Cosima Wagner -- 5 november 1869

• Cosima Wagner (1837-1930) was de echtgenote van de Duitse componist Richard Wagner. De fragmenten uit haar dagboeken die handelen over Friedrich Nietzsche, zijn verzameld in Nietzsche contra Wagner. Wagner en Nietzsche waren aanvankelijk elkaars bewonderaars, maar later bekoelde hun vriendschap.

5 november 1869
Een Parijse krant maakt in zeer correcte bewoordingen melding van ons huwelijk, een zekere heer Beckmann is tegen hatelijke geruchten in het geweer gekomen. R. lacht, omhelst me en zegt: ‘Ja ja, door mij kom je nog in opspraak.’ Dan pakt hij Siegfried op de arm en speelt lange tijd met hem; hij zegt tegen mij, ‘we zullen Siegfried uit huis moeten doen; tegen de tijd dat hij een man wordt, moet hij onder de mensen komen en er op tegenstand stuiten, flink om zich heen slaan en dingen doen die niet door de beugel kunnen, anders wordt hij een fantast of misschien wel een idioot, iets dergelijks als we bij de koning van Beieren [Lodewijk II] kunnen zien.’ ‘Maar waar?’ ‘Bij Nietzsche – daar waar Nietzsche professor zal zijn; wij zullen op een afstand toekijken hoe Wodan zorgt voor de opvoeding van Siegfried. Hij kan dan twee keer in de week voor niks bij Nietzsche gaan eten, en aan het eind van elke week kan deze ons dan verslag uitbrengen.'