15 februari / Axoum.
Axoum - ik hou van de klank van dit woord...
‘De liefde gaat de ziel binnen door de ogen’, zegt Euripides. De vrouwen hier zijn bijzonder gehecht aan alles wat hen siert en hun bevalligheid ten goede komt. Zij rollen hun haar tot een bal die ze bijeenhouden met een netje of een doek. Uit de verte lijken deze vrouwen met hun kolossale kapsels en grote hoofden op wandelende kegels (Oscar Schlemmer zag en schilderde zijn figuren net zo).
16 februari.
Soms lijkt Axoum op een Russisch dorp; ik denk aan een Chagall - Vitebsk -: straten van geverfde houten huizen, schots en scheef getimmerd van ruwe planken waar de spijkers uitsteken.
De reusachtige monolieten van Axoum (verrassende resten van een onbekende beschaving) torenen boven het centrum van de Heilige Stad. Er zijn er van 35 meter hoogte, gehouwen uit één stuk granietharde steen, - een ongelofelijke, technische prestatie. Sommige liggen in brokstukken op de grond, andere zijn in de beek gevallen; de vrouwen gebruiken deze grote blokken om er de was op te boenen - wat mij niet hindert: de monolieten krijgen er juist iets menselijks door en worden, nu men de oorspronkelijke zin ervan heeft vergeten, opnieuw bruikbaar. Ze wijzen niet langer trots naar de hemel, maar zijn nederige stukken gebeitelde steen, door vrouwevoeten betreden en misschien door de rivier verder bewerkt.
Vandaag bezoek aan verscheidene kerken. Om de sleutel te krijgen, die altijd zoek is, moet je soms naar het andere eind van de stad. Eindeloos gepraat over en weer, ontelbare bezoeken aan oude, bleke geestelijken. De uren gaan verloren met soebatten. Na talloze knielingen, ons door de priesters gelast, moesten we tenslotte gaan zitten op ongemakkelijke, bizarre kussens. Eindelijk gingen de deuren open: een indrukwekkend schouwspel wachtte ons.
De naïeve, religieuze schilderingen overrompelen me; het enige voorbeeld van Ethiopische schilderkunst dat mij ooit onder ogen was gekomen, had me de rijkdom ervan niet doen vermoeden. De kerken zijn van binnen geheel beschilderd: de zoldering, de vloer, de muren, zuilen, nissen, alle hoeken en gaten.
Ik zou een schilderij willen kopen! Morgen neemt iemand mij mee naar een van de schilders die nog in de oude stijl werken, degeen die belast is met het bijhouden van de schilderingen die ik net heb gezien. De fresco's worden regelmatig bijgewerkt - bijna herschilderd -, vandaar dat ze er zo verbazend fris uitzien.
De Ethiopiërs hebben wat dit betreft geen complexen en de traditie leeft nog zo sterk, dat een schilder drie of vier eeuwen oude schilderijen kan oplappen, zonder angst om schade aan te richten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten