Hamburg
De frase kon pas echt opgang maken met de vooruitgang van de boekdrukkunst. Maar wat is een frase? Spontaan zou ik definiëren: bij een frase komen vorm en inhoud niet overeen. De inhoud is kleiner dan de vorm waarin hij wordt gegoten. De vorm probeert een belangwekkende inhoud voor te spiegelen. Dus is een frase een stukje oneerlijkheid. Er zijn mensen die van nature oneerlijk zijn. Zij kunnen niet anders dan zich in frasen uitdrukken. Dat kan zich tot een echte kunst ontwikkelen. Een dichter moet niets van frasen hebben, een kunstenaar wel. Er zijn grote talenten, die prachtige frasen kunnen schrijven. Ze hebben de tijd mee. Je zou kunnen zeggen dat de vorige eeuw in kunst en literatuur heeft geleefd van frasen, sterker nog, het dagelijks leven van de 'intellectuelen' is zonder de frase ondenkbaar. Het begint al op school en op de universiteiten komt het tot bloei. Wat de bekoring van de frase betreft, lijkt me vooral de Duitse taal aan grote gevaren bloot te staan. Dat komt doordat wij te veel vrijheid hebben ten aanzien van het gebruik van begrippen. Een geluk dat makkelijk tot ongeluk wordt. Wat dat betreft vergaat het de mensen vaak zoals pianospelers. Ze zitten aan een vleugel die hun de mogelijkheid biedt ontzettend veel tot uitdrukking te brengen. Maar technisch kunnen ze niet zoveel. En dan gaan ze muzikale frasen spelen door te proberen met ontoereikende middelen een virtuoze klankrijkdom voort te brengen. Dat is oneerlijk en vaag, een kloof tussen inhoud en vorm.
Zolang de lezer niet merkt dat eenvoud meer zegt dan wijdlopigheid en dat waarheid meer is dan zwendel, is er weinig hoop op verbetering. Maar omdat het menselijk oog, het zicht, een mens meer zegt en het indringender zegt dan het woord, kan het puin van onze steden ons misschien zeggen waar de frase, de halve waarheid, een volk toe kan brengen.
De weg van de halve waarheid naar de hele leugen is kort. Wat dat betreft hebben wij het ver geschopt, verduiveld ver.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten