11 april 1827
Ik vroeg Goethe welke van de nieuwere filosofen hij het meest waardeerde.
‘Kant,’ zei hij, ‘is zonder enige twijfel de voortreffelijkste. Hij is ook degene wiens leer zichzelf voortdurend heeft bewezen en die in onze Duitse cultuur het diepst is doorgedrongen. Hij heeft ook op u invloed gehad zonder dat u hem hebt gelezen. Nu hebt u hem niet meer nodig omdat u reeds bezit wat hij u kon geven. Wanneer u later eens iets van hem wilt lezen, beveel ik u de Kritik der Urteilskraft aan, waarin hij de retoriek voortreffelijk, de poëzie matig en de beeldende kunst ontoereikend heeft behandeld.’
’Heeft uwe excellentie ooit persoonlijk contact gehad met Kant?’ vroeg ik.
’Nee,’ zei Goethe. ‘Kant heeft nooit notitie van mij genomen, hoewel ik zelf een zelfde weg ben gegaan als hij. Mijn Metamorphose der Pflanzen heb ik geschreven voordat ik iets van Kant wist en toch is het gehéél volgens de principes van zijn leer. Het onderscheid tussen subject en object en verder het inzicht dat elk schepsel omwille van zichzelf existeert en dat bij voorbeeld de kurkboom niet is gegroeid opdat wij onze flessen kunnen afsluiten, dat heeft Kant met mij gemeen en het verheugde me hem daarin te herkennen. [...]
Met dit soort gesprekken liepen we in de tuin op en neer.
• Voor de oude Goethe (1749-1832) was het gesprek een van de belangrijkste vormen van communicatie. In de gesprekken met vrienden en vereerders voerde hij vrijwel dagelijks zijn nog altijd boeiende dialoog met de wereld. Eckermann deed verslag van deze gesprekken – hij is er beroemd mee geworden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten