Harry Graf Kessler • 25 mei 1927

• Harry Graf Kessler (1868-1937) was een Duitse kunstverzamelaar, museumdirecteur, schrijver, publicist, politicus, diplomaat en pacifist. Hij hield 57 jaar lang een dagboek bij. Een selectie daaruit is (door Peter Claessens) in het Nederlands vertaald als Dans op de vulkaan.

Zürich-Frankfurt, 25 mei 1927. Woensdag
Vandaag ben ik na precies een jaar naar Duitsland teruggekeerd. Om twee uur in Zürich vertrokken, bij Bazel de grens over. In Freiburg viel zowel mij als Max de lelijkheid van de mensen op die stonden te dringen om de trein binnen te komen. Ook een akelige, grauwe, koude dag. Geen aangename terugkeer naar huis, maar een gevoel van huivering, fysiek en esthetisch.

Leipzig, 27 mei 1927. Vrijdag
De hele dag met Max aan de voltooiing van mijn vitrine gewerkt. Tussendoor de tentoonstelling bezichtigd. Absoluut het interessantste, nieuwste en in kunstzinnig opzicht waardevolste is wat de Russen laten zien. Een paar mij tot nog toe onbekende kunstenaars hebben heel uitmuntend werk daar; bijvoorbeeld Alexander Tychler, Ivan Efimov en Alexej Kravtsjenko. De expositie is door de sovjetregering samengesteld en hierheen gestuurd. Daarnaast zijn de Nederlanders in typografisch opzicht het beste: De Roos, Enschedé, de Lettergieterij Tetterode in Amsterdam, waarvan het Erasmustype van ongekende kwaliteit is, net zoals de typen van de Silver-pers.
[...] Niemand kon uit de tentoonstelling opmaken welke rol Pan, Insel, Blätter für die Kunst of mensen als Peter Behrens, Rudi Schröder, Poeschel, ikzelf bij de ontwikkeling van een goede typografie van het Duitse boek hebben gespeeld. De door de tentoonstellingsleiding (Steiner-Prag) gewekte en beoogde indruk dat die paar boekdrukkunstenaars uit Leipzig, Mathéy, Gruner, Steiner-Prag enz. de beslissende stappen gezet hebben, is een grove misleiding, die eigenlijk buiten alle proporties is. Kappenberg is zodoende terecht verontwaardigd. [...]