond scheurt bij het bevestigen meteen uit in de hoek. Ik teken de door de scheuring zichtbaar geworden ondergrond bij op het hout van de binnenkast, zodat de beschadiging onzichtbaar is.
Uiteindelijk leidt een optelsom van truukjes tot een aanvaardbaar geheel. Het belangrijkste besluit is dat we het idee van de roze kieren tussen de tekeningen laten varen. Waar de tekeningen niet kunnen aansluiten, laten we ze overbloezen. Een aantal kaderranden wordt onzichtbaar, maar het geheel is mooi bont en uitzinnig.
17 augustus
Tweede dag van het festival. We lopen verdwaasd tussen de 55.000 bezoekers. Er worden stickers op het glas van onze kijkkast geplakt, die 's avonds door de organisatie verwijderd worden. Iemand schrijft met krijt commentaar op de muur, vindt ons werk obsceen.
Bloedje komt op tv. ‘Wat denk je dat het is?’ vraagt presentator Eric Corton aan rapper Willie Wartaal, die antwoordt: ‘Een oog of een vagina. Waarschijnlijk een oog-vagina.’ Mensen staan stil, nemen foto's. Een paar jongens leggen het werk uit aan een paar meisjes, grijpen de gelegenheid aan om seksuele toespelingen te maken. Een kennis vertelt dat ze een aantal mensen had gadegeslagen die elkaar voor Bloedje fotografeerden terwijl ze hun geboorte naspeelden, stuiptrekkend te voorschijn komend uit onze getekende wond.
18 augustus
Roosmarijn ontdekt dat er water in de kast is gelopen. Er moet regenwater naar binnen gelekt zijn, sporen van druppels lopen over de centrale tekening.
19 augustus
Afbouwen. Voor schaderapport voor de verzekering maken we filmpjes en foto's van de lekkage. Het is nog steeds regenachtig en het waait flink als we de tekeningen losmaken. We krijgen hulp van Wouter, Josine en Arnold die ons hamers en nijptangen aangeven en de tekeningen afschermen met een woest wapperend zeil.
21 augustus
Begroting maken voor de kosten van de restauratie. De middelste tekening is reddeloos verloren. We vullen €40,- per uur in voor een nieuw paneel. We troosten ons met de gedachte dat juist dit paneel ons het minst tevreden stemde, dat we het iets verfijnder hadden willen uitwerken. Over de tekening zijn stroompjes regendruppels naar beneden gespoeld. Waar het tekenmateriaal door de druppelsporen is verwaterd, lichten lange dunne strepen op. Langs dezelfde lijnen zijn ribbels in het papier ontstaan.
zondag 10 augustus 2025
José Saramago • 11 augustus 1993
• De Portugese schrijver (en Nobelprijswinnaar) José Saramago (1922-2010) hield vijf jaar lang, van 1993 tot en met 1997, een dagboek bij dat gepubliceerd werd onder de titel Cadernos de Lanzarote. Een keuze daaruit werd (vertaald door Harrie Lemmens) gepubliceerd in Bzzletin.
11 augustus 1993
We hebben een hond in huis, god weet waarvandaan. Ineens was hij er, uit het niets, alsof hij op zoek was naar een baasje en dat ten slotte had gevonden. Hij gedraagt zich niet als een zwerfhond, is piepjong en je kunt zien dat hij goed is afgericht. Hij doemde op bij de keukendeur toen we zaten te lunchen. Op de drempel bleef hij zitten kijken, langzaam zijn kop heen en weer bewegend, zoals alleen honden dat kunnen: een ware verhandeling over de als nederigheid vermomde verleiding. Ik ben geen hondenkenner, zeker niet als het gaat om minder gangbare rassen, maar dit lijkt me een kruising tussen een poedel en een foxterriër. Als zijn eigenaar niet komt opdagen (het kan ook dat hij moedwillig achtergelaten is, dat gebeurt zo vaak in de vakantietijd), moeten we met hem naar de dierenarts om hem te laten onderzoeken, inenten en registreren. En hij moet een naam krijgen: Pepe heb ik al geopperd, het Spaanse verkleinwoord voor José... Morgen wordt hij gewassen en ontluisd. Hij blaft, voorlopig tenminste, zachtjes, alsof hij niet wil storen, maar hij lijkt duidelijke ideeën te hebben omtrent zijn bedoelingen: dit is mijn huis, ik ga hier niet meer weg.
11 augustus 1993
We hebben een hond in huis, god weet waarvandaan. Ineens was hij er, uit het niets, alsof hij op zoek was naar een baasje en dat ten slotte had gevonden. Hij gedraagt zich niet als een zwerfhond, is piepjong en je kunt zien dat hij goed is afgericht. Hij doemde op bij de keukendeur toen we zaten te lunchen. Op de drempel bleef hij zitten kijken, langzaam zijn kop heen en weer bewegend, zoals alleen honden dat kunnen: een ware verhandeling over de als nederigheid vermomde verleiding. Ik ben geen hondenkenner, zeker niet als het gaat om minder gangbare rassen, maar dit lijkt me een kruising tussen een poedel en een foxterriër. Als zijn eigenaar niet komt opdagen (het kan ook dat hij moedwillig achtergelaten is, dat gebeurt zo vaak in de vakantietijd), moeten we met hem naar de dierenarts om hem te laten onderzoeken, inenten en registreren. En hij moet een naam krijgen: Pepe heb ik al geopperd, het Spaanse verkleinwoord voor José... Morgen wordt hij gewassen en ontluisd. Hij blaft, voorlopig tenminste, zachtjes, alsof hij niet wil storen, maar hij lijkt duidelijke ideeën te hebben omtrent zijn bedoelingen: dit is mijn huis, ik ga hier niet meer weg.
Ed van Thijn • 10 augustus 1977
• Ed van Thijn (1934) is een Nederlands politicus. In zijn Dagboek van een onderhandelaar beschrijft hij de mislukte coalitiebesprekingen m.b.t. het beoogde kabinet Den Uyl II, die duurden van 25 mei-11 november 1977.
Woensdag 10 augustus
De formatie gaat door. 's Middags zit ik alweer ‘bilateraal’ bij Joop om te praten over de rest van het program-akkoord. Joop wil alle nog te regelen programpunten in een Memo III stoppen en daar in een week doorheen lopen. Het mogen er niet teveel worden. Abortus, kernenergie en defensie zijn verplichte nummers. Ik beloof hem binnen 24 uur de verlanglijst van de PvdA te zullen overhandigen.
Donderdag 11 augustus
De fractie komt bijeen om een selectie te maken. Wij spreken eerst af dat het er niet meer dan 10 mogen worden. Daarna begint de veldslag tussen de fractiecommissies. Slimmerikken proberen met subpunten te werken, maar worden tot de orde geroepen. Niemand ontkomt aan een pijnlijke afweging. Ook ik niet. Zaken op het terrein van het binnenlands bestuur, die ik probeer binnen te smokkelen (je weet tenslotte nooit hoe het loopt in de slotfase) worden meedogenloos afgestemd. De defensiespecialisten stellen om strategische redenen, die ik niet begrijp, voor om onzerzijds de defensieuitgaven niet op te voeren. Als het CDA dat doet zouden wij bij de invulling veel sterker staan. Grote belangstelling blijkt er te bestaan voor het onderwerp democratisering. De mensen die tevergeefs geprobeerd hebben om mij bij het sociaal-economische akkoord nog met wijzigingsvoorstellen terug te sturen, grijpen nu dit thema aan om hun zin toch nog door te zetten. Deze keer lukt het. Onder dit motto zal nog geprobeerd worden een aantal vergeten thema's uit ons verkiezingsprogram langs een achterdeur binnen te halen.
Tenslotte komen we uit op 11 punten. De fractie geeft zichzelf toestemming de zichzelf opgelegde norm met één punt te overschrijden. Intussen heeft Wim Duisenberg het stilzwijgen verbroken. In diverse media licht hij zijn tegenstem nader toe. Of hij minister van Financiën blijft? In het NOS-journaal zegt hij: ‘De kabinetsformatie is nog lang niet afgelopen.’ Vroeg of laat zal hij de formateur nog ontmoeten. Ook Lubbers bemoeit zich ermee. Hij heeft voorgestemd, maar ook hij is niet zonder kritiek. Maar dat komt later wel aan de orde: ‘Het is straks ook nog wel een kwestie van welke ministers het gaan doen.’ Daar komt niets van in, heren, denk ik. De onderhandelingen zijn gesloten. Ik berg mijn mapje over het sociaal-economisch beleid op.
Woensdag 10 augustus
De formatie gaat door. 's Middags zit ik alweer ‘bilateraal’ bij Joop om te praten over de rest van het program-akkoord. Joop wil alle nog te regelen programpunten in een Memo III stoppen en daar in een week doorheen lopen. Het mogen er niet teveel worden. Abortus, kernenergie en defensie zijn verplichte nummers. Ik beloof hem binnen 24 uur de verlanglijst van de PvdA te zullen overhandigen.
Donderdag 11 augustus
De fractie komt bijeen om een selectie te maken. Wij spreken eerst af dat het er niet meer dan 10 mogen worden. Daarna begint de veldslag tussen de fractiecommissies. Slimmerikken proberen met subpunten te werken, maar worden tot de orde geroepen. Niemand ontkomt aan een pijnlijke afweging. Ook ik niet. Zaken op het terrein van het binnenlands bestuur, die ik probeer binnen te smokkelen (je weet tenslotte nooit hoe het loopt in de slotfase) worden meedogenloos afgestemd. De defensiespecialisten stellen om strategische redenen, die ik niet begrijp, voor om onzerzijds de defensieuitgaven niet op te voeren. Als het CDA dat doet zouden wij bij de invulling veel sterker staan. Grote belangstelling blijkt er te bestaan voor het onderwerp democratisering. De mensen die tevergeefs geprobeerd hebben om mij bij het sociaal-economische akkoord nog met wijzigingsvoorstellen terug te sturen, grijpen nu dit thema aan om hun zin toch nog door te zetten. Deze keer lukt het. Onder dit motto zal nog geprobeerd worden een aantal vergeten thema's uit ons verkiezingsprogram langs een achterdeur binnen te halen.
Tenslotte komen we uit op 11 punten. De fractie geeft zichzelf toestemming de zichzelf opgelegde norm met één punt te overschrijden. Intussen heeft Wim Duisenberg het stilzwijgen verbroken. In diverse media licht hij zijn tegenstem nader toe. Of hij minister van Financiën blijft? In het NOS-journaal zegt hij: ‘De kabinetsformatie is nog lang niet afgelopen.’ Vroeg of laat zal hij de formateur nog ontmoeten. Ook Lubbers bemoeit zich ermee. Hij heeft voorgestemd, maar ook hij is niet zonder kritiek. Maar dat komt later wel aan de orde: ‘Het is straks ook nog wel een kwestie van welke ministers het gaan doen.’ Daar komt niets van in, heren, denk ik. De onderhandelingen zijn gesloten. Ik berg mijn mapje over het sociaal-economisch beleid op.
zaterdag 9 augustus 2025
Jacob van Lennep • 9 augustus 1855
• Jacob van Lennep (1802-1868) was een Nederlandse schrijver. Uit: Fragmenten uit het dagboek, gedurende eene reis naar Zwitserland.
9 Augustus. Schafhausen.
[...]
Algemeene aanmerking, dienstig voor al wie Zwitserland wil gaan zien:
Om in Zwitserland met eenig genoegen te kunnen reizen, zijn twee zaken onontbeerlijk, te weten: eene goed gevulde beurs en helder weer.
Het bezit van een dier beide vereischten kan zelfs het gemis van het andere niet vergoeden.
Eene ruime kas is noodig: - Niet zoozeer in de groote hôtels, waar men over 't algemeen, - en vooral uit aanmerking der geriefelijkheden, welke men er aantreft, als: elegante leeskamers, waar men allerlei couranten en plaatwerken in gemakkelijke fauteuils of canapé's doorbladeren kan, piano's, fraai aangelegde tuinen, belvedères, enz. - beter koop te recht komt dan b.v. ten onzent; - ook niet uit aanmerking der gewone vervoermiddelen; integendeel zijn de vrachten op stoombooten, diligences en omnibussen zeer laag gesteld; - maar zoodra men bergen bezoekt, en gidsen, paarden, ezels, draagstoelen, geleiders, vrachtlieden behoeft, dan wordt de beurs gevoelig aangesproken.
Voeg hierbij de speculanten en bedelaars, waarvan ik vroeger reeds gesproken heb, en die u elk oogenblik dwingen uwe franken tegen klein geld te verwisselen, dat dadelijk versmelt.
En wat het ergste is, overal in en op de bergen vindt men hôtels, waar men, voor slechte ligging, schrale keuken en sloffe bediening, volkomen 't zelfde, zoo niet meer, betalen moet alsof men in 't hôtel Baur of 't hôtel Monnet logeerde.
NB. De minste dorpsherberg draagt hier den naam van hôtel, gelijk de gemeenste kroeg zich café restaurant laat doopen; - iets wat zeer consequent is in eene Republiek, waar men wel moet zorgen tegen den minsten straatwerker monsieur te zeggen en de meid uit eene tapperij mademoiselle te noemen, wil men geen brutaal antwoord krijgen en misschien klappen beloopen.
In de tweede plaats is er helder weer noodig. Het gezicht op de ijsbergen, het fraaiste, dat Zwitserland heeft en waardoor het zich van andere landen onderscheidt, wordt alleen dan aangeboden, wanneer de horizon onbeneveld is. Ik heb er in eene geheele maand niet meer dan een paar reizen genot van gehad en was op het punt, even ongeloovig te worden op het stuk der ijsbergen als op dat der eerste en tweede verdiepingen. - NB. Al wie niet met eigen rijtuig komt, wordt naar de derde, of nog hooger gezonden.
Met regen, of zelfs met eene betrokken lucht is er niets treuriger, benauwder en melancholischer dan een Zwitsersch sparrebosch en eene Zwitsersche vallei. Donkere boomen zonder beweging of leven, steile, grauwe bergwanden, waarvan men de toppen niet onderscheiden kan: een nevel, die als een gestukadoord plafond zich van den eenen wand naar den anderen welft... dat alles geeft een hoogst benauwend gevoel van sombere verlatenheid, van gebrek aan lucht en licht, van vochtigheid, van zwaarte, en wat dies meer zij, en brengt een onbegrijpelijk verlangen naar ruimte, naar vrije beweging, naar verlossing uit een engen kerker teweeg.
Een allerzonderlingste indruk is die, welken men meermalen in de bergen ondervindt: Stel u voor, in de eenzaamste woestenij te loopen; aan de eene zijde een gapende afgrond, begroeid met sparren, en steil naar beneden loopende, aan de andere een treurig sneeuwveld, over welks rand de rhododendrons in milden overvloed groeien: overal hooge bergmuren, waarlangs de sneeuwval zijne vernielende sporen heeft achtergelaten; hier en daar stortbeken, die zich een weg banen tusschen brokken graniet; in 't kort een eenzaam, akelig en somber natuurtooneel, waar het schijnt, dat alleen beren en gemsbokken wonen kunnen: - en zie dan, in die wildernis, van afstand tot afstand een staak - en die staken verbonden door... den draad van den electro-magnetischen telegraaf.
Er zijn oogenblikken, waarin men de beschaving wel verwenschen zou!
9 Augustus. Schafhausen.
[...]
Algemeene aanmerking, dienstig voor al wie Zwitserland wil gaan zien:
Om in Zwitserland met eenig genoegen te kunnen reizen, zijn twee zaken onontbeerlijk, te weten: eene goed gevulde beurs en helder weer.
Het bezit van een dier beide vereischten kan zelfs het gemis van het andere niet vergoeden.
Eene ruime kas is noodig: - Niet zoozeer in de groote hôtels, waar men over 't algemeen, - en vooral uit aanmerking der geriefelijkheden, welke men er aantreft, als: elegante leeskamers, waar men allerlei couranten en plaatwerken in gemakkelijke fauteuils of canapé's doorbladeren kan, piano's, fraai aangelegde tuinen, belvedères, enz. - beter koop te recht komt dan b.v. ten onzent; - ook niet uit aanmerking der gewone vervoermiddelen; integendeel zijn de vrachten op stoombooten, diligences en omnibussen zeer laag gesteld; - maar zoodra men bergen bezoekt, en gidsen, paarden, ezels, draagstoelen, geleiders, vrachtlieden behoeft, dan wordt de beurs gevoelig aangesproken.
Voeg hierbij de speculanten en bedelaars, waarvan ik vroeger reeds gesproken heb, en die u elk oogenblik dwingen uwe franken tegen klein geld te verwisselen, dat dadelijk versmelt.
En wat het ergste is, overal in en op de bergen vindt men hôtels, waar men, voor slechte ligging, schrale keuken en sloffe bediening, volkomen 't zelfde, zoo niet meer, betalen moet alsof men in 't hôtel Baur of 't hôtel Monnet logeerde.
NB. De minste dorpsherberg draagt hier den naam van hôtel, gelijk de gemeenste kroeg zich café restaurant laat doopen; - iets wat zeer consequent is in eene Republiek, waar men wel moet zorgen tegen den minsten straatwerker monsieur te zeggen en de meid uit eene tapperij mademoiselle te noemen, wil men geen brutaal antwoord krijgen en misschien klappen beloopen.
In de tweede plaats is er helder weer noodig. Het gezicht op de ijsbergen, het fraaiste, dat Zwitserland heeft en waardoor het zich van andere landen onderscheidt, wordt alleen dan aangeboden, wanneer de horizon onbeneveld is. Ik heb er in eene geheele maand niet meer dan een paar reizen genot van gehad en was op het punt, even ongeloovig te worden op het stuk der ijsbergen als op dat der eerste en tweede verdiepingen. - NB. Al wie niet met eigen rijtuig komt, wordt naar de derde, of nog hooger gezonden.
Met regen, of zelfs met eene betrokken lucht is er niets treuriger, benauwder en melancholischer dan een Zwitsersch sparrebosch en eene Zwitsersche vallei. Donkere boomen zonder beweging of leven, steile, grauwe bergwanden, waarvan men de toppen niet onderscheiden kan: een nevel, die als een gestukadoord plafond zich van den eenen wand naar den anderen welft... dat alles geeft een hoogst benauwend gevoel van sombere verlatenheid, van gebrek aan lucht en licht, van vochtigheid, van zwaarte, en wat dies meer zij, en brengt een onbegrijpelijk verlangen naar ruimte, naar vrije beweging, naar verlossing uit een engen kerker teweeg.
Een allerzonderlingste indruk is die, welken men meermalen in de bergen ondervindt: Stel u voor, in de eenzaamste woestenij te loopen; aan de eene zijde een gapende afgrond, begroeid met sparren, en steil naar beneden loopende, aan de andere een treurig sneeuwveld, over welks rand de rhododendrons in milden overvloed groeien: overal hooge bergmuren, waarlangs de sneeuwval zijne vernielende sporen heeft achtergelaten; hier en daar stortbeken, die zich een weg banen tusschen brokken graniet; in 't kort een eenzaam, akelig en somber natuurtooneel, waar het schijnt, dat alleen beren en gemsbokken wonen kunnen: - en zie dan, in die wildernis, van afstand tot afstand een staak - en die staken verbonden door... den draad van den electro-magnetischen telegraaf.
Er zijn oogenblikken, waarin men de beschaving wel verwenschen zou!
donderdag 7 augustus 2025
Victor Segalen • 8 augustus 1909
• De Franse schrijver Victor Segalen (1878-1919) bracht verscheidene jaren in China door. Voordat zij zich daar bij hem voegde, schreef hij zijn vrouw Yvonne 65 brieven die zijn gebundeld in het door Maarten Elzinga en Mark Leenhouts vertaalde Brieven uit China – brieven die het oude, voor-communistische China tot leven brengen.
Peking, zondag 8 augustus 1909
Ik laat nu mijn gedachten en mijn pen de vrije loop. Maar jij zult er wel orde in kunnen scheppen.
Tijdens een Amerikaanse expeditie in Gansu is onlangs een man gedood. Leider: luitenant Clarke, miljardair. Slachtoffer: een hindoe, een Sikh, die had geprobeerd een paar Chinese vrouwen te verkrachten. Maar met onze uitstekende paspoorten zullen wij nergens problemen krijgen. Troefkaart: geneeskunde. Je hebt geen idee hoeveel succes je in dit land kunt hebben met het leggen van een simpel verbandje. Ik zou zonder moeite de hele clientèle uit de wijde omtrek kunnen krijgen op het gebied van zweren, puisten en tumoren... Daarbij komt dat we een intendant van uitzonderlijke klasse hebben (ik denk echt dat je een vriend in hem zult vinden, dat woord is niet overdreven), een sullige maar goede boy, twee paardenknechten van wie de ene, de oudste broer, dienstvaardig, eerlijk en nauwgezet is, en de andere jong, avontuurlijk en roekeloos - en een katholieke kok, die je dus in de gaten moet houden - en je begrijpt dat we geen enkel gevaar lopen.
Ik herhaal uitdrukkelijk: geloof geen woord van berichten die niet van mij komen. China is het land van de misverstanden en de valse geruchten.272-2019>
Peking, zondag 8 augustus 1909
Ik laat nu mijn gedachten en mijn pen de vrije loop. Maar jij zult er wel orde in kunnen scheppen.
Tijdens een Amerikaanse expeditie in Gansu is onlangs een man gedood. Leider: luitenant Clarke, miljardair. Slachtoffer: een hindoe, een Sikh, die had geprobeerd een paar Chinese vrouwen te verkrachten. Maar met onze uitstekende paspoorten zullen wij nergens problemen krijgen. Troefkaart: geneeskunde. Je hebt geen idee hoeveel succes je in dit land kunt hebben met het leggen van een simpel verbandje. Ik zou zonder moeite de hele clientèle uit de wijde omtrek kunnen krijgen op het gebied van zweren, puisten en tumoren... Daarbij komt dat we een intendant van uitzonderlijke klasse hebben (ik denk echt dat je een vriend in hem zult vinden, dat woord is niet overdreven), een sullige maar goede boy, twee paardenknechten van wie de ene, de oudste broer, dienstvaardig, eerlijk en nauwgezet is, en de andere jong, avontuurlijk en roekeloos - en een katholieke kok, die je dus in de gaten moet houden - en je begrijpt dat we geen enkel gevaar lopen.
Ik herhaal uitdrukkelijk: geloof geen woord van berichten die niet van mij komen. China is het land van de misverstanden en de valse geruchten.272-2019>
woensdag 6 augustus 2025
Michel van der Plas • 7 augustus 1974
• Schrijver Michel van der Plas (1927-2013) bracht in 1974 twee bezoeken aan de Verenigde Staten, en hield toen een dagboek bij dat later is gepubliceerd als Amerikaans dagboek.
Woensdag [7 augustus 1974]
Als ik in New York kom, schreeuwt de New York Post, het enige avondblad van de stad, het uit: 'Nixon ready to go.' Maar het lijkt er voorlopig nog op dat de wens, als vader van de gedachte, de omvang van de kopletters bepaald heeft. Of toch niet? Op de televisie melden verslaggevers uit Washington dat de stad de gehele dag stijf heeft gestaan van de geruchten over zijn heengaan. De aandrang om af te treden is overweldigend. Zijn laatste vrienden dringen er nu bij hem op aan, zij die hem toch het beste toewensen. Bij veruit de meesten van zijn aanhangers overheerst het gevoel van verraden-zijn, voorgelogen, belazerd. Je ziet het aan hun gezicht, je hoort het aan hun taal. Zijn laatste medewerkers vormen ook al geen uitzondering meer. Die laatste getrouwen, tot en met zijn advocaat, voelen zich voor een groot deel door hem diep verraden; persoonlijk verraden. Senator Dole, republikein, vatte het vandaag namens allen als volgt samen: 'Hij staat helemaal alleen.'
Het wachten is nu nog maar op Het Moment. In de Post staat een politieke prent van Herblock die de frustratie van het Amerikaanse volk in beeld brengt: een kwade man met op zijn mouw de letters USA trekt aan een geluidsband, vastbesloten om de man die eraan vastzit, uit zijn kantoor te slepen. In de deuropening, onder het presidentiële zegel, zijn zijn voeten al te zien. Maar het onderschrift luidt: 'Centimeter voor centimeter.'402-2019>
Woensdag [7 augustus 1974]
Als ik in New York kom, schreeuwt de New York Post, het enige avondblad van de stad, het uit: 'Nixon ready to go.' Maar het lijkt er voorlopig nog op dat de wens, als vader van de gedachte, de omvang van de kopletters bepaald heeft. Of toch niet? Op de televisie melden verslaggevers uit Washington dat de stad de gehele dag stijf heeft gestaan van de geruchten over zijn heengaan. De aandrang om af te treden is overweldigend. Zijn laatste vrienden dringen er nu bij hem op aan, zij die hem toch het beste toewensen. Bij veruit de meesten van zijn aanhangers overheerst het gevoel van verraden-zijn, voorgelogen, belazerd. Je ziet het aan hun gezicht, je hoort het aan hun taal. Zijn laatste medewerkers vormen ook al geen uitzondering meer. Die laatste getrouwen, tot en met zijn advocaat, voelen zich voor een groot deel door hem diep verraden; persoonlijk verraden. Senator Dole, republikein, vatte het vandaag namens allen als volgt samen: 'Hij staat helemaal alleen.'
Het wachten is nu nog maar op Het Moment. In de Post staat een politieke prent van Herblock die de frustratie van het Amerikaanse volk in beeld brengt: een kwade man met op zijn mouw de letters USA trekt aan een geluidsband, vastbesloten om de man die eraan vastzit, uit zijn kantoor te slepen. In de deuropening, onder het presidentiële zegel, zijn zijn voeten al te zien. Maar het onderschrift luidt: 'Centimeter voor centimeter.'402-2019>
dinsdag 5 augustus 2025
Renia Spiegel • 6 augustus 1941
• Renia Spiegel (1924-1942) was een Pools Joods meisje, dat in de oorlog een dagboek bijhield, dat pas ver na de oorlog gepubliceerd werd. De vertaling is van Karin de Haas.
Stemmingen en gedachten, en woorden, ze veranderen allemaal... Ze veranderen, schietend van golf naar golf. Ik ben blij, want mijn hart vertelt me dat mam zal komen. Volgende week zullen we bericht van haar krijgen. Ik ben erg verdrietig wanneer ik hoor dat ze ons weg gaan sturen, dat er een getto komt, dat het zo ernstig is. En afgezien daarvan zorgen mijn persoonlijke probleempjes ervoor dat ik het laatste beetje moed verlies. Die vreselijke Lida probeert Zygu te versieren waar ik bij ben. Hij gedraagt zich heel stom. Hij is ontzettend egoïstisch, waarom houdt hij geen rekening met mij? Waarom? Maar ik heb mezelf plechtig beloofd dat ik zonder een uitnodiging of een afgesproken ontmoeting niet naar de gemeente zal gaan. Met Lida is het niet versieren, het is iets natuurlijks, en hoe onnatuurlijk! Irka heeft iets lelijks gedaan. Ik ben boos op Zygu, maar al mijn zorgen worden verzacht door één gedachte - mam! Jullie zullen me helpen, Bulus en God! Mama, mama, zul je komen??? Wanneer... mam? Wanneer... Zygu?
maandag 4 augustus 2025
Louis Tas (Loden Vogel) • 5 augustus 1971
• Louis Tas (1920-2011) publiceerde onder het pseudoniem Loden Vogel Dagboek uit een kamp, over zijn ervaringen in Bergen-Belsen. Na de oorlog werd hij een bekende Amsterdamse psychoanalyticus, die veel kunstenaars en acteurs onder zijn clientèle had. Interview. Hieronder een fragment uit een veel later dagboek, opgesteld tijdens een fietstocht door Oostenrijk.
5-VIII-9171. donderdag
Begon er gisteren al genoeg van te krijgen. Van hier gaat een trein om 5 voor 9 uur 's avonds, die 's ochtend om 9 uur in Eindhoven is. Dezelfde trein is 2 u. later in München (± 150 km.) of 1 u. later in Rosenheim, wat 90 km. langs een meer en befietsbaar is.
Waar heb ik de jeuk over het hele lichaam vandaan?
Wat te doen met dit dagboek wordt een probleem.
12 u.
Zit nu in Beyeren en vraag me af waarom er na de grensovergang een last van me afviel. Dit landschap is me veel sympathischer. De meisjes zijn gewoon mooi en de vrouwen die op het veld werken lijken soms op G. of J.
Toch óók een katholiek moffenland: ik begrijp het verschil niet. Toch echt geen suggestie.
Het is een betere landschapsarchitectuur en beter wegdek om op te fietsen en minder smakeloze kitsch?
Wel moet ik zeggen dat de beat-muziek me bijzonder goed bevalt hier, me op mijn gemak stelt.
Nu heb ik de paddenstoelensoep op en 1 Balkanspiess besteld... (de dienster, toen ik haar vroeg ‘ga ik er niet aan dood?’ antwoordde: ‘dat weet ik niet, ik heb hem vandaag voor het eerst bereid’.) we lopen al 2 uur achter op het Tijdschema. ‘I can resist anything but a temptation’.
Rosenheim 20 u.
(Na mij deciderende wolkbreuken)
Het is nu wel weer droog maar het constante en betrouwbare mooie weer is voorbij.
Op de Chiemsee zag je een zwarte wolk van een berg af zich over het water uit gaan strekken.
Voel mij schuldig over vandaag maar 85 km.
De dienster in deze Grill Alm is mooi en pront. Zij is samengesteld uit Nellie F., Ineke S. en een vleugje Barbara Streisand.
In Duitsland kan ik geen etensgeuren uithouden zonder op slag te bestellen. Nu is het geroosterde casseler rib: heerlijk.
Er is een kapotjesautomaat op de plee.
De ongelofelijke en verouderde bureaucratie die je aantreft op stations! Toen ik in Wenen een tas met nette kleren en andere voor de fiets overbodigheden weg wilde sturen kostte me dat een uur, 28 gulden, en ik werd beledigd of ik ik weet niet wat had misdaan. Als je fiets mee moet met een vliegtuig is het zó gebeurd, met de trein kost het je ½ uur extra. Ook de douane is lastiger bij de boottrein. Het lagere plebs dat de trein neemt is blijkbaar gewend te worden gecouilloneerd.
Om geen enkele tragische omstandigheid te riskeren: er zijn de laatste tijd 3 ernstige treinongelukken gebeurd in Duitsland. Hoewel ik 130 gulden heb betaald is het nog niet eens zeker dat ik voor duur geld een slaapwagen zal kunnen krijgen.
5-VIII-9171. donderdag
Begon er gisteren al genoeg van te krijgen. Van hier gaat een trein om 5 voor 9 uur 's avonds, die 's ochtend om 9 uur in Eindhoven is. Dezelfde trein is 2 u. later in München (± 150 km.) of 1 u. later in Rosenheim, wat 90 km. langs een meer en befietsbaar is.
Waar heb ik de jeuk over het hele lichaam vandaan?
Wat te doen met dit dagboek wordt een probleem.
12 u.
Zit nu in Beyeren en vraag me af waarom er na de grensovergang een last van me afviel. Dit landschap is me veel sympathischer. De meisjes zijn gewoon mooi en de vrouwen die op het veld werken lijken soms op G. of J.
Toch óók een katholiek moffenland: ik begrijp het verschil niet. Toch echt geen suggestie.
Het is een betere landschapsarchitectuur en beter wegdek om op te fietsen en minder smakeloze kitsch?
Wel moet ik zeggen dat de beat-muziek me bijzonder goed bevalt hier, me op mijn gemak stelt.
Nu heb ik de paddenstoelensoep op en 1 Balkanspiess besteld... (de dienster, toen ik haar vroeg ‘ga ik er niet aan dood?’ antwoordde: ‘dat weet ik niet, ik heb hem vandaag voor het eerst bereid’.) we lopen al 2 uur achter op het Tijdschema. ‘I can resist anything but a temptation’.
Rosenheim 20 u.
(Na mij deciderende wolkbreuken)
Het is nu wel weer droog maar het constante en betrouwbare mooie weer is voorbij.
Op de Chiemsee zag je een zwarte wolk van een berg af zich over het water uit gaan strekken.
Voel mij schuldig over vandaag maar 85 km.
De dienster in deze Grill Alm is mooi en pront. Zij is samengesteld uit Nellie F., Ineke S. en een vleugje Barbara Streisand.
In Duitsland kan ik geen etensgeuren uithouden zonder op slag te bestellen. Nu is het geroosterde casseler rib: heerlijk.
Er is een kapotjesautomaat op de plee.
De ongelofelijke en verouderde bureaucratie die je aantreft op stations! Toen ik in Wenen een tas met nette kleren en andere voor de fiets overbodigheden weg wilde sturen kostte me dat een uur, 28 gulden, en ik werd beledigd of ik ik weet niet wat had misdaan. Als je fiets mee moet met een vliegtuig is het zó gebeurd, met de trein kost het je ½ uur extra. Ook de douane is lastiger bij de boottrein. Het lagere plebs dat de trein neemt is blijkbaar gewend te worden gecouilloneerd.
Om geen enkele tragische omstandigheid te riskeren: er zijn de laatste tijd 3 ernstige treinongelukken gebeurd in Duitsland. Hoewel ik 130 gulden heb betaald is het nog niet eens zeker dat ik voor duur geld een slaapwagen zal kunnen krijgen.
zaterdag 2 augustus 2025
Dick Hillenius • 4 augustus 1964
• Dick Hillenius (1927-1987) was bioloog en schrijver. Uit: Oefeningen voor een derde oog (1965).
4 augustus 1964. Wat onder tijdgenoten vaak grote principiële strijdpunten waren is voor de nazaten nauwelijks meer na te voelen. Voor Tsjaikowski was Brahms een dorre mathematicus. Voor ons - ook al hechten we evt. positieve waarde aan de grotere vormstevigheid van Brahms - is er weinig verschil in de elegische toon, de pathetiek, de soms overschreden grens der sentimentaliteit.
Franck, die met al zijn Bachismen zo duidelijk thuishoort in de periode waarin hij leefde, zodat er zelfs verwantschap klinkt met een zo totaal anders geaarde componist als Fauré. Pijper, die met al zijn aparte constructies toch niet ontkwam aan het algemeen Frans klankgemiddelde van zijn tijd.
Bij een bepaalde graad van oppervlakkigheid kan men direct horen of zien tot welke periode een kunstenaar hoort, iets waartoe men bij minder oppervlakkigheid pas in staat is als men véél meer van de bepaalde periode en de aparte kunstenaar weet. Voor wie er niets van weet zijn Bach en Händel duidelijk tijdgenoten. Voor wie van hun muziek houdt zijn het twee gescheiden werelden.
4 augustus 1964. Wat onder tijdgenoten vaak grote principiële strijdpunten waren is voor de nazaten nauwelijks meer na te voelen. Voor Tsjaikowski was Brahms een dorre mathematicus. Voor ons - ook al hechten we evt. positieve waarde aan de grotere vormstevigheid van Brahms - is er weinig verschil in de elegische toon, de pathetiek, de soms overschreden grens der sentimentaliteit.
Franck, die met al zijn Bachismen zo duidelijk thuishoort in de periode waarin hij leefde, zodat er zelfs verwantschap klinkt met een zo totaal anders geaarde componist als Fauré. Pijper, die met al zijn aparte constructies toch niet ontkwam aan het algemeen Frans klankgemiddelde van zijn tijd.
Bij een bepaalde graad van oppervlakkigheid kan men direct horen of zien tot welke periode een kunstenaar hoort, iets waartoe men bij minder oppervlakkigheid pas in staat is als men véél meer van de bepaalde periode en de aparte kunstenaar weet. Voor wie er niets van weet zijn Bach en Händel duidelijk tijdgenoten. Voor wie van hun muziek houdt zijn het twee gescheiden werelden.
Alexander Ver Huell • 3 augustus 1863
• Alexander Ver Huell (1822-1897) was een Nederlandse tekenaar en schrijver. Uit: Het dagboek van Alexander Ver Huell 1860-1865.
3 Aug.
Gisteren tegen 4 ure van de buitensocieteit te huis komende zat mijne Tante Buijs tot mijn groote verwondering in mijn kamer: zij was met hare drie dochters den geheelen dag bij mijn oom de Vaijnes. - niemand kwam even ‘en passant’ (zij gingen naar De Tent [uitspanning]) bij mij aan - dus een nieuwe insulte. - Zij trachtte de vorige handelwijze der meisjes wat te palliéeren [vergoelijken]; maar 't ging niet. - En hoe dikwijls heb ik Mama niet gepersuadeerd értoe overgehaald] haarlieden groote cadeaux te maken, de helft der kostschoolgelden te betalen, honderden kregen zij van ons. - en bragt ik haar nu onlangs niet broches mede uit Parijs - en het beste der toiletzaken van Mama schonk ik haar.
_____
Eergisteren passeerde de schilder Abels. Van Swart, Hendriks, Kuyck, Bosboom, Nijhoff en Immerzeel (aan allen gaf ik meer dan zij vroegen. - aan sommigen de helft meer.), allen Geldersche schilders kocht ik stukken, alleen van den ouden, wezenlyk goeden schilder Abels niet. Ik riep hem binnen en vroeg hem of hij mij een stukje schilderen wilde. Hij verzocht mij om gisteren bij hem te komen zien. Terstond viel mijn oog op een klein, allerliefst manenschijntje, een molentje met bijwerk, flink, geschilderd, piquant geestig en toch rustig; ik vroeg den prijs, hij fixeerde ƒ60, maar ik zeide hem dat die taxatie wel te modest was en proponeerde ƒ100,- Ik geloof dat ik den ouden man voor een paar dagen gelukkig maakte.
_____
Bij Strackée zag ik in klei het model voor een groote steengroep hem besteld door iemand die aan een hartkwaal lydt, welke groep, Jesus in den schoot van Maria voorstellende, stellig het schoonste werk, van teekening, uitdrukking en drapperie is, dat nog door hem geleverd werd
3 Aug.
Gisteren tegen 4 ure van de buitensocieteit te huis komende zat mijne Tante Buijs tot mijn groote verwondering in mijn kamer: zij was met hare drie dochters den geheelen dag bij mijn oom de Vaijnes. - niemand kwam even ‘en passant’ (zij gingen naar De Tent [uitspanning]) bij mij aan - dus een nieuwe insulte. - Zij trachtte de vorige handelwijze der meisjes wat te palliéeren [vergoelijken]; maar 't ging niet. - En hoe dikwijls heb ik Mama niet gepersuadeerd értoe overgehaald] haarlieden groote cadeaux te maken, de helft der kostschoolgelden te betalen, honderden kregen zij van ons. - en bragt ik haar nu onlangs niet broches mede uit Parijs - en het beste der toiletzaken van Mama schonk ik haar.
_____
Eergisteren passeerde de schilder Abels. Van Swart, Hendriks, Kuyck, Bosboom, Nijhoff en Immerzeel (aan allen gaf ik meer dan zij vroegen. - aan sommigen de helft meer.), allen Geldersche schilders kocht ik stukken, alleen van den ouden, wezenlyk goeden schilder Abels niet. Ik riep hem binnen en vroeg hem of hij mij een stukje schilderen wilde. Hij verzocht mij om gisteren bij hem te komen zien. Terstond viel mijn oog op een klein, allerliefst manenschijntje, een molentje met bijwerk, flink, geschilderd, piquant geestig en toch rustig; ik vroeg den prijs, hij fixeerde ƒ60, maar ik zeide hem dat die taxatie wel te modest was en proponeerde ƒ100,- Ik geloof dat ik den ouden man voor een paar dagen gelukkig maakte.
_____
Bij Strackée zag ik in klei het model voor een groote steengroep hem besteld door iemand die aan een hartkwaal lydt, welke groep, Jesus in den schoot van Maria voorstellende, stellig het schoonste werk, van teekening, uitdrukking en drapperie is, dat nog door hem geleverd werd
Elena • 2 augustus 2022
• Elena is/was docent Russische en Oekraïense taal- en letterkunde. Na de Russische invasie van haar land hield ze contact met haar ex-leerling Iris Koppe, en stuurde haar dagelijks berichten over het leven in oorlogstijd. Op een gegeven moment zijn de berichten gebundeld in Elena. Ze zijn vertaald door Iris Koppe.
Dinsdag 2 augustus
18.37 Irisjka, er zijn nu zoveel ontwikkelingen. Alles is helemaal anders gelopen dan gepland. Vannacht zijn mijn kleinkinderen met hun moeder in Kyiv aangekomen. Met de trein. Ik wist dit ook niet! Het plan was om volgende week met z'n allen naar Oekraïne te gaan, met de auto. Maar Anna en Maks hebben op het laatste moment toch iets anders besloten.
19.15 Het heeft mij ook overvallen. Al ben ik nu blij dat mijn zoon weer even samen is met zijn gezin. Ik kreeg een filmpje doorgestuurd, gemaakt door Anna, waarin de kinderen hun vader weer voor het eerst zien. Ze ontwaren hem eerst door het raam van de trein. Maks staat op het donkere perron. Opeens zie je zijn witte T-shirt oplichten. Katja en Ksoesja beginnen te roepen: 'Papa, papa!'
Hondje Foksie, op de arm van Ksoesja, blaft hard, ze herkent haar baasje direct. Als de trein stilstaat, komt Maks de wagon binnen. De kinderen vliegen hem in de armen. Ik moest zo huilen toen ik het zag. Katja blijft maar snikken: 'Papotsjka, papotsjka, papaatje, papaatje.' Vijf maanden hebben de kinderen hun vader niet gezien. Vijf maanden woonden ze als vluchteling in Italië, een land waar ze nooit eerder geweest waren.
Maks geeft daarna Anna een bos oranje-roze gladiolen. Ze lachen en zeggen elkaar gedag: Privjet. Maks krijgt zijn hondje in de armen. Dat begint hem enthousiast in zijn gezicht te likken. Alsof ze nooit zo lang zonder elkaar zijn geweest. Maks straalt. Hij houdt opnieuw zijn kinderen vast. Het vulde mijn hart met vreugde toen ik deze beelden zag. 20.45 Helaas zullen ze niet lang blijven. Eerst was het idee om een maand bij Maks in Kyiv te zijn. Toen werden het twee weken. En nu gaan ze waarschijnlijk over enkele dagen alweer terug naar Italië, al is dat ook nog niet zeker. Waarom? Maks heeft iets verteld wat ons allen zeer verontrust heeft. Augustus zal de maand worden waarin de vijand ons onder vuur gaat nemen als nooit tevoren. Ook Kyiv zal doelwit zijn en worden bestookt vanuit Belarus. Heb jij hier iets over gehoord? Maks vertelde dat hun legerleiding dit heeft aangekondigd. Het advies is om geen vrouwen en kinderen naar Kyiv te laten komen deze maand. Dit is de reden dat Anna en de kinderen halsoverkop in de trein gesprongen zijn. Er was geen tijd te verliezen. Ze willen op tijd weer weg zijn.
Dinsdag 2 augustus
18.37 Irisjka, er zijn nu zoveel ontwikkelingen. Alles is helemaal anders gelopen dan gepland. Vannacht zijn mijn kleinkinderen met hun moeder in Kyiv aangekomen. Met de trein. Ik wist dit ook niet! Het plan was om volgende week met z'n allen naar Oekraïne te gaan, met de auto. Maar Anna en Maks hebben op het laatste moment toch iets anders besloten.
19.15 Het heeft mij ook overvallen. Al ben ik nu blij dat mijn zoon weer even samen is met zijn gezin. Ik kreeg een filmpje doorgestuurd, gemaakt door Anna, waarin de kinderen hun vader weer voor het eerst zien. Ze ontwaren hem eerst door het raam van de trein. Maks staat op het donkere perron. Opeens zie je zijn witte T-shirt oplichten. Katja en Ksoesja beginnen te roepen: 'Papa, papa!'
Hondje Foksie, op de arm van Ksoesja, blaft hard, ze herkent haar baasje direct. Als de trein stilstaat, komt Maks de wagon binnen. De kinderen vliegen hem in de armen. Ik moest zo huilen toen ik het zag. Katja blijft maar snikken: 'Papotsjka, papotsjka, papaatje, papaatje.' Vijf maanden hebben de kinderen hun vader niet gezien. Vijf maanden woonden ze als vluchteling in Italië, een land waar ze nooit eerder geweest waren.
Maks geeft daarna Anna een bos oranje-roze gladiolen. Ze lachen en zeggen elkaar gedag: Privjet. Maks krijgt zijn hondje in de armen. Dat begint hem enthousiast in zijn gezicht te likken. Alsof ze nooit zo lang zonder elkaar zijn geweest. Maks straalt. Hij houdt opnieuw zijn kinderen vast. Het vulde mijn hart met vreugde toen ik deze beelden zag. 20.45 Helaas zullen ze niet lang blijven. Eerst was het idee om een maand bij Maks in Kyiv te zijn. Toen werden het twee weken. En nu gaan ze waarschijnlijk over enkele dagen alweer terug naar Italië, al is dat ook nog niet zeker. Waarom? Maks heeft iets verteld wat ons allen zeer verontrust heeft. Augustus zal de maand worden waarin de vijand ons onder vuur gaat nemen als nooit tevoren. Ook Kyiv zal doelwit zijn en worden bestookt vanuit Belarus. Heb jij hier iets over gehoord? Maks vertelde dat hun legerleiding dit heeft aangekondigd. Het advies is om geen vrouwen en kinderen naar Kyiv te laten komen deze maand. Dit is de reden dat Anna en de kinderen halsoverkop in de trein gesprongen zijn. Er was geen tijd te verliezen. Ze willen op tijd weer weg zijn.
Abonneren op:
Posts (Atom)