25 Maart 1945
Eerst kilometers lopen met alle draagbare bagage naar het station, en dan weer de godganse dag in die snikhete trein. Gelukkig zijn in onze wagon (4de klas, twee lange banken overlangs) een paar luiken stuk, dus we kunnen uitkijken. We rijden zowaar langs het Tjidengkamp, zien de vrouwen en kinderen in de verte. Met donker pas in Batavia. Op open vrachtauto's over de zo bekende wegen. Even iets van de vrijheid gezien. - Aankomst in Adek, een koelieloods. Bij de ingang langdurige inspektie van de tassen. Hugo diepongelukkig, dat ze zijn nijptang inpikken. - Wie komen ons daar in Adek weer tegemoet? Waarachtig weer oude bekenden uit Kramat. Die hebben intussen ook alweer een ander kamp meegemaakt. Enkele dagen na ons vertrek naar Tangerang zijn ook zij afgevoerd. Ons wordt in Han III - de Jodenhan - een stukje plankier toegewezen. In Han IV zitten grotendeels Irakkers en ook ‘gewone’ Joden. Han III en IV zijn dus de Jodenhans. Onze leefruimte is hier veel kleiner, maar 50 cm per persoon en dan in een hoek. Gesjouw met koffers en bultzakken. Een ongelooflijk gescharrel in ons hoekje.
30 Maart 1945
't Is hier niet zo somber als in Tangerang; geen bovenverdieping vlak boven ons hoofd, maar wel veel heter en benauwder. Het is een kleine zaal met maar 45 mensen. Weer allemaal anderen. Ik mis tante Stien met haar scherpe oogjes en rake opmerkingen.
April 1945
De scheiding tussen de Joodse en niet-Joodse hans is hier effectiever.
4 April 1945
Gerucht: de niet-Joden zullen weggaan, de Joden blijven. - De honger wordt nijpend; practisch iedereen heeft oedeem of pellagra-vlekken.
15 April 1945
We vervuilen totaal, want er is telkens geen water om te wassen. De renteng is onbeschrijfelijk smerig. De douches lopen niet. Mijn dikke enkels en benen doen me pijn met lopen. Maar dat heeft iedereen, en je moet toch corvee doen natuurlijk, anders vervuilen we helemaal. Dr. Damen gevraagd, wat het is. Hij antwoordt woordelijk: ‘Het is een medisch wonder, dat jullie nog leven op 700 calorieën, en dan met al dat werk. Natuurlijk treden deficienties op, dat kan niet anders. U moet zo langzaam mogelijk werken; uw levenstempo is te snel.’
Heel goed om eens iets over dit onderwerp te lezen.
BeantwoordenVerwijderen