Eddy du Perron • 5 mei 1940

Eddy du Perron, die aan het schrijven was over de achttiende-eeuwse regent en militair Dirk van Hogendorp, aan collega Hendrik Marsman — fragment opgenomen in De meidagen van 1940. Een collectief dagboek van Luc Kooijmans.

3 mei 1940
Beste Henny, Neem dit weinige voor lief. We zitten midden in de verhuis-drukte. Vanaf 1 Mei is ons adres: Doorntjes 32, Bergen (N.H.) Het is een allerprettigst huis. Wanneer ik tot het "vervolg" van het Land van Herkomst kom, weet ik niet. Misschien veel later. De tijden zijn zoo, dat ik aan zooiets groots liever niet begin; ik ben er ook te onrustig voor, kan tot zulke dingen nu de noodige afstand niet nemen. Dirk v.H. loopt nu; maar voor nieuwe dingen kan ik mij nauwelijks concentreeren. Dat het zoo beroerd gaat in het Noorden zit me ook dwars. Als de Moffen het winnen, hoeven we over een paar maanden niets meer te doen, dan worden we wel opgeruimd.

Luc Kienhuis • 4 mei 1940

Briefkaart uit Vught van dienstplichtig soldaat Luc Kienhuis, 26 jaar, aan zijn familie in Den Haag — fragment opgenomen in De meidagen van 1940. Een collectief dagboek van Luc Kooijmans.

4 mei 1940
Zaterdagavond. Beste Pa, Moe, Allemaal. Hoe maakt U het allen? Nu ik hier in het paviljoen van "Ons Buiten", het militaire verenigingsgebouw, op mijn gemak zit onder genot van een sigaartje, wil ik even de pen ter hand nemen Zoals ik in het kort al schreef is hier een pracht gelegenheid voor ons geopend. Werkelijk de militairen hebben het hier best. Het is een mooi buiten dicht bij onze kazerne. Een klein boschterrein met een vijver en roeibootjes en gezellige zitjes. Ook een tennisbaan is beschikbaar.

Sjaak Vugts • 3 mei 1940

De gemobiliseerde dienstplichtige soldaat Sjaak Vugts uit Den Bosch, 20jaar, op oefening bij Prattenburg in de buurt van Veenendaal — fragment opgenomen in De meidagen van 1940. Een collectief dagboek van Luc Kooijmans.

3 mei 1940
's Morgens in alle vroegte gingen we er op uit om stellingen te graven. Het benodigde hout en gereedschap werd door een andere af-deling gehaald en gebracht, terwijl wij moesten graven en timme-ren. Het was een mooie plaats en we konden ver kijken daar het op een berg lag.

Lou de Jong • 2 mei 1940

Lou de Jong, net 26 geworden, buitenlandredacteur van De Groene Amsterdammer — fragment opgenomen in De meidagen van 1940. Een collectief dagboek van Luc Kooijmans.

2 mei 1940
Op Hemelvaartsdag was het stralend lenteweer. Ik was die dag (het wekelijks nummer van De Groene Amsterdammer was klaar) samen met mijn vrouw uit Amsterdam, waar wij woonden, naar het poldergebied gefietst even ten zuiden van de stille weg tussen Amstelveen en Ouderkerk. Uitkijkend over bloeiende weilanden, lagen wij daar een poos aan de rand van een brede sloot. Mijn vrouw was in verwachting; over luttele maanden zou, naar wij hoopten, ons eerste kind geboren worden. Ik boog mij over het spiegelend water, turend naar kleine vissen en watertorretjes, en besefte, besefte helder en tegelijk weemoedig, 's mensen onmacht en de vergankelijkheid van zijn bestaan, de broosheid vooral van de rust die ons geschonken was. Hoe lang nog?

Alice • 1 mei 196x

• In de jaren 70 was Go ask Alice (1971) een bestseller. Het is een dagboek van een 15-jarig meisje dat aan de drugs raakt. Tegenwoordig wordt aangenomen dat het boek is geschreven door Beatrice Sparks.

Vertaling door ChatGPT onderaan.

May 1
Gramps had a stroke. It happened during the night, and Mom and Dad are flying out there today. They'll be gone when we get home from school. They are so sweet. They were more worried about leaving me than anything else. I'm sure they know how lonely and frustrated I am and I'm sure they ache inside as I do about Gramps. I used to think I was the only one who felt things, but I really am only one infinitely small part of an aching humanity. It's a good thing most people bleed on the inside or this would really be a gory, blood-smeared earth. Gran will be so lonely if Gramps dies. I just can't picture her without him. It would be like cutting a full person in half. Sweet old Gramps, he used to call me his Five-Star General. I think I'll write to him before I leave for school and sign it "Gramps' Five-Star General." No one else will know what I'm talking about, but he'll know.
Bye now.

(?)
Dad just called to see if we were all right and to tell us Gramps is worse. He's in a coma now and all of us are pretty upset, particularly Alex. When I tucked her in bed like Mom always does and kissed her goodnight, she asked if she could come and get into bed with me if she got scared during the night. Sweet little thing. But what do you say to someone when they feel rotten and there are no answers???
Then I went into Tim's room and kissed him goodnight. He's pretty upset too and I guess we're all in rotten shape, even Dad.

Ongecorrigeerde vertaling door ChatGPT

1 mei
Gramps heeft een beroerte gehad. Het is ’s nachts gebeurd, en mama en papa vliegen er vandaag naartoe. Ze zullen weg zijn als wij thuiskomen van school. Ze zijn zo lief. Ze maakten zich meer zorgen over het achterlaten van mij dan over wat dan ook. Ik weet zeker dat ze begrijpen hoe eenzaam en gefrustreerd ik ben, en dat ze net zo veel pijn voelen als ik over Gramps. Vroeger dacht ik dat ik de enige was die dingen voelde, maar ik ben eigenlijk maar een oneindig klein deeltje van een mensheid vol pijn. Het is maar goed dat de meeste mensen vanbinnen bloeden, anders zou deze aarde echt bloederig en met bloed besmeurd zijn. Gran zal zich zo eenzaam voelen als Gramps sterft. Ik kan me haar gewoon niet voorstellen zonder hem. Het zou zijn als het doormidden snijden van een compleet persoon. Lieve, oude Gramps, hij noemde me altijd zijn Vijfsterren-generaal. Ik denk dat ik hem een briefje schrijf voordat ik naar school ga en onderteken met "Gramps' Vijfsterren-generaal." Niemand anders zal begrijpen waar ik het over heb, maar hij zal het weten.
Dag hoor.

(?)
Papa belde net om te vragen of alles goed met ons gaat en om te vertellen dat het slechter gaat met Gramps. Hij ligt nu in coma en we zijn allemaal behoorlijk van slag, vooral Alex. Toen ik haar in bed stopte, zoals mama altijd doet, en haar een welterustenkus gaf, vroeg ze of ze vannacht bij mij in bed mocht kruipen als ze bang werd. Lieve kleine meid. Maar wat zeg je tegen iemand die zich rot voelt en er geen antwoorden zijn???
Daarna ging ik naar Tim’s kamer en gaf hem ook een welterustenkus. Hij is ook erg van slag, en ik denk dat we er allemaal slecht aan toe zijn, zelfs papa.

Paul Léautaud • 30 april 1914

Paul Léautaud (1872-1956) was een Franse schrijver. Dit fragment komt uit Literair dagboek 1893-1921 (vertaald door Matth. Kockelkoren).

Donderdag 30 april 1914
Na de lunch eropuit gegaan met vijftig frs. op zak, vastbesloten die te gaan besteden aan een nieuwe wandelstok. Eerst naar een zaak in de rue du Bac, waar ik wel wat zou kunnen vinden, dacht ik. Alleen maar van die ontzettende stokken met zwaarverzilverde of imitatiezilveren knoppen, kunstig bewerkt, vol tierelantijnen, typisch het soort voor bureauchefs op hun zondagse ommetje. Toen hij zag wat voor een gezicht ik trok, zei die idioot tegen me: ‘Ik merk dat ik niets heb dat mooi genoeg is voor mijnheer.’ ‘Bij God, het is nog waar ook,’ zei ik. Voor noppes naar twee of drie andere zaken. Ik vond iets van mijn gading bij Frizon in de rue de l’Echelle. Hij zei tegen me: ‘Even een ogenblikje. Ik heb juist wat u zoekt.’ Hij gaat naar zijn magazijn en komt terug met een stuk of drie ouderwetse stokken. ‘Kijk, ik heb er hier een paar waar totaal geen vraag meer naar is. Kiest u maar uit. U krijgt ze voor een krats.’ Ik ben weggegaan met een mooi dun bamboestokje, een rechte knop, in imitatie lazuursteen, een geribbeld ringetje van doublé, ’n echte dandy-stok om ’s avond op visite te gaan en dat voor 12 frs. De lust bekroop me om hem die winkelier in de rue du Bac nog even te laten bewonderen.

Peter Faber • 29 april 1982

• Peter Faber (1943) is een Nederlandse acteur. In 1982 hield jij voor NRC Handelsblad een 'Hollands Dagboek' bij.

Donderdag 29 april
Krijg van Shireen [Strooker] uitgeperste sinaasappel, koffie, brood, kreukels trekken uit mijn kop. We praten over hoe mooi en licht Devika uit Indonesië is teruggekomen, na een zwerftocht van 3 maanden met vriendin Veroon.
Voor het eerst sinds 3 maanden oefen ik weer piano. Heel voorzichtig Für Elise. Uit stijve vingers en warboel van stippen en strepen groeit de melodie, loopt de afspraak met Frank en Rense om te trainen mis. Ga naar het Kattengat en bespreek met Rense de act die we zondag in Carré zullen doen voor Amnesty International. Afsluiting conferentie politieke moorden.
Op het Waterlooplein koop ik ongeveer vijftig paar schoenen, voor de koopman een prachtige dag. Is het voor de televisie? Nee, voor politieke moorden, in Carré. O ja, ze kosten 1 gulden per paar. Thuis zitten Shireen, Frans en Martin Cleaver Zwoele Zomeravond te vertalen voor voorstellingen in New York. Ik ga bij de Italiaan eten. Behalve zwart-en-witte kat de enige gast. Gaat e goed met de arm? Ik buig en strek demonstratief. Ah, goed zo. Moet e spelen? Ja, vanavond. Waar? Bovenkerk. Ah, isse goed. Kinderen zijn door Ger uit school gehaald. Ga eerst met Daan piano oefenen. Zit naast hem en zie hoe zijn handen zich spannen en krampen onbeweeglijk hangen om vervolgens op de noot te duikelen, uiterst geconcentreerd met open mond een boerendansje. Om half zes komt Roel, mijn technische chef en duizendpoot, me halen. Ik denk dat Bovenkerk bij Nes aan de Amstel ligt. Roel denkt bij Amstelveen. We verdwalen. Dan pas kijken we op de kaart. Bistro de Paardestal in Bovenkerk blijkt de plek te zijn waar ik 's zomers na het roeien met de heren vaak ijs at. De ruimte met tafels in koffie-compleetopstelling en lage balken boven mijn hoofd. Eigenaresse, gastvrij en sterk, doet denken aan Jasperina de Jong. En ze vertelt dat ik speel voor artsen uit de Haarlemmermeer.
En vijf kwartier trekt voorbij. Met de spanning alsof het pas vijf minuten begonnen is. Bloemen, dankwoord en fles wijn voor Roel. Val thuis letterlijk en figuurlijk in uitzending 'Kinderen achter prikkeldraad'. Blijf genageld, zonder drinken, roken, kijken. De gruwelen houden niet op. Herinner me Golda Meir, wilde nooit meer een voet op Duitse bodem zetten. Het is allemaal gebeurd, de daders zijn onzichtbaar geworden, de meeste althans, maar het systeem dat dit mogelijk maakte niet. Welke nieuwe lichting (zonder geheugen) gaat in die voetsporen verder en maakt een nieuw vernietigend web? Elk systeem dat denkt van de wereld als een klomp klei een fruitschaal te maken, eindigt met erin een asbak. Maar die kinderen, hoe hard zou ik schreeuwen en dodelijk vechten voor mijn kinderen? Of zou ik ingesausd te laat zijn? Shireen en Devika komen thuis, op de televisie loert nu Iwan de Verschrikkelijke via Duitsland 2 de kamer in.