zondag 20 november 2022

Hugo Brems • 19 november 1982

Hugo Brems (1944) is emeritus hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde aan de KU Leuven. In 1983 publiceerde hij Onze armoede is doorzichtig als glas Fragmenten uit een Pools dagboek, Warschau 14 tot 28 november 1982.

Vrijdag 19.
's Avonds ga ik op visite bij Z., helemaal aan de noordelijke buitenrand van de stad. Voor je daar komt rij je langs kilometers en kilometers identieke flatgebouwen. Je mag al blij zijn als je (daar) mag wonen. Ook de gangen, trappen, hallen en liften van deze relatief nieuwe gebouwen zijn flets en grauw. De gang waarop haar flat uitkomt lijkt wel die van een gevangenis: kaal, breed, recht, met dezelfde deuren met dezelfde drie sloten. Met drie sleutels raken wij binnen. Als het waar is wat neomarxisten vertellen, dat ideologie niet enkel een kwestie is van ideeën, maar van de materiële organisatie van het leven, dan pas ik voor deze ideologie.
De flat bestaat uit een kleine woonkamer (ca. 4 bij 4), een slaapkamer, keukentje en badkamertje, ruim genoeg voor één persoon, maar in principe bestemd voor een gezin met 1 kind. Ik krijg Poolse koffie, d.w.z. een bodempje gemalen koffie in een kop en daar heet water over. Daarna ook koffie op zijn Belgisch, flensjes met appel, een Roemeense cognac. We praten nog over politiek en dagelijks leven: interzonale telefoongesprekken worden systematisch afgeluisterd. En brieven die geopend worden. En dan die politieke gevangene, die zonder vorm van proces gecastreerd werd. Wanneer hij zijn beklag doet, krijgt hij te horen dat privé-bezit verboden is. Dat had hij moeten weten! Dat er geen kip meer te eten is, is de schuld van Reagan. Met zijn handelsrestricties werd de invoer van kippevoeder gestaakt. Dan maar de kuikentjes opgegeten voor die zelf van honger omkwamen.
Ze vertelt hoe het komt dat ze nog geen telefoon heeft. Die heeft ze aangevraagd toen ze daar kwam wonen, in 1979. Het zou heel vlug gaan: twee jaar. Als de twee jaar om zijn een nieuw bericht: nog even geduld, over tien jaar zal de telefoon er zijn. En zo gaat het hier met alles: wachten op telefoon, wachten op tram en bus, wachten voor loketten, wachten in winkels, wachten op een auto die je 4 jaar geleden besteld hebt én betaald, wachten op vrijheid.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten