Ruth Andreas-Friedrich • 3 juli 1945

• Ruth Andreas-Friedrich (1901-1977) zat in de Tweede Wereldoorlog in het Duitse verzet. Haar dagboek uit die tijd is vertaald (door B. Mackenzie) als Berlijns dagboek 1938-1948.

Dinsdag, 3 juli 1945
De Amerikanen zijn er! Frank heeft ze met eigen ogen gezien. Tenminste een van hen. In de buurt van de Schloszstrasse. Ze zijn dus toch gekomen. De overwinnaars uit het westen, op wie we sinds begin april gewacht hebben. Het gerucht ging al lang door de stad. Zeven dagen al verwelken aan de lantarens van de westelijke invalswegen de denneslingers en begroetingsversieringen. Tot we ophielden, erin te geloven. Nu is het sprookje werkelijkheid. Over de kaart van de stad gebogen, bepalen we in het ene stadsdeel na het andere de grens van de bezettingszones. Russisch, Frans, Engels, en Amerikaans. Vier overwinnende naties - vier bezettingszones. Merkwaardig, denk ik, dat de wereldverzoening begint met het vierendelen van Berlijn.
[...]
's Middags fietsen we naar het omroepgebouw. In een gesloten peloton, want fietsen zijn nog altijd zeer schaars. Wie alleen op weg gaat, loopt gevaar er zijn vervoermiddel bij in te schieten. In het omroepgebouw wordt het 'Cultuurverbond voor democratische vernieuwing van Duitsland' opgericht. Andrik dirigeert de Philharmoniker.
De zaal is tot de nok gevuld. Men wil zich democratisch vernieuwen. Men heeft de eerlijke wil tot opbouwen en verantwoorde prestaties leveren. Als ze alleen maar niet zoveel praatten. Frank, die naast me zit, gluurt al voor de derde maal vertwijfeld op zijn horloge. Al twee en een half uur lang volgt de ene feestrede op de andere. 'Wij mannen van de kunst, wij mannen van de wetenschap... wij mannen van het nieuwe Duitsland.' Bijna niemand van de acht prominenten, die hier met het verleden afrekenen en zich inspannen voor de sanering van ons culturele leven, schijnt in de gaten te hebben, hoe weinig geslaagd tot nu toe de sanering van zijn eigen spreekstijl is. Nog altijd gaat het hun om Het Hoogste en Uiterste, om het Geweldigste en Verhevenste. Over scholing, inzet, plannen ontwerpen, doelstelling en marsrichting spreken ze met een kinderlijke onbevangenheid. En waar blijven de vrouwen?
Een beetje teleurgesteld verzamelen we ons in de solistenkamer om naar huis te rijden. Op de een of andere manier had elk van ons zich de start in de democratische vernieuwing anders voorgesteld.